Σε τροχιά ανάκαμψης η ελληνική οικονομία
Η εικόνα των επενδύσεων εξακολουθεί να προβληματίζει, σημειώνει ο ΣΕΒ στο μηνιαίο του δελτίο για την ελληνική οικονομία. Εκτιμά πάντως ότι η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης και πως η καταρχήν συμφωνία για την 3η αξιολόγηση αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος και την ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης.
Η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης, υποστηριζόμενη και από το ευνοϊκό εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον. Η καταρχήν συμφωνία στις 4/12/2017 για την 3η αξιολόγηση αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος και την ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2017, καθώς και το 2018 συνολικά, σημειώνει ο Σύνδεσμος. Παρόλα αυτά, παρατηρεί ο ΣΕΒ, η εικόνα των επενδύσεων εξακολουθεί να προβληματίζει και η ιδιωτική κατανάλωση ανακάμπτει με σχετικά αργούς ρυθμούς, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δέχεται πιέσεις από την υπερφορολόγηση. Η παρατηρούμενη μεγάλη αύξηση των εισαγωγών, επίσης, αποτυπώνει την δυσκολία μετασχηματισμού της χώρας προς μία οικονομία που στηρίζεται, από την πλευρά της προσφοράς, στη μεγαλύτερη συμμετοχή της ελληνικής βιομηχανίας. Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις, η εκπλήρωση των προσδοκιών για μια βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας μεσοπρόθεσμα απαιτεί η έξοδος από το 3ο Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018 να γίνει ομαλά και να μην δημιουργήσει ασυνέχειες στην εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική.
Σε διαφορετική περίπτωση, τονίζει ο ΣΕΒ, η αντίδραση των αγορών θα είναι ταχεία και η άνοδος των επιτοκίων θα αναστρέψει γρήγορα το καλό κλίμα που διαμορφώνεται. Ήδη, με την βοήθεια και της επιτυχούς ανταλλαγής τον Νοέμβριο του 2017 ομολόγων που είχαν εκδοθεί κατά το PSI με νέα υψηλότερης ρευστότητας, τα επιτόκια των 10ετών ελληνικών ομολόγων υποχωρούν (3,99% την 15/12/2017), ωθώντας το περιθώριο με τα πορτογαλικά ομόλογα σε 219 μ.β. έναντι 335 μ.β. στο τέλος του 2016. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι τιμές στο Χρηματιστήριο και την αγορά ομολόγων, ιδίως από την 2η αξιολόγηση και μετά και μέχρι πρόσφατα, είχαν παραμείνει καθηλωμένες σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, αποτυπώνοντας τις αβεβαιότητες που εξακολουθούν να υφίστανται ως προς την κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής μετά την αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου. Χωρίς απρόβλεπτες δυσμενείς εκπλήξεις οι πρόσφατες τάσεις βελτίωσης αναμένεται να συνεχιστούν και στο νέο έτος.
Πάντως, ο ρυθμός ανάπτυξης το 3ο τρίμηνο του 2017 (+1,3%) ήταν χαμηλότερος από τον αναμενόμενο, ενώ παράλληλα η ΕΛΣΤΑΤ προχώρησε σε σημαντικές αναθεωρήσεις των στοιχείων των προηγούμενων τριμήνων, σύμφωνα με τις οποίες ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά το 2ο τρίμηνο του 2017 διπλασιάστηκε από +0,8% κατά την προηγούμενη εκτίμηση σε +1,6%. H αναθεώρηση των στοιχείων του 2ου τριμήνου του 2017, αφορά κυρίως στη μεταβολή των αποθεμάτων (-€469 εκατ. σε τρέχουσες τιμές το 2ο τρίμηνο του 2017 αντί -€787 εκατ. πριν την αναθεώρηση), καθώς και στις επενδύσεις σε μεταφορικό εξοπλισμό, ιδίως μετά την εφαρμογή της εποχικής διόρθωσης (+10,2% σε σταθερές τιμές με εποχική διόρθωση το 2ο τρίμηνο του 2017 αντί -5,5% πριν την αναθεώρηση). Έτσι, οι συνολικές επενδύσεις κατά την πρώτη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ παρουσίασαν μείωση σε ετήσια βάση κατά -17,1% (-4,6% οι επενδύσεις σε πάγια), ενώ σύμφωνα με τα νέα στοιχεία η μείωση το 2ο τρίμηνο περιορίστηκε σε -0,5% (+1% οι επενδύσεις σε πάγια).
Συνολικά, κατά το διάστημα Ιαν – Σεπ 2017 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά +1,1%, στηριζόμενο κυρίως στις εξαγωγές αγαθών (μεταποίηση) και υπηρεσιών (τουρισμός), +5% και +11% αντίστοιχα, την αύξηση των επενδύσεων σε εισαγόμενα μεταφορικά μέσα κατά +63,4% και την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά +0,6%. Αντίθετα, οι επενδύσεις στις υπόλοιπες κατηγορίες παγίων (κατοικίες -7,8%, λοιπές κατασκευές -10,6% και μηχανολογικός εξοπλισμός -0,4%), η δημόσια κατανάλωση (-2,6%) και οι εισαγωγές (+8,5%) άσκησαν αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ.
Με βάση τα νέα στοιχεία για το ΑΕΠ, η πρόβλεψη για ανάπτυξη +1,6% στο σύνολο του έτους προϋποθέτει ρυθμό ανάπτυξης +3,1% το 4ο τρίμηνο. Ωστόσο, τα στοιχεία του 3ου τριμήνου είναι πολύ πιθανό να αναθεωρηθούν προς τα πάνω, ιδίως όσον αφορά στην ιδιωτική κατανάλωση. Η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε στάσιμη (+0%) το 3ο τρίμηνο του 2017 (έναντι αυξήσεων +1% το 2ο τρίμηνο και +0,9% το 1ο τρίμηνο του 2017). Η εξέλιξη αυτή δεν είναι συμβατή με την αύξηση των εισπράξεων από τον τουρισμό (+10,3% σε τρέχουσες τιμές το διάστημα Ιαν – Σεπ 2017).
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα πάντα με τον ΣΕΒ, δεδομένης της σταθεροποίησης του οικονομικού κλίματος και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, της ανοδικής πορείας των εξαγωγών και της βιομηχανικής παραγωγής και της σταδιακής μείωσης της ανεργίας, ο ρυθμός ανάπτυξης το 4ο τρίμηνο του έτους αναμένεται να ωθήσει την ανάπτυξη για όλο το 2017 σε ρυθμό υψηλότερο από το +1,1% του ενιαμήνου 2017, δεδομένης και της πτώσης του ΑΕΠ κατά -0,9% το 4ο τρίμηνο του 2016.
