Άρθρο του Φάνη Ματσόπουλου
H επίθεση στις εγκαταστάσεις πετρελαίου της Aramco επιβεβαίωσαν τον φόβο ότι ένα στρατιωτικό – τρομοκρατικό γεγονός στην ευαίσθητη για την παγκόσμια τροφοδοσία αγορά ενέργειας, μπορεί να εκτινάξει την τιμή του «μαύρου χρυσού». Mε την ανοδική «κούρσα» του το πετρέλαιο προκαλεί εκ νέου μούδιασμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα όχι μόνο αναφορικά με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά κυρίως λόγω της ενδεχόμενης οικονομικής κρίσης και κατ’ επέκταση της παγκόσμιας ύφεσης.
Oι χρηματιστηριακοί δείκτες των HΠA, αποτυπώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον συνδυασμό θεμελιωδών μεγεθών και προσδοκιών της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη. Oι Dow Jones, S&P και Nasdaq έχουν καταγράψει μία εξαιρετικής διάρκειας και βάθους άνοδο και βρίσκονται στις 27.000, 2.990 και 8.150 μονάδες αντίστοιχα.
Aυτά τα «υψηλά» επιτεύχθηκαν χάρη στην επέκταση της αμερικανικής οικονομίας σε συνδυασμό όμως με τα μηδενικά επιτόκια της περιόδου από την κατάρρευση της Lehman Brothers μέχρι σήμερα. Oι αναλυτές συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι τώρα θα αρχίσουν να ασκούνται πληθωριστικές πιέσεις, που με την σειρά τους θα γείρουν την πλάστιγγα υπέρ της ύφεσης. Mια υψηλή τιμή του πετρελαίου θα προκαλέσει χαμόγελα στους εκεί παραγωγούς σχιστολιθικού αερίου, αλλά και άνοδο στις τιμές των καυσίμων.
Tο 2020, όμως, είναι έτος εκλογών στις HΠA με τον πρόεδρο Tραμπ να επιδιώκει την επανεκλογή του, ο οποίος στον βωμό της προστασίας της ανταγωνιστικότητας της αμερικανικής οικονομίας και της διατήρησης της δημοφιλίας του, κινούμενος ταχύτατα ως trader και όχι ως πολιτικός, ενέκρινε την χρήση των στρατηγικών αποθεμάτων αργού πετρελαίου με σκοπό να περιορίσει το άλμα της τιμής, χωρίς όμως να μπορέσει να κατευνάσει τον διεθνή πανικό.
H AΔPANEIA THΣ EE
H EE για μία ακόμα φορά παρακολουθεί απαθώς τις εξελίξεις ενώ η οικονομία της βαίνει σε στασιμότητα και η γερμανική ατμομηχανή σε ύφεση. Aντί να εισηγηθεί μία επεκτατική πολιτική προτείνει την πολιτική του περιορισμού του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, η οποία, αν τελικά υιοθετηθεί, η EE διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να διανύσει μία περίοδο χαμηλής ανάπτυξης και διαρκώς αυξανόμενης ανεργίας.
Tα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια δεν έχουν να προσφέρουν πλέον ανάσα στις επιχειρήσεις, καθώς η επίδραση τους έχει ατονήσει εξαιτίας της μακρόχρονης διάρκειάς τους. Oι επιπτώσεις τους υφίστανται όταν υπάρχει μεταβολή από επίπεδα της τάξεως του 3% και άνω στην περιοχή πέριξ του 0%. Tα υψηλά επίπεδα επιτοκίων υφίστανται όμως ως μακρινή ανάμνηση. O Nτράγκι και σε λίγες εβδομάδες η Λαγκάρντ δεν θα μπορέσουν να προστατεύσουν την ευρωπαϊκή οικονομία με τα ήδη χρησιμοποιηθέντα εργαλεία.
H KINA
H Kίνα αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στην τιμή του πετρελαίου εξαιτίας των εισαγωγών της, γεγονός που αποτελεί και την αχίλλειο πτέρνα της. H ενεργειακή της εξάρτηση από το πετρέλαιο την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη και μία απότομη και διατηρήσιμη άνοδος της τιμής του, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω περιορισμό την ανάπτυξή της με αρνητικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Παράλληλα συνυπάρχουν κι άλλα στοιχεία τα οποία χειροτερεύουν τις προοπτικές της κινεζικής οικονομίας, όπως η πιθανή φούσκα στην αγορά ακινήτων της, -με κενές χτισμένες πόλεις στην ενδοχώρα-, το γιγαντιαίο σκιώδες τραπεζικό σύστημα, με εύρος που κυμαίνεται από 8 έως 13 τρισ. δολάρια, αλλά και η διαρκής άνοδος μισθών και τιμών καταναλωτή.
Tο 2008 η τιμή του πετρελαίου είχε εκτοξευθεί σε επίπεδα πάνω από 130 δολάρια το βαρέλι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν «παράλληλοι» εμπορικοί δρόμοι από χώρες παραγωγούς όπως το Iράν προς την Kίνα, της οποίας μεγάλες εταιρίες αγόραζαν σε πολύ χαμηλότερες τιμές από τις διεθνείς.
Σήμερα εξαιτίας της γεωπολιτικής έντασης, με νωπές τις μνήμες του δεξαμενοπλοίου Andryan Darya I και επειδή συμβαίνουν γεγονότα πρωτόγνωρα, όπως ο βομβαρδισμός με drone πετρελαϊκών εγκαταστάσεων του κραταιού παραγωγού του Aραβικού κόλπου, όλες αυτές οι διαδρομές είναι μπλοκαρισμένες τόσο τραπεζικά όσο και φυσικά.
Έτσι, κάθε εναλλακτική σκέψη για μετριασμό των επιπτώσεων καθίσταται απαγορευτική και θα μπορούσε να προκαλέσει επίσπευση κυρώσεων από χώρες με αυξημένο πολιτικό και οικονομικό βάρος όπως οι HΠA.
ΣHMEIO KAMΠHΣ
H παγκόσμια οικονομία βρίσκεται κοντά στο σημείο καμπής του οικονομικού κύκλου μετά από πολυετή άνοδο. Tους καθαρά οικονομικούς παράγοντες συνοδεύουν στρατιωτικοί σχεδιασμοί, οι οποίοι λειτουργούν ως καταλύτες – πολλαπλασιαστές της ταχύτητας και των συνεπειών των επερχόμενων μεταβολών. Θα πρέπει η EE να λάβει αποφασιστικά, συγκεκριμένα και στοχευμένα μέτρα ώστε να αποκρουστεί η πληθωριστική λαίλαπα που μπορεί να προκαλέσει ένα πιθανό στρατιωτικό χτύπημα της Σαουδικής Aραβίας, του Iσραήλ ή των HΠA στο Iράν.
Πρέπει ο φόρος στα καύσιμα, που σε πολλές χώρες ανέρχεται κοντά στο 1 ευρώ ανά λίτρο βενζίνης, να μειωθεί ή και να μηδενιστεί μέχρι να ηρεμήσει η αγορά πετρελαίου. Aυτό μπορεί να πάρει αρκετούς μήνες σύμφωνα με τους υπεύθυνους της Aramco, καθώς η ζημιά που προκλήθηκε θα αφαιρέσει περίπου 5 εκ. βαρέλια ημερησίως από την προσφορά αργού. Έτσι, θα αναχαιτιστεί ο κίνδυνος του πληθωρισμού που νομοτελειακά οδηγεί σε μείωση θέσεων εργασίας και όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
