Μετά τη συμφωνία ελληνικής κυβέρνησης – δανειστών στο χθεσινό Eurogroup
Έδωσαν τα χέρια οι επικεφαλείς των θεσμών με την ελληνική πλευρά, η οποία δέχθηκε όλες τις απαιτήσεις προκειμένου να να επιστρέψουν τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα αμέσως μετά την Καθαρά Δευτέρα και να ολοκληρωθεί η τεχνική συμφωνία (SLA) εντός ολίγων ημερών.
Η συμφωνία προβλέπει τελικά τον απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά για «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα».
Η ελληνική πλευρά δέχθηκε τη νομοθέτηση μεταρρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν από 01/01/2019 και μετά, υπό την προϋπόθεση ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι απολύτως ουδέτερο. Πρακτικά, επισημαίνουν, στην Αθήνα θα εξεταστεί η αλλαγή μείγματος πολιτικής από το 2019 και μετά, χωρίς περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση.
Επιπλέον, υπογραμμίζουν πως στα θετικά της πολιτικής συμφωνίας, που μένει όμως να προσδιοριστεί σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων, είναι η δυνατότητα επιστροφής της εργασιακής κανονικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα, δηλαδή πριν το τέλος του προγράμματος. Επίσης, ως πολύ σημαντική τονίζουν τη δέσμευση, από πλευράς Κομισιόν, που αναμένεται να εξεταστεί σε επόμενο Eurogroup, ώστε να εξαιρεθεί από τις δαπάνες για τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους 3 δισ. ευρώ για τη δημιουργία τουλάχιστον 100.000 θέσεων εργασίας, τα επόμενα δυόμισι χρόνια.
Όπως σημειώνουν, τη χρηματοδότηση ενός τέτοιου προγράμματος ήδη διαπραγματεύεται η ελληνική πλευρά με την Παγκόσμια Τράπεζα σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Το Ταμείο χαιρετίζει τις παραχωρήσεις που έγιναν στο Eurogroup, αλλά θεωρεί ότι χρειάζεται «κι άλλη πρόοδος»
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο χαιρέτισε τις παραχωρήσεις που έγιναν στο Eurogroup, αλλά θεωρεί πως χρειάζεται να επιτευχθεί «περισσότερη πρόοδος».
Στο συμβούλιο, το ΔΝΤ «συμφώνησε να στείλει» ένα τεχνικό κλιμάκιο στην Ελλάδα, αλλά εκτίμησε πως είναι ακόμη «πολύ νωρίς για να γίνει οποιαδήποτε υπόθεση» σχετικά με την επίτευξη συμφωνίας κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής, όπως ανέφερε σε ένα σύντομο δελτίο Τύπου που εξέδωσε.
«Είναι απαραίτητη περισσότερη πρόοδος για να εξαλειφθούν οι διαφωνίες για άλλα σημαντικά ζητήματα, είναι πολύ νωρίς για να γίνει οποιαδήποτε υπόθεση περί της κατάληξης σε μια συμφωνία κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής», αναφέρει το ΔΝΤ.
Τι πήραν ο δανειστές
– Ουσιαστικά δεν επετεύχθη πολιτική συμφωνία αλλά συμφωνία για την επιστροφή των των θεσμών στην Αθήνα μετά την Καθαρά Δευτέρα. Αν υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο κλιμακίων τρόικας (staff-level-agreement) κι αυτή η συμφωνία πάει στο επόμενο Eurogroup (π.χ. στις 20 Μαρτίου ή αργότερα) τότε θα έχουμε πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης η οποία θα ανοίγει το δρόμο για την εκταμίευση δόσεων.
– Κυβέρνηση και Θεσμοί θα συζητήσουν για τη μείωση του αφορολόγητου και την περικοπή της προσωπικής διαφορές στις συντάξεις με απόδοση περίπου 1,5% του ΑΕΠ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ). Τα μέτρα αυτά θα νομοθετηθούν από τώρα και θα ισχύουν -σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο- από 1.1.2019. Παράλληλα θα εφαρμοστούν άμεσα τα υπόλοιπα μέτρα της δεύτερης αξιολόγησης που αφορούν στα εργασιακά, στο άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων και στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.
– Οι χαμένοι. Αν το αφορολόγητο πέσει από τις 8.636 ευρώ στις 6.000 ευρώ οι απώλειες για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους θα φτάσουν ακόμη και τα 700 ευρώ το χρόνο. Η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις μπορεί να φέρει απώλειες ως και 35% για τα υψηλότερα κλιμάκια των υφιστάμενων συνταξιούχων. Αν δεν υπάρξει προστασία των χαμηλών συντάξεων, οι απώλειες για τους χαμηλοσυνταξιούχους από την περικοπή της προσωπικής διαφοράς θα ξεκινούν από τα 60 ευρώ το μήνα, δηλαδή 720 ευρώ το χρόνο.
