Τα πιθανά σενάρια για τη διετία 2019-2020 – Πονοκέφαλος η βιωσιμότητα των πλεονασμάτων
Η χρονική στιγμή λήξης της υποχρέωσης της Ελλάδας για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους τουλάχιστον 3,5% παραμένει ασαφής, καθώς στο draft της συμφωνίας δεν επιχειρείται απολύτως καμμία νύξη. Το ζήτημα, όπως άλλωστε και το άλλο καυτό θέμα, αυτό του χρέους, θα εξεταστεί στο επικείμενο Eurogroup της 22ας Μαΐου.
Το μόνο βέβαιο, προς ώρας, είναι ότι το ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να μην είναι λιγότερο από το 3,5% του ΑΕΠ, κάθε χρονιά από το 2018 έως το 2021 οπότε και λήγει το επικαιροποιημένο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, προκειμένου να αμβλυνθούν οι διαφορές μεταξύ του ΔΝΤ και των Ευρωπαίων δανειστών μας για το ζήτημα του χρέους, ίσως η παραπάνω υποχρέωση της χώρας μας παραταθεί κατά ένα έτος, δηλαδή μέχρι το 2022.
Το αναμενόμενο προς έγκριση στην Βουλή μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,2% για το 2017 και, όπως προαναφέρθηκε, 3,5% για την τετραετία 2018 – 2021. Η αρχική υποχρέωση για το 2017, δηλαδή πλεόνασμα ύψους 1,75%, αναθεωρήθηκε από την ελληνική πλευρά στο 2,2%, οπότε στην περίπτωση που επιτευχθεί θα εκληφθεί ως υπεραπόδοση και η κυβέρνηση θα έχει το δικαίωμα να μοιράσει το υπερβάλλον ποσό στις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, όπως ακριβώς συνέβη το 2016. Τα αποτελέσματα θα βγουν τον Απρίλιο του 2018 και θα ανακοινωθούν από την Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ.
Καθώς εκείνη την χρονική στιγμή η Ελλάδα θα εισέρχεται σταδιακά σε έναν νέο κύκλο διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους και το ΔΝΤ, σχετικά με τις λεπτομέρειες της περιόδου 2019 – 2020, οι Βρυξέλλες αφήνουν αιχμές να μην επαναληφθεί το σκηνικό του 2016, με το έκτακτο μέρισμα προς τους συνταξιούχους, τουλάχιστον χωρίς την σύμφωνη γνώμη των δανειστών.
Πιθανά σενάρια για τη διετία 2019 – 2020
Οι καθοριστικές διαπραγματεύσεις για τη διετία 2019-2020 θα λάβουν χώρα στο δεύτερο εξάμηνο του 2018, καθώς τότε θα ενεργοποιηθεί ο «μηχανισμός» πρόβλεψης του πρωτογενούς πλεονάσματος για τη διετία 2019 – 2020. Εάν το ΔΝΤ δεχθεί να συμμετάσχει ενεργά στο ελληνικό πρόγραμμα, αυτό θα έχει και τον τελευταίο λόγο στην όλη διαδικασία. Σύμφωνα με όσα προβλέπει η προκαταρκτική συμφωνία με τους Θεσμούς, τρία είναι τα πιθανά σενάρια για το καλοκαίρι του 2018:
– Εκτίμηση ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 δεν θα ξεπεράσει το 1,5%. Σε αυτή την περίπτωση, το 2019 θα ενεργοποιηθεί το πακέτο με τις μειώσεις στις κύριες και επικουρικές συντάξεις, αλλά και το φορολογικό πακέτο με τη μείωση της έκπτωσης φόρου στα 1.250 ευρώ. Τα αντίμετρα ασφαλώς ουδαμώς θα τεθούν σε εφαρμογή.
– Να εκτιμηθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα φτάσει στο 2,5%. Τότε θα κοπούν οι συντάξεις και δεν θα ενεργοποιηθεί το «καλό πακέτο» του 2019 που περιλαμβάνει την αύξηση των κοινωνικών επιδομάτων, (π.χ. επίδομα τέκνων, στέγασης), την μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα κ.λπ.
– Εκτίμηση ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 θα φτάσει στο 3,5% και χωρίς την περικοπή των συντάξεων. Σε αυτή την περίπτωση, η μείωση των συντάξεων θα προχωρήσει ούτως ή άλλως, αλλά θα ενεργοποιηθεί ταυτόχρονα και το θετικό πακέτο μέτρων του 2019.
Πονοκέφαλος η βιωσιμότητα των πλεονασμάτων
Το πρόβλημα που θα κληθεί να λύσει η ελληνική πλευρά είναι η αμφισβήτηση από την πλευρά των Θεσμών της βιωσιμότητας των πλεονασμάτων. Στην συζήτηση για το πλεόνασμα του 2016, οι θεσμοί και ειδικά το ΔΝΤ παραδέχτηκαν τελικώς το +4,2%, ωστόσο απέδωσαν την υπεραπόδοση σε μέτρα με εφάπαξ χαρακτήρα.
Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος για τον οποίο το πακέτο μέτρων του 2018 συμπεριελήφθη τελικώς στη συμφωνία και μάλιστα «ενισχυμένο» με μέτρα όπως η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους επιτηδευματίες.
