Η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τη μείωση του εργατικού δυναμικού που θα επηρεάσει την ανάπτυξη αλλά είναι πιθανό να μείνει πίσω στις επιχειρηματικές επενδύσεις και στην κατάρτιση των εργαζομένων στις νέες τεχνολογίες.
Από τη μία η αναμενόμενη δημογραφική τάση της μείωσης του εργατικού δυναμικού, οδηγεί σε συρρίκνωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Από την άλλη είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστεί μία πιθανή καθυστέρηση στην παρακολούθηση και ενσωμάτωση των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών, που ήδη συμβαίνουν.
Προκειμένου να προσαρμοστεί γρήγορα η ελληνική οικονομία στα νέα δεδομένα και να αυξήσει την παραγωγικότητά της θα πρέπει να ακολουθήσει ένα μίγμα επιχειρηματικών επενδύσεων και εκπαίδευσης/κατάρτισης των εργαζομένων στις νέες τεχνολογίες.
Πίσω στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην παραγωγή
Η ποιοτική διάρθρωση των επενδύσεων παραμένει, όμως, κατώτερη των περιστάσεων. Ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό επενδύσεων στο ΑΕΠ είναι το μικρότερο στον κόσμο, μόνο το 13% των επενδύσεων κατευθύνεται σε προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (έναντι 22% στην Ευρωπαϊκή Ένωση), ενώ το 37% σε κατασκευές πλην κατοικιών (έναντι 25% στην Ευρωπαϊκή Ένωση).
Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις σε προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας ενσωματώνουν, μεταξύ άλλων, και τα αποτελέσματα έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και λογισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών και βάσεις δεδομένων, που είναι ενδεικτικές της εφαρμογής νέων τεχνολογιών στην παραγωγή, έναντι των επενδύσεων σε κατασκευές, που αποτυπώνουν μια περισσότερο παραδοσιακή προσέγγιση σχετικά χαμηλής τεχνολογικής έντασης.
Είμαι απροετοίμαστοι για τις τεχνολογικές εξελίξεις
Ειδικότερα, στην ελληνική μεταποίηση, τον κατ’ εξοχήν εξωστρεφή κλάδο εφαρμογής νέων τεχνολογιών, μόνο το 8,3% των επενδύσεων που γίνονται κατευθύνονται σε προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας(έναντι 50% στην Ευρωπαϊκή Ένωση), με τις κατασκευές να απορροφούν το 49% των επενδύσεων που γίνονται (έναντι 9% στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Τα στοιχεία αυτά είναι ενδεικτικά του σχετικά χαμηλού βαθμού προετοιμασίας της ελληνικής οικονομίας στις τεχνολογικές εξελίξεις που επέρχονται. Οι τελευταίες, μέσω των αυτοματισμών που εμπεριέχουν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια υποκατάσταση ορισμένων επαγγελμάτων και θέσεων εργασίας, κυρίως ρουτίνας και χαμηλής εξειδίκευσης.
Ανάγκη μαζικής εκπαίδευσης για τα «νέα» επαγγέλματα
Από την άλλη, πολλά άλλα επαγγέλματα αναμένεται να αναβαθμιστούν και άλλα να δημιουργηθούν. Προκύπτει, συνεπώς, ανάγκη μαζικής εκπαίδευσης και κατάρτισης του πληθυσμού σε νέα αντικείμενα και νέες δεξιότητες, συμβατά με τις νέες τεχνολογίες.
Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα μόνο το 6,3% των εργαζομένων ηλικίας 18-64 ετών (έναντι 14,8% στην ΕΕ-28) συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, με 5,5% στο εμπόριο και 3,5% στη μεταποίηση (έναντι 13,3% και 9,5% αντιστοίχως στην ΕΕ-28). Επίσης, στην Ελλάδα, σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, μόνο το 18% των εργαζομένων τους συμμετέχουν σ’ αυτά (έναντι 37% στην ΕΕ-28).
Χρειάζονται κίνητρα
Προκύπτουν, συνεπώς, τεράστια κενά προετοιμασίας όσον αφορά και στις επενδύσεις και στην εκπαίδευση/κατάρτιση. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτούνται μια σειρά από παρεμβάσεις, ώστε αφενός να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις εστιασμένες στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανάπτυξη (Ε&Α), και αφετέρου να υπάρξει σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στο σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας εθνικής στρατηγικής προσαρμογής της οικονομίας στις νέες τεχνολογίες, με εξειδικευμένες πλατφόρμες συνεργασίας, προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων, ανάπτυξη κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, κ.ο.κ..
Ο ΣΕΒ θα παρουσιάσει ένα συνολικό πλέγμα παρεμβάσεων στο Βιομηχανικό Συνέδριο που διοργανώνει στις 18-19 Δεκεμβρίου 2019, και καλεί την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους να συνεργασθούν, ώστε να εξειδικευθούν προτάσεις που θα οδηγήσουν με επιτυχία, το ταχύτερο δυνατό, στον τεχνολογικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας.
