Εξοικονόμηση πόρων μέσω μεταβολής της σύνθεσης των επενδύσεων, τιτλοφορείται το τελευταίο τεύχος του δελτίου «7 Ημέρες Οικονομία» της Eurobank.
Στο δελτίο της η Eurobank παραθέτει τρεις παρατηρήσεις:
Παρατήρηση 1η: Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της ΕΛΣΤΑΤ, η σωρευτική μεταβολή του παγίου κεφαλαίου της ελληνικής οικονομίας διαμορφώθηκε στα -€68,5 δις σε τρέχουσες τιμές (βλέπε Σχήμα 1Α) την περίοδο 2010Q3 – 2017Q4 (μη χρηματοοικονομικές εταιρείες -€35,1 δις + νοικοκυριά -€25,5 δις + γενική κυβέρνηση -€6,8 δις + χρηματοοικονομικές εταιρείες -€1,1 δις = -€68,5 δις). Η εν λόγω πτώση ήταν προϊόν της συνεχούς αρνητικής απόκλισης ανάμεσα στο επίπεδο των ακαθάριστων επενδύσεων (δημιουργία πάγιου κεφαλαίου) και των αποσβέσεων (μείωση πάγιου κεφαλαίου). Συνεπώς η ανάκτηση του «χαμένου» κεφαλαιουχικού εξοπλισμού των τελευταίων 7 ετών προϋποθέτει τη συσσώρευση καθαρών επενδύσεων της τάξης των 68,5 δις (σε σταθερές τιμές το ποσό είναι υψηλότερο).
Παρατήρηση 2η: Σύμφωνα με την τριμηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο του πληθυσμού της Ελλάδος – ηλικιακής ομάδος 15 ετών και άνω – μειώθηκε από 9.435,9 χιλ άτομα το 2009Q1 στα 9.186,0 χιλ άτομα το 2017Q3. Επιπρόσθετα, το σύνολο του εργατικού δυναμικού, ήτοι το άθροισμα των απασχολούμενων και των ανέργων, από 5.046,9 χιλ άτομα το 2010Q2 συρρικνώθηκε στα 4.787,1 χιλ άτομα το 2017Q3 (σωρευτική μεταβολή της τάξης των -259,8 χιλ ατόμων ή -5,1%). Τα μεγέθη του πληθυσμού και του εργατικού δυναμικού, όπως αυτά διαμορφώθηκαν το 2017Q3, είναι παρόμοια με εκείνα στο τέλος του 2002. Τέλος, το ποσοστό συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό (participation rate) μειώθηκε από 53,6% το 2010Q2 στο 52,1% το 2017Q3.
Παρατήρηση 3η: Σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία της βάσης δεδομένων Total Economy Database – The Conference Board, η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής (total factor productivity) στην ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά -19% την περίοδο 2007-2016.
Τι υποδηλώνουν τα προαναφερθέντα στοιχεία; Όπως εξηγεί η Eurobank, το κεντρικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι οι παραγωγικές δυνατότητες (production possibilities) της ελληνικής οικονομίας έχουν συρρικνωθεί σε σύγκριση με τις αντίστοιχες στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας. Δηλαδή, με τους υπάρχοντες παραγωγικούς πόρους, ακόμα και στην περίπτωση που το ποσοστό ανεργίας και ο βαθμός εκμετάλλευσης του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (capital utilization) επιστρέψουν στα προς κρίσης επίπεδα το παραγόμενο προϊόν θα είναι μικρότερο από το αντίστοιχο των ετών 2007-2009. Συνεπώς, το κατά πόσο η πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας θα έχει περισσότερο μεσοπρόθεσμο (κυκλική ανάκαμψη) ή μακροπρόθεσμο χαρακτήρα (ανάκαμψη του δυνητικού ρυθμού μεγέθυνσης) θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα που θα επιδείξει στα δύο προαναφερθέντα πεδία, ήτοι της ενίσχυσης του βαθμού εκμετάλλευσης των παραγωγικών συντελεστών (μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα) και της διεύρυνσής τους (μακροπρόθεσμα αποτελέσματα).
Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου (επενδύσεις παγίων), μέσω της ζήτησης που δημιουργεί στο παρόν και μέσω της αύξησης του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που προκαλεί στο μέλλον, δύναται να αποτελέσει έναν από τους κυρίαρχους παράγοντες στην προσπάθεια της ελληνικής οικονομίας για την επίτευξη βιώσιμων ρυθμών μεγέθυνσης. Επιπρόσθετα, η προώθηση των επενδύσεων παγίων σε κεφαλαιουχικά αγαθά τα οποία έχουν υψηλή ενσωματωμένη τεχνολογική πρόοδο (capital embodied technological change) είναι ικανή να δημιουργήσει σημαντικές πολλαπλασιαστικές θετικές επιδράσεις στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα. Δηλαδή, η μεταβολή της σύνθεσης των επενδύσεων σε σύγκριση με το κυρίαρχο υπόδειγμα του παρελθόντος δύναται να εξοικονομήσει πόρους για την οικονομία καθώς για την παραγωγή του ιδίου επιπέδου προϊόντος θα απαιτούνται λιγότερα επενδεδυμένα κεφάλαια (αύξηση της παραγωγικότητας του κεφαλαίου).
Εν κατακλείδι, στην περίπτωση που μεταβληθεί μόνιμα η σύνθεση των επενδύσεων προς κεφαλαιουχικά αγαθά με υψηλή ενσωματωμένη τεχνολογική πρόοδο, τότε το απαιτούμενο ποσό χρηματοδότησης καθαρών επενδύσεων για την ανάκτηση των παραγωγικών δυνατοτήτων – σε όρους κεφαλαιουχικού εξοπλισμού – του παρελθόντος δύναται να είναι μικρότερο από το πόσο μείωσης του φυσικού κεφαλαίου που αναφέραμε στην αρχή του παρόντος δελτίου (-68,5 δις).
