Ποτέ μην κάνεις σήμερα ό, τι μπορείς να αναβάλεις για αύριο τονίζει σε δημοσίευμα του το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters.
Πολλοί στις χρηματοπιστωτικές αγορές και τα μέσα ενημέρωσης κατηγορούν τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι κάνει ακριβώς αυτο, αφήνοντας την Ελλάδα εκτεθειμένη στις πληγές που αφήνει το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα, ένα χρόνο αφότου έγινε η πρώτη χώρα της ευρωζώνης που έλαβε πακέτο διάσωσης.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν καταλήξει ότι η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ σε θέση να εξοφλήσει το χρέος των 327 δισ. ευρώ που αποτελεί σχεδόν το 150% της οικονομικής παραγωγής της. Προβλέπουν μια αναδιάρθρωση χρέους μέσα σε περίπου ένα έτος, παρά τις έντονες διαψεύσεις από την Αθήνα, τις Βρυξέλλες και τη Φρανκφούρτη.
Το κόστος της ασφάλισης του ελληνικού χρέους έναντι αθέτησης έχει αυξηθεί, και οι διετείς αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έφτασαν στο 27% την περασμένη εβδομάδα – τρεις φορές το ποσοστό για την ισοδύναμα δημόσια ομόλογα της Ουκρανίας ή της Νιγηρίας.
«Η απάντηση της πολιτικής εξακολουθεί να είναι ad hoc» είπε ο Jacques Cailloux, επικεφαλής οικονομολόγος της RBS.
Αλλά αξίζει τον κόπο να εξετάσει κανείς τέσσερις οικονομικούς λόγους – καθώς και έναν πολιτικό μικρότερης σημασίας – για την αναβολή του αναπόφευκτου, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι η Αθήνα θα παραλάβει περισσότερα δάνεια.
Πρώτο και κυριότερο, η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια αναδιάρθρωση καθώς δεν έχει πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού στις πληρωμές τόκων και η οικονομία της εξακολουθεί να είναι σε βαθιά στην ύφεση.
Δεν θα μπορούσε να πληρώσει τους λογαριασμούς της χωρίς πίστωση, από την οποία θα αποκλειόταν για χρόνια.
Οι επιπτώσεις στις ελληνικές τράπεζες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, που είναι μεγάλοι κάτοχοι ομολόγων του Δημοσίου και, συνεπώς, στις επιχειρήσεις και την ευρύτερη οικονομία, θα ήταν καταστροφικές. Αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κοινωνική αναταραχή σε ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Θα πρέπει να είναι σε πρωτογενές ισοζύγιο πριν την αναδιάρθρωση», δήλωσε ο Ουίλιαμ Κλάιν, ανώτερος συνεργάτης στο Peterson Institute for International Economics και ειδικός για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής στην κρίση χρέους του 1980.
«Είναι προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους να επιμείνουν σε αυτό το τρέχον σχέδιο, να είναι πιο επιθετικοί από ό, τι το σχέδιο αυτό απαιτεί και να πάρουν μια πιο αποφασιστική δέσμευση πέρα από το 2013 για τη συνέχιση της υποστήριξης από τους ευρωπαίους γείτονες», συμπλήρωσε.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν ακόμα μερικά χρόνια για τη συρρίκνωση της γραφειοκρατίας, τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών, το σφίξιμο στο φορολογικό σύστημα, την ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων και την αναζωογόνηση της ανάπτυξης, η αναδιάρθρωση θα μπορούσε να επιφέρει λιγότερες ζημίες.
Δεύτερον, οι άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, χρειάζονται χρόνο για να ενισχύσουν το κεφάλαιό τους και να μειώσουν την έκθεσή τους πριν από τη λήψη των ζημιών των ελληνικών εκμεταλλεύσεων.
