Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των ευρωπαϊκών φορέων χάραξης πολιτικής τους τελευταίους 18 μήνες, ήταν ότι ένα μείγμα πακέτου διάσωσης και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα οδηγούσε σε βαθιές αλλαγές στην ευρωζώνη, που θα μείωναν – και τελικά θα οδηγούσαν σε εξάλειψη – τις οικονομικές αποκλίσεις στη ζώνη του ενιαίου νομίσματος.
Κοινώς, οι μεταρρυθμίσεις με γνώμονα τη διάσωση, θα συνέβαλαν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των άκρως ανταγωνιστικών εργαζόμενων σε ισχυρές οικονομίες, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Φινλανδία και της χαμηλής παραγωγικότητας των εργαζομένων στις υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία.
Οι δουλειές και οι επενδύσεις θα άρχιζαν να ανθίζουν πίσω στις πιο αδύναμες οικονομίες, οι εξαγωγές τους θα αναβίωναν και οι οικονομίες θα αναπτύσσονταν. Και η αύξηση της περιφερειακής οικονομικής σύγκλισης θα παρείχε την εγγύηση για την επανάκτηση της εμπιστοσύνης, με την ιδέα ότι ένα ενιαίο περιφερειακό νόμισμα και η πολιτική των επιτοκίων είναι ένα τολμηρό, αλλά φωτεινό οικονομικό πείραμα.
Οι τελευταίες οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κυκλοφόρησαν την Παρασκευή, διαγράφουν μια ανησυχητική εικόνα της εμβάθυνσης των αποκλίσεων. Συγκεκριμένα:
Ανάπτυξη
Φαίνεται ότι στο ορατό μέλλον, ο πυρήνας γίνεται όλο και ισχυρότερος ενώ η περιφέρεια ασθενέστερη. Για το 2011, η εξάπλωση των ρυθμών ανάπτυξης είναι τώρα από -3,5% σε 4,9%, έναντι του -3,0% σε 4,4% των προβλέψεων της ΕΕ τον περασμένο Νοέμβριο. Το 2012, το φάσμα ανάπτυξης εκτιμάται στα -1,8% έως 4,4%, σε σχέση με τις προβλέψεις spread 0,8% έως 3,9% κατά τις τελευταίες προβλέψεις.
Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της Γερμανίας για το 2011 και το 2012 ανέβηκαν στο 2,9% και 1,9% αντίστοιχα, έναντι των προηγούμενων προβλέψεων του 1,1% και 1,3%. Η Φινλανδία, μια άλλη οικονομία με βαθμολογία triple-A, σημείωσε ανάπτυξη 3,7% φέτος και 2,6% το 2012, ξεπερνώντας τις προσδοκίες του 2,3% και 1,7% του περασμένου Νοέμβριου.
Η οικονομία της Πορτογαλίας που αντιμετωπίζει τα νέα μέτρα λιτότητας, στο πλαίσιο μιας καθυστερημένης αίτησης διάσωσης – σημείωσε φέτος 2,2% και 1,8% το 2012. Το περασμένο φθινόπωρο, η Πορτογαλία αναμενόταν να συρρικνωθεί 1,2% φέτος και να αυξηθεί 0,7% το επόμενο. Η πρόβλεψη για το 2011 στην Ελλάδα έχει υποβαθμιστεί σε 3,5%, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2012 έχει αναβαθμιστεί κατά ένα ταπεινό ποσοστό 1,1%.
Παραγωγικότητα
Οι περίοδοι οικονομικής ύφεσης βοηθούν συχνά την αύξηση της παραγωγικότητας, καθώς η μείωση της παραγωγής γίνεται με βραδύτερο ρυθμό από ό, τι η άνοδος της ανεργίας. Η υψηλότερη παραγωγικότητα μπορεί να θέσει τις βάσεις για μια μελλοντική ανάπτυξη. Ωστόσο, αν οι προβλέψεις της ΕΕ αποδειχτούν σωστές, οι εργαζόμενοι σε ισχυρές οικονομίες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία είναι όλο και πιο παραγωγικοί. Το επίπεδο παραγωγικότητας της Γερμανίας θα αυξηθεί 1,6% φέτος και 1,4% το 2012, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ολλανδική παραγωγή ανά εργαζόμενο αυξάνεται κατά 1,4% φέτος και 1,0% το 2012.
Αντιθέτως, η Επιτροπή εκτιμά πως θα σημειωθεί 0,9% πτώση της παραγωγικότητας κατά το τρέχοντος έτος για τους Έλληνες εργαζόμενους που θα ακολουθείται από μια αύξηση 1,0% το επόμενο έτος.
Οι πορτογαλικοί αριθμοί είναι πιο ζοφεροί. Η παραγωγικότητα εκτιμάται στο 0,8% φέτος και του χρόνου. Το περασμένο φθινόπωρο, η Επιτροπή είχε προβλέψει μείωση 0,3% το 2011 και 1,1% αύξηση το 2012.
Τι γίνεται με το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (το ποσό που κοστίζει η παραγωγή κάθε μονάδας παραγωγής ή του ΑΕΠ). Σίγουρα το μείγμα της οικονομικής ύφεσης και της λιτότητας κάνει τους εργαζόμενους σχετικά φθηνότερους σε αδύναμες οικονομίες από ό, τι στις δυνατές;
Μόνο σε έναν βαθμό. Το ιρλανδικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2010, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε στο 4,9%. Έχουν θεαθεί να εμπίπτουν στο 2,5% το 2011 και 0,9% το 2012.
Ωστόσο, ας συγκριθούν οι αριθμοί για Πορτογαλία και Ελλάδα από τη μια, και Γερμανίας και Φινλανδίας, από την άλλη. Οι διαφορές δεν είναι παρά ολέθριες.
Η μονάδα του κόστους εργασίας της Πορτογαλίας μειώθηκε κατά 1,4% το 2010 και φαίνεται να σημειώνει άνοδο 0,5% το 2011 και 0,9% το 2012. Η μονάδα κόστους εργασίας στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 1,1% το 2010 και φαίνεται να εμπίπτει στο 0,1% το 2011 και 0,9% το 2012. Της Γερμανίας μειώθηκε 0,9% το 2010, αλλά διακρίνεται άνοδος 1,0% το 2011 και 1,4% το 2012. Στη Φινλανδία μειώθηκε 1,5% το 2010, και εκτιμάται άνοδος 1% το 2011 και 1,5% το 2012. Αυτή δεν είναι η ουσία της σύγκλισης.
Αυτές οι τάσεις μπορεί να αλλάζουν. Καθώς οι Γερμανοί εργαζόμενοι αισθάνονται πιο σίγουροι για την οικονομική ισχύ της χώρας, μπορεί να αυξήσουν τις απαιτήσεις τους και να εξασφαλίσουν καλύτερες αμοιβές και συνθήκες. Οι βραδυπορούντες μπορεί να αγωνίζονται για να δοθεί ώθηση στην παραγωγικότητα ως μέρος μιας ευρύτερης εθνικής προσπάθειας για τον τερματισμό της κρίσης.
Ωστόσο, όπως ακριβώς τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία έχουν μέχρι στιγμής αποδυναμώσει την ανάπτυξη, χωρίς να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, οι ηγέτες της Ευρώπης μπορεί επίσης να ανησυχούν ότι η κρίση, μέχρι στιγμής, έχει αποτύχει να σπείρει τους σπόρους μιας πιο ισορροπημένης ηπειρωτικής οικονομίας.
Πηγή: WSJ, Ανάλυση από την ομάδα της The Wall Street Journal και Dow Jones στις Βρυξέλλες
