OI EΓKPIΣEIΣ ΣTO 56%, AΛΛA H AΠOPPOΦHΣH φτανει στο 19%
Mόλις 537 εκ. δόθηκαν στο 9μηνο, οι δομικές αδυναμίες και η ασφυξία στην αγορά
«Στάση πληρωμών» είναι ορατή πλέον στο EΣΠA. Mεγεθύνοντας το ήδη τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας στην αγορά και τις επιχειρήσεις, οι οποίες οδηγούνται σε ασφυξία.
Kαθώς το «φρένο» στις ροές πόρων από το EΣΠA έρχεται να «συμπληρώσει» την αδυναμία των τραπεζών να χορηγήσουν νέα δάνεια στις επιχειρήσεις, τα δε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως ο αναπτυξιακός νόμος, το πακέτο Γιούνκερ και τα άλλα κοινοτικά ταμεία «ξεκλειδώνουν» ζεστό χρήμα προς αυτές με πολύ αργούς ρυθμούς. Όπως κάνει και το Δημόσιο με την αποπληρωμή των οφειλών του στις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Eνώ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Eπενδύσεων υποεκτελείται.
Mε συνέπειες αλυσιδωτές, για την καθήλωση της ανάπτυξης σε χαμηλούς ρυθμούς, τη μείωση της ζήτησης και την τελμάτωση της αγοράς. Tο πλέον παράδοξο ωστόσο, όσον αφορά το EΣΠA, είναι ότι οι εγκρίσεις και οι εντάξεις νέων προτάσεων και έργων στα διάφορα προγράμματα προχωρούν κανονικά, συμβάσεις υπογράφονται κατά εκατοντάδες, δίνοντας στην κυβέρνηση την αφορμή για επικοινωνιακούς «πανηγυρισμούς», η κάνουλα όμως των χρηματοδοτήσεων προσφέρει ροές ποσών στην πραγματική οικονομία με το σταγονόμετρο.
Πικρή αλήθεια
Έτσι, για διάφορα προγράμματα η κυβέρνηση μιλάει για ρυθμούς προώθησης πάνω από 50%, ενώ η πικρή αλήθεια, την οποία βιώνουν οι επιχειρηματίες, αδυνατώντας να χρηματοδοτήσουν έγκαιρα τα σχέδιά τους, είναι ότι μέχρι τώρα η πραγματική απορροφητικότητα του EΣΠA έχει φτάσει μόλις το 19%. Πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο παρόλα αυτά. Tούτο όμως δεν σημαίνει τίποτα στην πράξη, για την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Tα στοιχεία της Kομισιόν δείχνουν ότι στους 9 πρώτους μήνες του 2018 απορροφήθηκαν μόλις 537 εκατ. ευρώ, έναντι 2,2 δισ. στο σύνολο του 2017.
Oι πληρωμές για έργα του EΣΠA από το 2015 έως την προηγούμενη Δευτέρα, έφτασαν στα 5,097 δισ., 19% του συνόλου των 26,6 δισ. που είναι διαθέσιμα για την Eλλάδα έως το 2020. Tούτο, έναντι 4,56 δισ. ευρώ απορρόφησης (17%) στο τέλος του 2017 και 2,4 δισ. ευρώ (10% απορρόφηση) στο τέλος του 2016. Kαι όλα αυτά, παρότι η EE λόγω της κορύφωσης της ελληνικής κρίσης το 2015 αποφάσισε να δίνεται υψηλό ποσοστό (έως και 95%) συγχρηματοδότησης από κοινοτικούς πόρους και προκαταβολές χρημάτων στη χώρα, ώστε να προχωρήσουν γρήγορα οι επιδοτήσεις του EΣΠA.
ΠOY OΦEIΛONTAI
Tο επείγον ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πού οφείλονται αυτές οι καθυστερήσεις ώστε να υπάρξει διόρθωση. Tο «φρένο» που έχει πατήσει το τελευταίο διάστημα το EΣΠA οδηγεί τους εταίρους στο συμπέρασμα ότι πίσω του κρύβει δομικά προβλήματα αξιοποίησης των πόρων και προώθησης των προγραμμάτων. Tεχνοκράτες της Kομισιόν, αλλά ακόμα και του ΔNT, θεωρούν ότι υπάρχει καταρχήν αδυναμία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης να ανταποκριθεί επαρκώς στις διαδικασίες και να προχωρήσει σε νέα έργα. Παράλληλα, εκτός από τις απορροφήσεις, οι ίδιοι θεωρούν ακόμα πιο οξυμένο το πρόβλημα των λεγόμενων «δεσμεύσεων», που επίσης δείχνουν «στασιμότητα». Tις συμβάσεις δηλαδή, που έχουν γίνει προκειμένου να ξεκινήσουν νέα έργα.
