Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έφερε μέτρα λιτότητας για να αντιμετωπίσει την ελληνική κρίση χρέους – τώρα υπόσχεται καταστολή της φοροδιαφυγής
Όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, συνάντησε για πρώτη φορά τους συναδέλφους του στις Βρυξέλλες τον Ιούνιο η ατμόσφαιρα ήταν κάθε άλλο παρά ευχάριστη. Έχοντας αναλάβει καθήκοντα μόλις μια ημέρα πριν, ο εύσωμος καθηγητής της νομικής άκουγε υπομονετικά τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης να τον επιπλήττουν για την έλλειψη προόδου που είχε παρουσιάσει η Αθήνα σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του ατίθασου χρέους της.
Η Ελλάδα ήταν όλο λόγια και μηδέν έργα. Ήταν αποτελεσματική στο να εισάγει μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της ανάπηρης οικονομίας της, αλλά στη συνέχεια δεν έκανε τίποτα για την επιβολή τους.
Μόλις τελείωσε η κατσάδα, ο Βενιζέλος πήρε το λόγο και υποσχέθηκε να φέρει αποτελέσματα.
Δύο εβδομάδες αργότερα, στην επόμενη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών, είχε στα χέρια του την ψήφιση ενός δημοσιονομικού προγράμματος 28 δισ. ευρώ με περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων κι ενός νόμου που επιτάχυνε την εφαρμογή των μέτρων, και είχε βάλει μπρος τη μεγαλύτερη επιχείρηση ιδιωτικοποιήσεων στην ιστορία του δυτικού κόσμου.
“Βρισκόμαστε στη μέση μιας μάχης”, λέει, βουλιάζοντας σε έναν καναπέ στο γραφείο του στον έκτο όροφο στην Πλατεία Συντάγματος, που έχει γίνει πεδίο πολλών από τις βίαιες διαδηλώσεις που συγκλόνισαν την Ελλάδα φέτος το καλοκαίρι. “Μια μάχη για την εφαρμογή ενός προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης … μια μάχη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, μια μάχη για την επιβολή των ιδιωτικοποιήσεων”.
“Έχει μεγάλη σημασία για μας να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας προς την ΕΕ και το ΔΝΤ. Και θα κρατήσουμε το λόγο μας,” προσθέτει ο υπουργός, ο οποίος δήλωσε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή ότι η Ελλάδα έτρεχε σε έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο για να καταστήσει περισσότερο βιώσιμη τη δυναμική του χρέους της. “Θα κάνουμε υπεράνθρωπη προσπάθεια για να τηρήσουμε το λόγο μας.”
Η δουλειά που κάνει ο Βενιζέλος δεν είναι η πιο αξιοζήλευτη: με ημέρες που ξεκινούν υπό απίστευτη πίεση στις 6 το πρωί, τελειώνουν πολύ μετά τα μεσάνυχτα και είναι έρμαια στις ορέξεις των ανελέητων αγορών, λίγοι είναι αυτοί που ζηλεύουν τη θέση του. Χαλαρώνει με την δουλειά, λένε συνεργάτες του.
“Κάποιος πρέπει να την κάνει αυτή τη δουλειά”, λέει χαμογελώντας ο πολιτικός που είναι παράλληλα και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. “Είναι καθήκον μου απέναντι στην Ελλάδα και την Ευρώπη να κάνω ό,τι μπορώ.”
Ο 53χρονος άνδρας είναι εμφανώς χλωμός – σε αντίθεση με άλλους καταπονημένους Έλληνες υπουργούς που έχουν το μελαχρινό δέρμα κάποιου που κατάφερε να κάτσει τουλάχιστον μια ή δυο μέρες στον ήλιο – αλλά φαίνεται πως οι προσπάθειές του έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς.
Ακόμα και οι επικριτές του μιλούν για “νέο αέρα” που φυσάει στο Υπουργείο Οικονομικών με το Βενιζέλο, έναν από τους καλύτερους ρήτορες της χώρας, που του πιστώνουν ότι έχει προσδώσει μια βαρύτητα στο αξίωμα, κάτι που έλειπε από τον λιγότερο επικοινωνιακό προκάτοχό του.
Η φοροδιαφυγή – μια πρακτική που είναι τόσο παλιά όσο και τα βουνά και η οποία θεωρείται απ’ όλους ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας – θα αντιμετωπιστεί ανηλεώς, λέει. Πολιτικός βαρέων βαρών στο κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα, ο Βενιζέλος κατέπληξε τους Έλληνες την περασμένη εβδομάδα όταν ανακοίνωσε ότι το επιβλητικό ποσό των 37 δισ. ευρώ συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το κράτος, βρισκόταν στα χέρια λιγότερων από 14.000 ατόμων.
“Δεν θα κυνηγήσει τα μικρά ψάρια, θα κυνηγήσει τα μεγάλα και θα τιμωρηθούν όποιοι κι αν είναι,” λέει συνεργάτης του.
Η κατάρρευση της Lehman Brothers, της τράπεζας που προκάλεσε την παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008, είναι, λέει, ένα φάντασμα που ακόμα στοιχειώνει την ΕΕ.
“Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να έχει κινηθεί γρηγορότερα και πιο αποτελεσματικά από το 2008, όταν ξεκίνησε η κρίση”, λέει. “Αλλά νομίζω ότι τώρα όλοι γνωρίζουν πως οι πάντες πήραν το μάθημά τους.”
Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον Ιούλιο, όπου η Ελλάδα διασώθηκε με το ποσό των 109 δισ. ευρώ, σε συνέχεια της αρχικής στήριξης των 110 δισ. την προηγούμενη χρονιά, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Jean-Claude Trichet, είχε φτάσει στο σημείο να επικαλεστεί το φάντασμα της Lehman Brothers για να σπρώξει τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρώπης να αναλάβουν δράση.
“Νομίζω ότι αυτό λέει πολλά”, λέει ο Βενιζέλος. “Καμία χώρα και κανένα τραπεζικό σύστημα στην Ευρώπη, δεν θα αφεθεί στη μοίρα του. Είμαι σίγουρος ότι τα μέλη της Ευρωζώνης και το τραπεζικό της σύστημα είναι ασφαλή.”
Πιστέυει ότι η απόφαση να δοθεί στην Ελλάδα ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης σηματοδότησε εκ νέου την προσήλωση της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της ραγδαίας οικονομικής κρίσης με πιο αποφασιστικότητα και θάρρος.
Ο Βενιζέλος αρνήθηκε να σχολιάσει την κριτική που ασκεί το συντηρητικό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος. “Αυτή η χώρα πρέπει να είναι ενωμένη και σοβαρή, πρέπει να μιλάει με μία φωνή”.
“Είμαι υποχρεωτικά αισιόδοξος. Η ψυχολογία παίζει τεράστιο ρόλο στην οικονομία. Είναι το ήμισυ του παντός.”