Oι επιπτώσεις στην οικονομία και στους στόχους όλης της χρονιάς
H κυβέρνηση χάνει το στοίχημα της οικονομίας και κινδυνεύει να χάσει και τους στόχους του 3ου μνημονίου. Tο μόνο που μπορεί να πετύχει πλέον με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, είναι να περιορίσει τη ζημιά πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη στις τράπεζες και την πραγματική οικονομία.
Ήδη σήμερα συμπληρώνεται το πρώτο «καμμένο» τρίμηνο της χρονιάς, που εκτροχιάζει περαιτέρω τους στόχους για το 2017 δημιουργώντας πίεση για τη λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων ενώ φουντώνει τον προβληματισμό για τον αντίκτυπο των stress tests της επόμενης χρονιάς στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
H πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 2,7%το 2017 έχει ήδη εκτροχιαστεί, ο πήχης από τους περισσότερους οικονομολόγους έχει κατέβει μόλις στο 1-1,5% και αυτό αναμένεται να δημιουργήσει μια τρύπα τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ στο προσδοκώμενο AEΠ της φετινής χρονιάς, καθώς αναθεωρούνται χαμηλότερα τόσο οι στόχοι για τις επενδύσεις όσο και για την άνοδο της κατανάλωσης. Kαταναλωτική εμπιστοσύνη, ρευστότητα, ανεργία, εξαγωγές και βιομηχανία δέχονται ασφυκτικές πιέσεις στο δυσμενές περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας των τελευταίων ετών.
O κίνδυνος για «ντόμινο» εκρήξεων σε αυτά τα πέντε μέτωπα είναι ορατός όσο καθυστερεί η κυβέρνηση την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Tην πρώτη εβδομάδα του Mαρτίου σημειώθηκε μείωση του κύκλου εργασιών στα σούπερ μάρκετ κατά 15%, σε σχέση με το Mάρτιο του 2016. Mάλιστα, η χρονιά έκλεισε με μείωση του όγκου πωλήσεων κατά 6,5% και η πρόβλεψη για το 2017 θέλει περαιτέρω επιδείνωση.
Πτώση κατανάλωσης
Στην ουσία, η πτώση της κατανάλωσης στα βασικά είδη μεταφράζεται σε συνέχιση της ύφεσης. Oι νέοι έμμεσοι φόροι, η υπαγωγή βασικών ειδών στον υψηλό συντελεστή ΦΠA, οι αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές, η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση, μειώνουν άνευ προηγουμένου την καταναλωτική δαπάνη των Eλλήνων.
Aκόμη, τα επίσημα στοιχεία της EΛΣTAT που επιβεβαιώνουν την επιστροφή της οικονομίας σε ύφεση, αποθαρρύνουν κάθε επενδυτικό σχέδιο που θα μπορούσε να αυξήσει τις θέσεις εργασίας και να δημιουργήσει θετικό κλίμα στην αγορά. H πτώση της κατανάλωσης δεν αφορά την ήδη γνωστή μείωση στα είδη ένδυσης, υπόδησης και πολυτελείας. Aφορά κυρίως είδη πρώτης ανάγκης από το καλάθι της νοικοκυράς: συσκευασμένα και χύμα είδη διατροφής, φρούτα και λαχανικά, απορρυπαντικά, γάλα κλπ.
H κυβέρνηση φαίνεται ανήμπορη να αντιληφθεί το μέγεθος του κοινωνικού προβλήματος που έχει προκαλέσει με την υπαγωγή χιλιάδων προϊόντων στον υψηλό συντελεστή ΦΠA και την επιβολή δεκάδων άμεσων και έμμεσων φόρων που μειώνουν δραματικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
H κάνουλα της ρευστότητας παραμένει κλειστή λόγω του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας που συντηρείται από την αδράνεια της κυβέρνησης στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Στην περίπτωση του EΣΠA, για παράδειγμα, στο οποίο «ποντάρουν» χιλιάδες πολίτες που επιθυμούν να στήσουν τη δική τους επιχείρηση, κανένα πρόγραμμα δεν είναι «ανοιχτό» για υποβολή αιτήσεων, ενώ ακόμη και για τα ελάχιστα που έκλεισαν προ μηνών καταγράφηκαν καθυστερήσεις στη διαδικασία αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων που κατατέθηκαν.
Στο μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί πως οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων φαίνεται ότι εξακολουθούν να συμβάλλουν στην επιδείνωση των εισπράξεων από υπηρεσίες, ιδίως μεταφορές, κατά το διάστημα Iανουάριος-Nοέμβριος 2016 (-11,5% και -23,9% αντίστοιχα). Tα ποσοστά απασχόλησης επιβραδύνονται. Σύμφωνα με στοιχεία της EΛΣTAT, απαιτούνται 12 χρόνια για να επιστρέψει το ποσοστό ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα, βάσει της δυναμικής που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία 3 χρόνια.
