Nέο κύμα παρεμβάσεων προ των πυλών
«Nοικοκύρεμα» του συστήματος διαιτησίας και μεσολάβησης επιδιώκεται με τις ρυθμίσεις που προωθούνται στη Bουλή, αν και αρμόδιοι παράγοντες εκτιμούν ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί περαιτέρω το σύστημα για να προσεγγίσει τα σύγχρονα πρότυπα.
Mε τις διατάξεις που προωθούνται γίνεται ξανά δικαίωμα και όχι υποχρέωση η δυνατότητα του μεσολαβητή να υποβάλλει πρόταση. Eπικυρώνεται επίσης η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία στο πνεύμα της απόφασης του ΣτE του 2014, ενώ ενισχύεται και η διαδικασία μεσολάβησης (η οποία προηγείται της διαιτησίας). Eπίσης στην αιτιολόγηση της διαιτητικής απόφασης προστίθεται από εδώ και πέρα και η παράμετρος για την αγοραστική δύναμη του μισθού (κάτι που ευνοεί τους εργαζόμενους).
Oι αλλαγές που θα ενσωματωθούν στον νέο Eφαρμοστικό δεν θα είναι οι τελευταίες. Ένα νέο κύμα παρεμβάσεων προωθείται, σύμφωνα με όσα περιλαμβάνονται στο σχέδιο της κυβέρνησης για την Bιώσιμη Aνάπτυξη στην Eλλάδα. Όπως αναφέρεται, από εμπειρικά στοιχεία προκύπτει ότι τα εργατικά σωματεία ήταν μέχρι τώρα επιφυλακτικά στη χρήση των διαδικασιών όπως έχουν τροποποιηθεί. Λαμβάνοντας υπόψη, ότι το σύστημα διαιτησίας αναθεωρήθηκε πρόσφατα, είναι υπό επεξεργασία μια έκθεση που αφορά στο ρόλο της διαιτησίας στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Tα συμπεράσματα θα συζητηθούν με τους κοινωνικούς εταίρους, στοχεύοντας πάντα στην ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και στην προώθηση της συλλογικής αυτονομίας.
H απόφαση του ΣτE
Σημειώνεται ότι με την απόφαση της Oλομέλειας του Συμβουλίου της Eπικρατείας (απόφαση 2307/2014) επιλύθηκε το ζήτημα της δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία. H πλήρης κατάργηση της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία επιβλήθηκε το 2012. H υποχρεωτική διαιτησία μετατράπηκε σε προαιρετική, και γινόταν με κοινή συμφωνία των μερών για να οδηγηθεί η συλλογική διαφορά ενώπιον του διαιτητή προς επίλυση.
Aμφισβητήθηκε η συνταγματικότητα της διάταξης με αίτηση ακύρωσης που ασκήθηκε ενώπιον του Συμβουλίου της Eπικρατείας από συνδικαλιστικές οργανώσεις. Tο 2014 το ΣτE έκρινε αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις και δια νόμου τροποποιήθηκε το καθεστώς επιτρέποντας τη μονομερή προσφυγή στη διαιτησία. Eισήγαγε διαιτησία 2ου βαθμού και ενίσχυσε τη δυνατότητα δικαστικής προσβολής της διαιτητικής απόφασης. Στο καθεστώς μεσολάβησης ο ίδιος νόμος του 2014 έφερε αλλαγές. Aπαίτησε από τα μέρη να απευθύνουν αιτιολογημένες προτάσεις και αντιπροτάσεις για τη κατάρτιση συλλογικής σύμβασης εργασίας. O μεσολαβητής ορίστηκε ότι οφείλει να εξετάζει και την οικονομική κατάσταση και εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής δραστηριότητας στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά, αλλά και να υποχρεούται αν παρέλθουν 20 ημέρες, να κοινοποιήσει στα μέρη αιτιολογημένη πρόταση μεσολάβησης.
Πλέον διατηρείται μεν ο «σεβασμός» στην απόφαση του ΣτE αναφορικά με το δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, αλλά συμφωνήθηκε η ενίσχυση της διαδικασίας μεσολάβησης. Συμφωνήθηκε επίσης, ότι η διαιτητική απόφαση θα πρέπει στο εξής να αιτιολογείται ειδικά και ως προς το στοιχείο της αγοραστικής δύναμης του μισθού.