Οι εμπορικές τράπεζες σε όλη την Ευρώπη υποβάλλονται σε τεστ αντοχής (stress tests) και σε αυξήσεις κεφαλαίου για την κάλυψη μεγαλύτερων αποθεματικών απαιτήσεων που επιβάλλονται στον απόηχο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Μια τωρινή ελληνική αναδιάρθρωση θα ανέτρεπε αυτή την διαδικασία ανάκαμψης και θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση των συνεπειών.
Μέχρι το τέλος του 2013, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΕ, οι επίσημοι δανειστές – οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ – θα κατέχουν περισσότερο από το ήμισυ του εξωτερικού χρέους στην Ελλάδα. Μόνο τα δάνεια του ΔΝΤ είναι ήδη τα παλαιότερα ιδιωτικά ομόλογα.
Ένας τρίτος λόγος για την καθυστέρηση και την αναζήτηση τυχόν εναλλακτικής λύσης έναντι της αναδιάρθρωσης είναι η πιθανή ζημία για τη φήμη ολόκληρης της ευρωζώνης.
Είτε οι αξιωματούχοι βαφτίζουν την ελληνική αναδιάρθρωση ως «reprofiling», «αναδιάρθρωση», ή «εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων,« θα ήταν ευρέως αντιληπτή ως deafault.
Αυτό θα θέσει αμέσως όλες τις άλλες περιφερειακές χώρες της ζώνης του ευρώ στη γραμμή του πυρός, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας,της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας του μπλοκ, η οποία έχει εφαρμόσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και περικοπές του προϋπολογισμού για να μείνει έξω από την επικίνδυνη ζώνη.
«Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουν την υποχρέωση να σώσουν την Ισπανία είναι η διάσωση της Ελλάδας», δήλωσε ένας ανώτερος Ευρωπαίος βιομήχανος με στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.
«Αν δεν σώσετε την Ελλάδα, θα πρέπει να σώσετε την Πορτογαλία και την Ισπανία».
Ένας τέταρτος λόγος είναι ότι αν η Ελλάδα προχωρήσει σε default, οι διεθνείς δανειστές θα έχαναν τη δύναμη που τους δίνει η ΕΕ και το ΔΝΤ, πάνω από τις φορολογικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις της.
Παρά τη μείωση των εσόδων λόγω της οικονομικής συρρίκνωσης και της χρόνιας φοροδιαφυγής, η Αθήνα έχει επιτύχει 7 ποσοστιαίες μονάδες δημοσιονομικής προσαρμογής κατά το πρώτο έτος της διάσωσης της.
Η ΕΕ έχει συμφέρον να κρατάει τους Έλληνες προς την κατεύθυνση αυτή, και να τους διευκολύνει από τον πόνο με την χαλάρωση του χρονοδιαγράμματος και την περαιτέρω μείωση του επιτοκίου των δανείων. Μπορεί να είναι σε θέση να αυξήσει τα κίνητρα για μεταρρυθμίσεις με την παροχή περισσότερων ενισχύσεων σε αντάλλαγμα για κάποια μορφή ασφαλειών από την ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Τώρα για το σαθρό πολιτικό λόγο. Για τους πολιτικούς, η καλύτερη στιγμή για να πουν στους ψηφοφόρους ότι ορισμένα από τα δισεκατομμύρια που χορήγησε η Ελλάδα δεν θα επιστραφούν ποτέ, είναι πάντα μετά τις επόμενες εκλογές.
Η Γερμανία και η Γαλλία είναι οι δύο μεγαλύτεροι δανειστές. Η Γαλλία θα έχει προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στα μέσα του 2012 ενώ οι επόμενες γενικές γερμανικές εκλογές αναμένονται τον Σεπτέμβριο του 2013.
Αυτά έρχονται λίγο μετά, αφότου ένα μόνιμο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης πρόκειται να συμπράξει με ιδιώτες επενδυτές, ενδεχομένως μοιράζοντας την ευθύνη για όλα τα νέα κρατικά ομόλογα.
Δεν είναι απορίας άξιο πως οι Γερμανοί ηγέτες έχουν καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε υποχρεωτική αναδιάρθρωση του χρέους πριν από τα τέλη 2013 είναι εκτός συζήτησης.