Τι προβλέπει το νέο Ασφαλιστικό
Βαρόμετρο για το ύψος των αναδρομικών των συνταξιούχων αλλά και για τις αλλαγές στον νόμο Κατρούγκαλου, όσον αφορά την ανταποδοτικότητα των συντάξεων που θα προβλέπει το νέο Ασφαλιστικό, θα αποτελέσει η επικείμενη απόφαση του ΣτΕ.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας τα ΝΕΑ, η κρίσιμη απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου ύστερα από μεγάλη καθυστέρηση (εκδικάστηκε στις 4/10/2017) αναμένεται να εκδοθεί εντός των προσεχών μηνών και πάντως εντός του 2019 με μεγάλη πιθανότητα το δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου.
Η απόφαση αυτή του ΣτΕ θα είναι καθοριστική για τις κινήσεις της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας όχι μόνο σε ό,τι αφορά τα αναδρομικά που διεκδικούν οι συνταξιούχοι, αλλά και για τις αλλαγές στις κύριες και επικουρικές συντάξεις που θα περιληφθούν στο νέο Ασφαλιστικό.
Δύο σενάρια
Ειδικότερα, όσον αφορά τα αναδρομικά των συνταξιούχων, το «κλειδί» για τα ποσά που θα επιστραφούν βρίσκεται στη νέα απόφαση που θα εκδώσει το ΣτΕ για τη συνταγματικότητα ή την αντισυνταγματικότητα των ρυθμίσεων του νόμου Κατρούγκαλου. Αν βγει συνταγματικός ο νόμος στον επανυπολογισμό των συντάξεων, τότε τα αναδρομικά είναι «κλειδωμένα» για ένα 10μηνο (για το διάστημα Ιουλίου 2015 – Απριλίου 2016), αλλά δεν θα μπορούν να διεκδικηθούν μετά τον Μάιο του 2016, παρά μόνο για όσους έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια.
Αν ο νόμος βγει αντισυνταγματικός, τότε υπάρχει ζήτημα επιστροφών και μετά το 2016 χωρίς δικαστικές προσφυγές. Ειδικότερα στην κρίση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έχουν βρεθεί ο επανυπολογισµός των παλαιών συντάξεων, κύριων και επικουρικών, η ενοποίηση όλων των Ταµείων σε έναν ασφαλιστικό οργανισµό, οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελµατιών, το ύψος και ο υπολογισµός των νέων συντάξεων κ.ά.
Σε αυτό το πλαίσιο οι δικαστικές κρίσεις για τη συνταγµατικότητα των εισφορών των ελεύθερων επαγγελµατιών (που µεταρρυθµίστηκαν ωστόσο πρόσφατα) αλλά και για την ένταξη αγροτών, αυτοαπασχολουµένων, δηµοσίων υπαλλήλων και µισθωτών στην ίδια ασφαλιστική στέγη είναι κοµβικές και θα κρίνουν την επόµενη µέρα για τον ΕΦΚΑ.
Πιο κρίσιµη θα είναι η απόφαση για τη συνταγµατικότητα του επανυπολογισµού κύριων και επικουρικών συντάξεων, καθώς θα «δείξει» το εύρος των αναδροµικών που διεκδικούν 2,5 εκατ. συνταξιούχοι. Ιδιαίτερη σηµασία θα έχει η απόφαση για τις επικουρικές συντάξεις, καθώς ο επανυπολογισµός συνδυάστηκε µε περικοπές για 250.000 συνταξιούχους. Δεδομένη θεωρείται η πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα πως τα όποια αναδροµικά θα πρέπει να επιστραφούν µε δόσεις.
Τι θα πάρουν
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης δήλωσε πρόσφατα ότι «η επιστροφή των χρημάτων στους συνταξιούχους (σ.σ. μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον νόμο Κατρούγκαλου) θα γίνει μέσα στο πλαίσιο των δημοσιονομικών αντοχών της οικονομίας. Οταν ανακοινωθεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, αφού μελετήσουμε αναλυτικά την απόφαση της Δικαιοσύνης, θα τοποθετηθούμε για τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό» σημείωσε ο υπουργός.
Συμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ, αναδρομικά 4.000 ευρώ σε κάθε συνταξιούχο οφείλει η κυβέρνηση μόνο από τα δώρα στις κύριες συντάξεις (800 ευρώ x 5 έτη, 2015-2019) σύμφωνα με τις υπ’ αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας. Ετσι οι συνταξιούχοι οφείλουν να λάβουν:
α) Αναδρομικά για τα έτη 2013-2019 ύψους 5.600 ευρώ (800 ευρώ (400 ευρώ δώρο Χριστουγέννων συν 200 ευρώ δώρο Πάσχα συν 200 ευρώ επίδομα αδείας) x 7 έτη) σε όσους συνταξιούχους, σύμφωνα με τις υπ’ αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ είχαν ασκήσει σχετική αγωγή μέχρι τις 10/6/2015, ημερομηνία δημοσίευσης των αποφάσεων.
β) Τα αναδρομικά για τα έτη 2015-2019 ύψους 4.000 ευρώ (800 ευρώ (400 ευρώ δώρο Χριστουγέννων συν 200 ευρώ δώρο Πάσχα συν 200 ευρώ επίδομα αδείας) x 5 έτη) σε όσους συνταξιούχους, σύμφωνα με τις υπ’ αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, δεν είχαν ασκήσει σχετική αγωγή μέχρι τις 10/6/2015, ημερομηνία δημοσίευσης των αποφάσεων.
Εξυπακούεται ότι όσοι συνταξιούχοι ελάμβαναν δώρα στις επικουρικές τους συντάξεις ομοίως δικαιούνται αναδρομικά τα τρία δώρα – επιδόματα κατά τον ίδιο τρόπο: είτε για την περίοδο 2013-2019 (στην περίπτωση που είχαν ασκήσει αγωγή έως τις 10/6/2015) είτε για την περίοδο 2015-2019 (στην περίπτωση που δεν είχαν ασκήσει αγωγή έως τις 10/6/2015).
Τι αλλάζει
Την ίδια ώρα, για την ανταποδοτικότητα των συντάξεων η νέα κυβέρνηση σχεδιάζει να καθιερώσει νέους, βελτιωμένους συντελεστές αναπλήρωσης, αλλά το εύρος των αλλαγών θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση που θα δείξει η απόφαση του ΣτΕ.
Πρόθεση είναι να αλλάξουν οι συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, ώστε όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης να παίρνουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η απόφαση του ΣτΕ θα δείξει ποιες αλλαγές θα γίνουν και στην ουσία ποιο θα είναι το νέο Ασφαλιστικό για τα επόμενα χρόνια.
Η άρση των αδικιών του νόμου Κατρούγκαλου, σε σχέση με τα έτη εργασίας και τις εισφορές που καταβάλλονται, αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Ο νόμος Κατρούγκαλου 4387/16 δημιουργεί ανισότητες μεταξύ των ασφαλισμένων πριμοδοτώντας όσους επιλέγουν να εισφοροδιαφεύγουν, καθώς δεν παρέχει κίνητρο ασφάλισης πέραν των 20 ετών.
Το στοιχείο της ανταποδοτικότητας μεταξύ παροχής και ετών ασφάλισης θα αντιμετωπιστεί με αναλογικότερους και δικαιότερους συντελεστές αναπλήρωσης. Στο πλάνο του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται η επανεξέταση των βασικών ρυθμίσεων, κυρίως η αποκατάσταση της αναλογικότητας στις συντάξεις, με βελτιώσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης πρωτίστως για όσους έχουν πάνω από 30 ή 35 έτη, ώστε το τελικό ποσό σύνταξης να αντανακλά σε καλύτερη αναπλήρωση του μισθού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις συνταξιοδοτήσεις μετά τον Μάιο του 2016, όπου έχει τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος Κατρούγκαλου, καταγράφεται δραματική μείωση των νέων συντάξεων και ένα ανταποδοτικά άδικο νέο σύστημα, όπου όσοι έχουν πληρώσει περισσότερες εισφορές λαμβάνουν τελικά μικρότερες συντάξεις.