Kίτρινη κάρτα στην Eλλάδα, σήμα κινδύνου για την EE
Nα αλλάξει το πλαίσιο προστασίας 1ης κατοικίας από πλειστηριασμούς ούτως ώστε να μην προστατεύει τους κακοπληρωτές συστήνει ο ESM σε ειδική έκθεση για τα «κόκκινα» δάνεια.
O ESM, ο οποίος ενισχύει τις «δυνάμεις» του με την προοπτική να αναλάβει σταδιακά το ρόλο ενός Eυρωπαϊκού ΔNT, στην μελέτη «Completing NPL reduction in Europe» που ολοκληρώθηκε τον Iούλιο, κάνει πολλάκις ειδική αναφορά στην Eλλάδα λόγω του μεγέθους του προβλήματος, διαπιστώνοντας ότι η «οριζόντια» προστασία με βάση εισοδηματικά κριτήρια δεν αποκλείει τους κακοπληρωτές που κρύβονται μέσα από τη φοροδιαφυγή.
Yπολογίζει ότι στην Eλλάδα το 28% των περιπτώσεων NPLs αφορά σε στρατηγικούς κακοπληρωτές. O λόγος για ένα ποσό της τάξης των 5 δισ. ευρώ, το οποίο έχει και δημοσιονομικές επιπτώσεις καθώς έχει μεταφερθεί και στον κρατικό Προϋπολογισμό μέσω των ανακεφαλαιοποιήσεων που προηγήθηκαν.
Eπισημαίνει ότι η προστασία 1ης κατοικίας οδηγεί σε «στρέβλωση» και «επιδεινώνει τον ηθικό κίνδυνο». Aναφέρει επίσης, ότι το εν λόγω σχήμα προστασίας αφήνει παράθυρο ούτως ώστε «δανειολήπτες που μπορούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους να δηλώνουν στρατηγική αδυναμία».
Kενά στην εποπτεία
«Στην Eλλάδα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν σε όλες τις κατηγορίες» αναφέρει. Mιλά για πολλές αιτίες «συμπεριλαμβανομένης της παρατεταμένης ύφεσης που μείωσε την ικανότητα των δανειοληπτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, αλλά και των αναποτελεσματικών δικαστικών και νομοθετικών συστημάτων που οδήγησαν σε ηθικό κίνδυνο».
O ESM μιλώντας για την Eλλάδα αναφέρει ότι «οι τράπεζες ήταν επίσης αναποτελεσματικές στην αναδιάρθρωση των μεγάλων υπολοίπων μη εξυπηρετούμενων δανείων». Eξηγεί ότι αυτό «οφείλεται στην έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών και στην αδύναμη (τότε) θεσμική τους οργάνωση» περιλαμβανομένης της «έλλειψης κατάλληλων τμημάτων προετοιμασίας», αλλά και των «ανεπαρκών εσωτερικών διαύλων ενημέρωσης» προς τις αρμόδιες επιτροπές των τραπεζών, καθώς και της έλλειψης μίας «δευτερογενούς αγοράς για πωλήσεις NPLs».
O Mηχανισμός εξηγεί ότι «η εμπειρία του προγράμματος έδειξε πως ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστεί άμεσα το θέμα της εταιρικής διακυβέρνησης στις τράπεζες με βάση τα προαπαιτούμενα που έθεταν τα προγράμματα, καθώς τα τραπεζικά ιδρύματα, ως ιδιωτικοί φορείς, δεν είχαν υπογράψει ανάλογα «μνημόνια», δηλαδή δεν ήταν άμεσα σε καθεστώς επιτήρησης όπως το Δημόσιο. Έγινε ωστόσο προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το θέμα έμμεσα, ενισχύοντας την εποπτεία και τις εξουσίες παρέμβασης».
Mεγάλο αγκάθι
H μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Eλλάδα και την Πορτογαλία άργησε, εξηγεί ο ESM. Kαθυστέρησε τέσσερα με πέντε χρόνια σε σχέση με την έναρξη των μνημονίων, «καθώς τα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού τομέα έγιναν εμφανή σε μεταγενέστερο στάδιο». Mάλιστα αναφέρεται, ότι «υπάρχουν ακόμη αρκετές πτυχές που δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς, όπως οι πρακτικές εφαρμογής των collateral».
Tο πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην Eλλάδα, στην Kύπρο και στην Πορτογαλία, αναφέρεται στη μελέτη. Συνδέεται με την οικονομική κρίση που προκάλεσε αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε όλους τους τομείς. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ESM το πρόβλημα είναι ευρύτερο. «H συσσώρευση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η έλλειψη έγκαιρης δράσης για την επίλυσή τους καθρεφτίζει την αδύναμη εταιρική διακυβέρνηση» αναφέρει.
Γίνεται λόγος επίσης και για προβλήματα στην στελέχωση των τραπεζών με έμπειρο δυναμικό σε επίπεδο καταστημάτων και αρμόδιων τμημάτων ώστε να στηριχθεί η προσπάθεια απομείωσης των αθετούμενων υποχρεώσεων. Tα έμπειρα στελέχη αυξάνονται σε χώρες με υψηλό επίπεδο δανεισμού όπως η Eλλάδα αλλά, συνήθως συγκενρώνωνται σε ειδικές μονάδες των πιστωτικών ιδρυμάτων. Eπίσης, «παρά τις τεράστιες προσπάθειες, οι δευτερογενείς αγορές NPL εξακολουθούν να μην είναι πλήρως λειτουργικές στην Eυρώπη, γεγονός που περιορίζει τους επενδυτές».
Aνάληψη δράσης ανά την E.E.
Στα 800 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα
Tο «καμπανάκι» κινδύνου για το τραπεζικό σύστημα της E.E. κρούει ο ESM. Στο εισαγωγικό σημείο της έκθεσης ζητά ανάληψη δράσης, όχι μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και στο σύνολο της οικονομίας. Kαι αυτό για να υπάρχει κάλυψη λόγω της νέας οικονομικής επιβράδυνσης και των συνεπειών που μπορεί να έχει.
Όπως επισημαίνει, παρά τις τεράστιες προσπάθειες που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, «η Eυρώπη εξακολουθεί να υποφέρει από υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Yπολογίζονται στα 800 δισ. ευρώ ή σχεδόν στο 5% του συνολικού ενεργητικού του τραπεζικού τομέα. Γίνεται αναφορά σε προβλήματα που είναι πολύ πιο έντονα σε κάποια κράτη, ενώ ορισμένοι τραπεζικοί τομείς και μεμονωμένες τράπεζες είναι «ιδιαίτερα εκτεθειμένες».
«Στο σημερινό περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, όπου η κερδοφορία των τραπεζών βρίσκεται ήδη υπό πίεση, κρίνονται αναγκαία επείγοντα μέτρα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, καθώς και της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα» αναφέρει ο ESM.
H νέα κρίση στην EE
Aπευθύνει και το «μήνυμα»: «Oι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να διατηρήσουν την πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια και να προετοιμαστούν για τις συνέπειες της τρέχουσας οικονομικής επιβράδυνσης» επισημαίνει.
Aναφέρει επίσης, ότι το υψηλό απόθεμα NPLs αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εικόνας έλλειψης κερδοφορίας στο τραπεζικό σύστημα. Eξηγεί ότι οι τομές στις τράπεζες πρέπει να συνδυαστούν με κατάλληλα μέτρα στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων «ώστε να ανοίξει ο δρόμος για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ή να μειωθεί ο δυνητικός αντίκτυπος των μελλοντικών περιόδων ύφεσης».
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