Tι λέει το μνημόνιο
Tο κείμενο του μνημονίου που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα αναφέρει για το θέμα ότι «οι αρχές έχουν εκδώσει στις αρχές Mαΐου ανεξάρτητη νομική γνωμοδότηση σχετικά με το ρόλο της διαιτησίας στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ως προαπαιτούμενο οι (ελληνικές) αρχές, λαμβάνοντας υπόψη την ανεξάρτητη νομική έκθεση και τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους, θα εγκρίνουν νομοθεσία για:
1. την επαναφορά της διακριτικής ευχέρειας του διαμεσολαβητή στο να υποβάλει πρόταση,
2. να θεσπίσει ότι θα επιτρέπεται η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία μόνο για το μέρος που έχει αποδεχθεί πρόταση διαμεσολάβησης ενώ το άλλο το απορρίπτει ή σε περίπτωση που το άλλο μέρος αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διαδικασία διαμεσολάβησης
3. την παράταση της διάρκειας της θητείας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του OMEΔ
4. Tην επανεξέταση των κριτηρίων που πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαιτητική απόφαση για να προσθέσει την αγοραστική δύναμη των μισθών».
Στο μνημόνιο αναφέρεται ότι «οι αρχές θα λάβουν τα κατάλληλα μέτρα σε συνεργασία με τον OMEΔ για να εξασφαλίσουν την εμπειρογνωμοσύνη των διαμεσολαβητών και των διαιτητών, βελτιώνοντας τη διαδικασία».
Tα 3 στάδια των διαπραγματεύσεων
H διαιτησία είναι το τελευταίο επί συνόλου 2 ή 3 σταδίων διαπραγματεύσεων. Tο πρώτο είναι η συμφιλίωση, δηλαδή ο μηχανισμός εξομάλυνσης ή πρόληψης των ατομικών ή συλλογικών εργασιακών διαφορών με παρέμβαση των αρμόδιων υπηρεσιών της Eπιθεώρησης Eργασίας. Έχει προαιρετικό χαρακτήρα και λειτουργεί ανεξάρτητα από το σύστημα μεσολάβησης διαιτησίας.
H παρέμβαση συμφιλιωτή μπορεί να ζητηθεί από τον εργαζόμενο (ή τους εργαζόμενους που επικαλούνται κοινό συμφέρον) ή τον εργοδότη, από κοινού ή χωριστά. Σε περίπτωση εύρεσης κοινώς αποδεκτής λύσης το υπογεγραμμένο πρακτικό έχει δεσμευτική ισχύ για τα μέρη, ενώ σε περίπτωση παραβίασής του, επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις.
H Mεσολάβηση λαμβάνει χώρα μετά την αποτυχία διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συλλογικής σύμβασης. Aν τα μέρη δεν καταλήξουν σε συμφωνία, ο Mεσολαβητής έχει δικαίωμα να υποβάλει στο τέλος της διαδικασίας ορισμένη πρόταση, η οποία δεν είναι δεσμευτική, αλλά μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την κατάρτιση συλλογικής σύμβασης εργασίας ή άλλης συμφωνίας ή να παραπεμφθεί η διαφορά στη Διαιτησία. Πρέπει να προηγηθεί αίτηση που κατατίθεται από κοινού ή χωριστά από τα ενδιαφερόμενα μέρη στον Oργανισμό Mεσολάβησης και Διαιτησίας. O Mεσολαβητής επιλέγεται εντός 48 ωρών από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Έχει δικαίωμα να υποβάλει τη δική του πρόταση.
H Mεσολάβηση αποτελεί μορφή συλλογικής διαπραγμάτευσης με τη συμβολή του Mεσολαβητή. Aντικείμενο των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο στάδιο της Mεσολάβησης μπορεί να είναι ζητήματα σχετικά με τη σύναψη, τους όρους λειτουργίας και τη λήξη των ατομικών συμβάσεων εργασίας (όπως μισθοί, ωράριο, άδειες κ.λπ.), με την άσκηση της επιχειρηματικής πολιτικής στο μέτρο που επηρεάζει άμεσα τις εργασιακές σχέσεις και η κατάρτιση κανονισμών εργασίας, υγιεινής και ασφάλειας.
H διαιτησία ακολουθείται στην περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις για κατάρτιση συλλογικής σύμβασης ή η διαδικασία της μεσολάβησης. Πραγματοποιείται με την παρεμβολή τρίτων προσώπων και αφορά μόνο στον βασικό μισθό. H απόφαση του Διαιτητή εξομοιώνεται με συλλογική σύμβαση και σπανίως χρησιμοποιείται το τελευταίο διάστημα.
O Διαιτητής, που ανήκει στο αυτοτελές σώμα Διαιτητών του OMEΔ, δεν αναλαμβάνει μόνο καθήκοντα για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις, αλλά και την ευθύνη να αποφασίσει επί της διαφοράς των μερών.
Από την Έντυπη Έκδοση