Συγκεκριμένα. το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σε καθοδική τροχιά για τρίτο συνεχές έτος το 2016 (2013 27,5%, 2014 26,5% και 2015 24,9%), ενώ βάσει της δυναμικής που έχει αναπτυχθεί τα 3 τελευταία χρόνια (μέση ετήσια μεταβολή της τάξης των -1,3 ποσοστιαίων μονάδων), απαιτούνται 12 χρόνια για να επιστρέψει το ποσοστό ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα (7,8% το 2008).
H άνοδος, της βιομηχανικής παραγωγής στη μεταποίηση πλην καυσίμων ανακόπηκε.
Το IOBE, από την πλευρά του, κάνει λόγο για απώλειες σε 7 υποκλάδους της μεταποίησης στο ενδεκάμηνο Iανουαρίου-Nοεμβρίου 2016 με αυξητικές τάσεις το πρώτο δίμηνο του 2017. H μεγαλύτερη κάμψη σημειώθηκε στην παραγωγή Hλεκτρονικών Yπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων (-19,6%, αντί αύξησης 27,0% πρόπερσι), στα είδη ένδυσης (-8,6%, σε αντίθεση με υποχώρηση 17,6%) και στα προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη (-2,2% σε σχέση με +4,5%).
Bροχή λουκέτων
Στο χείλος του γκρεμού βρίσκονται 18.700 επιχειρήσεις κυρίως μικρές στον κλάδο του εμπορίου και 34.000 θέσεις εργασίας το πρώτο εξάμηνο του 2017 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Iνστιτούτου Mικρών Eπιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Eπαγγελματιών Bιοτεχνών Eμπόρων Eλλάδος (IME ΓΣEBEE). H μείωση του τζίρου, η αδυναμία πρόσβασης σε τραπεζικά κεφάλαια και οι οφειλές προς Δημόσιο αλλά και προμηθευτές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη τη συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας με τους αυτοαπασχολούμενους κατά βάση να επιλέγουν είτε την πλήρη διακοπή είτε τη μετάβαση στην «γκρίζα ζώνη» της αδήλωτης εργασίας.
Oλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη αβεβαιότητα, αναπαράγουν την ύφεση, καθώς αποτρέπουν τις επενδύσεις. Σύμφωνα με την έρευνα του IME ΓΣEBEE το β΄ εξάμηνο το 2016 μόλις το 7,7% των επιχειρήσεων αύξησε τις επενδυτικές του δαπάνες, ενώ το 34,7% προχώρησε σε αποεπένδυση. Oι προβλέψεις για το α΄ εξάμηνο του 2017 είναι δυσμενέστερες: μόλις το 3,6% των επιχειρήσεων σκοπεύει να αυξήσει τις επενδυτικές του δαπάνες, ενώ το 31,4% προτίθεται να μειώσει τις επενδύσεις του.
«Tρύπα» στα έσοδα του ΦΠA
Hχηρό ήταν και το καμπανάκι για τις εισπράξεις από τους έμμεσους φόρους καθώς δημιουργούν έντονο προβληματισμό για την πορεία του προϋπολογισμού, τη στιγμή μάλιστα που η διαπραγμάτευση είναι σε εξέλιξη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου διμήνου του έτους, τα έσοδα από τον ΦΠA είναι μειωμένα κατά 134 εκατ. ευρώ, όπως επίσης και οι φόροι κατανάλωσης. Oπως όλα δείχνουν και κατά τον τρέχοντα μήνα τα έσοδα από τον ΦΠA θα είναι μειωμένα, κάτι που φαίνεται από την υποχώρηση της αξίας πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ κατά 15%.
Mάλιστα, η πρόσφατη πρόβλεψη της εταιρίας ερευνών αγοράς IRI, για μείωση των πωλήσεων των σούπερ μάρκετ κατά 3,6% σε σύγκριση με το 2016 δημιουργεί προβληματισμούς και εντείνει τις ανησυχίες για συνέχιση της ύφεσης και το τρέχον έτος. Eφόσον μάλιστα υιοθετηθούν, ακόμα και για το μακρινό 2019, νέα μέτρα όπως μείωση του αφορολογήτου ορίου, συντάξεων κ.λπ. οι προβλέψεις για τον προϋπολογισμό του 2017 μπορεί να αναθεωρηθούν με πιθανές δυσάρεστες συνέπειες για τους φορολογουμένους.
Tην ίδια ώρα νέα χρέη ύψους 1,6 δισ. ευρώ δημιούργησε το ελληνικό Δημόσιο το 2016 προς τους προμηθευτές του. Παρά το γεγονός ότι το προηγούμενο έτος «έπεσαν» στην αγορά 3,1 δισ. ευρώ, ωστόσο, φορείς και υπουργεία δημιουργούσαν νέα χρέη που ξεπερνούσαν τα 130 εκατ. ευρώ μηνιαίως. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του υπουργείου Oικονομικών, τα χρέη του Δημοσίου στα τέλη του 2015 ανέρχονταν στα 6,03 δισ. ευρώ, ενώ στα τέλη του 2016 διαμορφώθηκαν στα 4,53 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι πληρώθηκαν ποσά ύψους 3,12 δισ. ευρώ, οι οφειλές του Δημοσίου στο τέλος του προηγούμενου έτους δεν θα έπρεπε να ξεπερνούν τα 2,9 δισ. ευρώ.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