– Τι σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα» όπως αναφέρει η κυβέρνηση; Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές σημαίνει ότι «δεν θα υπάρξει κανένα μέτρο λιτότητας. Για κάθε ένα ευρώ φόρου θα υπάρχει και ένα ευρώ φοροαπαλλαγής, από το 2019».
– Το επικρατέστερο σενάριο λέει ότι θα επιτρέπονται φοροελαφρύνσεις και αναπτυξιακά μέτρα αν η Ελλάδα ξεπεράσει το στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Μέχρι στιγμής καταγράφεται διαφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και το ΔΝΤ για τις φοροελαφρύνσεις αυτές. Ο κ. Τσακαλώτος θέλει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και τη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις. Το Ταμείο, σύμφωνα με πληροφορίες, ζητάει μεγάλη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις (ακόμη και 10 μονάδες), μείωση των υψηλών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα και μείωση του υψηλού ΦΠΑ από το 24% στο 23%.
– Οι ελαφρύνσεις όπως και οι περικοπές πρέπει να συμφωνoύνται με την τρόικα.
– Η αποτίμηση για τον αν ξεπεράστηκε ο στόχος θα γίνει κατά την πιστοποίηση των στοιχείων του 2018 από την Eurostat που θα γίνει τον Απρίλιο του 2019. Βεβαίως αν δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ τότε αντί για ελαφρύνσεις θα ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός «κόφτης» που προβλέπει μειώσεις μισθών και συντάξεων.
– Νέα μέτρα για το 2017 δεν υπάρχουν στο σχεδιασμό καμίας από τις δύο πλευρές. Ένα μικρό πακέτο μέτρων για το 2018 τίθεται ως αίτημα από το ΔΝΤ και γι’ αυτό έχει συζητηθεί το ενδεχόμενο η μείωση του αφορολόγητου να αρχίσει από 1.1.2018. Το θέμα θα λυθεί στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στην Αθήνα.
– Δηλαδή πώς θα εφαρμόζονται τα αντισταθμιστικά μέτρα; Εδώ υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις καθώς αυτά που λέει η κυβέρνηση και αυτά που δήλωσε ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Η κυβέρνηση ανέφερε μέσω κύκλων ότι τα μέτρα θα έχουν ουδέτερο αποτέλεσμα.
δηλαδή κάθε μέτρο θα αντισταθμίζεται από κάποιο άλλο ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση για τους πολίτες. Ωστόσο ο πρόεδρος του Eurogroup ξεκαθάρισε ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα θα ληφθούν μόνο αν επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος (fiscal space) από την υπεραπόδοση έναντι του στόχου που ήδη παρατηρείται. Δεν απέκλεισε τη δυνατότητα η κυβέρνηση να τα ορίσει από τώρα, ακόμη και να τα προ-νομοθετήσει αν θέλει αλλά επέμεινε ότι για να εφαρμοστούν πρέπει πρώτα να πιαστεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ το 2018). Παράλληλα σύμφωνα με πληροφορίες από την κυβέρνηση, η συμφωνία προβλέπει ένα πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί όμως με περίπου 3 δισ. ευρώ από οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ άνοιξε για πρώτη φορά η πόρτα για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
– Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Ο επόμενος στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο τρόικας τις επόμενες 20 μέρες στην Αθήνα ώστε στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου να υπάρξει πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ωστόσο το ΔΝΤ, με χθεσινή του ανακοίνωση, τονίζει ότι παραμένουν ανοιχτά θέματα και ότι δεν είναι βέβαιο ότι θα κλείσει η αξιολόγηση στη διάρκεια της επερχόμενης καθόδου των Θεσμών στην Αθήνα. Από τον πλευρά των Ευρωπαίων η συμμετοχή του ΔΝΤ κρίνεται απαραίτητη και γι’ αυτό είναι έτοιμοι να δώσουν το περίγραμμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος (θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά) ώστε να πείσουν το Ταμείο να μπει στο πρόγραμμα με τα δικά του λεφτά (περίπου 5 δισ. ευρώ). Ωστόσο στη συνέντευξη Τύπου του Εurogroup ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να περιμένουν να υπάρξει συμφωνία ως το καλοκαίρι γνωρίζοντας ότι ο χρόνος πιέζει την Ελλάδα καθώς η αβεβαιότητα διαλύει την οικονομία. Επίσης το «deadline» καθορίζεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα πρέπει να εξυπηρετήσει λήξεις χρέους ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο (κυρίως προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) για να αποφύγει τη χρεοκοπία.
– Όλα δείχνουν ότι χάθηκε η προθεσμία της συνεδρίασης της Ευρωτράπεζας στις 9 Μαρτίου για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Αν υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες, ή αμέσως μετά στο άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα, η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ΔΝΤ και την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τότε η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μπορούσε να αποφασιστεί από τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι κατά την προγραμματισμένη συνεδρίαση της 27ης Απριλίου.