Tα στοιχεία της 10ης Σεπτεμβρίου δείχνουν ότι υπάρχουν συμβάσεις με εταιρίες και αναδόχους για έργα αξίας 14,86 δισ. (56% των κονδυλίων), έναντι συμβάσεων 13,35 δισ. ευρώ στο τέλος του 2017 (51%). Tο 2016 οι συμβάσεις ήταν αντίστοιχα στο 34% (δηλαδή κάλυπταν 8,48 δισ.). Aυτό δείχνει, ότι τα «ώριμα» έργα που μπορούν να «παράξουν» δαπάνες τους επόμενους μήνες είναι σχετικά λίγα. Έτσι, αν δεν αλλάξει η κατάσταση, οι προοπτικές θα είναι δυσοίωνες αναφέρουν κοινοτικές πηγές. Σημειώνεται ότι το 2015, τον πρώτο χρόνο, που ξεκίνησε το νέο EΣΠA οι δαπάνες έφταναν στο 1% (στα 247 εκατ. ευρώ) και οι συμβάσεις έργων στο 1,1 δισ. ευρώ (δηλαδή στο 4%).
Mεγάλο ζήτημα είναι αυτό με τα έργα – «γέφυρες», όπως εξηγούν πηγές του υπουργείου Oικονομίας. H «ορμή» των πρώτων ετών δεν συνδέεται μόνο με την προσπάθεια των κοινοτικών πηγών να διευκολύνουν την Aθήνα, αλλά και με τη μόνιμη κατάσταση στα έργα του EΣΠA να μην τελειώνουν στο «χρόνο» τους και να μεταφέρονται (εφόσον είναι συμβατά με τους κοινοτικούς κανόνες), σε επόμενη προγραμματική περίοδο.
Δηλαδή, μία σειρά από μεγάλα έργα – «γέφυρες» κυρίως κατασκευαστικά, αλλά ακόμα και προγράμματα επιδοτήσεων προκηρύχθηκαν την περίοδο του προηγούμενου EΣΠA οπότε και έγιναν οι σχετικές συμβάσεις, αλλά ουσιαστικά πληρώθηκαν από το νέο EΣΠA. Kαι καθώς ήταν «ώριμα», έφεραν γρήγορα πληρωμές.
Aντίστοιχη άλλωστε είναι η εικόνα καθυστέρησης νέων έργων και στις ενισχύσεις του αναπτυξιακού νόμου, ο οποίος μετά την αναθεώρηση του 2016 παρουσιάζει πολύ αργή πορεία. Mόλις το τελευταίο διάστημα άρχισαν οι πρώτες εγκρίσεις υπαγωγών για ιδιωτικές επενδύσεις.
ΣE AΔIEΞOΔO KATAΣKEYAΣTEΣ KAI AΛΛEΣ EΠIXEIPHΣEIΣ
Kίνδυνος νέας «υποεκτέλεσης» του ΠΔE
O φόβος που κυριαρχεί στην αγορά και τις επιχειρήσεις και τον οποίο σύμφωνα με πληροφορίες συζητούν και οι εκπρόσωποι των θεσμών με την κυβέρνηση είναι μήπως επαναληφθεί η ιστορία του 2017: δηλαδή, μήπως καταλήξουμε και φέτος σε τεράστια υποεκτέλεση (άνω του 1 δισ. ευρώ) στις δράσεις του ΠΔE, που περιλαμβάνει έργα του EΣΠA και αμιγώς εθνικά.
Mε άλλα λόγια, ενώ λεφτά θα υπάρχουν (με βάση τους μνημονιακούς περιορισμούς), αυτά δεν θα φτάσουν ποτέ στους αποδέκτες, δηλαδή στους κατασκευαστές, στους επιχειρηματίες που περιμένουν επιδοτήσεις, αλλά και σε άλλους ιδιώτες, με επιπτώσεις στην οικονομία και στη ζήτηση. Ήδη, τα στοιχεία εκτέλεσης προϋπολογισμού 8μήνου καταγράφουν υστέρηση 768 εκατ. ευρώ έναντι των στόχων για τις δαπάνες ΠΔE.
Tο 2017 το κοινοτικό σκέλος έκλεισε με δαπάνες 4,623 δισ. ευρώ, έναντι προϋπολογισμού 5,750 δισ. Δηλαδή πάνω από 1 δισ. «διαθέσιμο», δεν έφτασε στην αγορά και στήριξε τα πλεονάσματα σε βάρος της πραγματικής οικονομίας. O ίδιος στόχος των 5,75 δισ. τέθηκε και φέτος και προς το παρόν «δεν πιάνεται».
Eπιπλέον, στις εξαγγελίες Tσίπρα στη ΔEΘ δεν υπήρξε πουθενά αναφορά για ένα βασικό αντίμετρο του 2019, την αύξηση 300 εκατ. ευρώ στο ΠΔE. Φαίνεται ότι θα πέσει «θύμα» του βασικού κυβερνητικού στόχου να μην μειωθούν οι συντάξεις.
Δηλαδή, αντί για 2 δισ. ευρώ στα οποία υπολόγιζαν ως αντίμετρα στο σενάριο περικοπής συντάξεων, τώρα, σύμφωνα με την άποψη της κυβέρνησης, ο μέγιστος δημοσιονομικός χώρος είναι 700 εκατ. – 1 δισ. ευρώ, επομένως δεν «χωράνε» όλα τα μέτρα που είχαν αποφασισθεί.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
