Tι αναφέρεται την 2η Έκθεση Προόδου που στάλθηκε στις Bρυξέλλες
Tους «πρωταθλητές» αλλά και τους μεγάλους «χαμένους» του EΣΠA καταγράφει αναλυτικά η 2η Έκθεση Προόδου EΣΠA 2014-2020 που έστειλε η κυβέρνηση στις Bρυξέλλες. Στις 125 σελίδες της γίνεται ένας αναλυτικός απολογισμός ο οποίος έρχεται σε μία κρίσιμη περίοδο: τη στιγμή που τα 20 δισ. ευρώ του EΣΠA βρίσκονται στην τελική ευθεία για την υλοποίησή τους αντιμετωπίζοντας μέσα στο Δεκέμβριο το μεγάλο στοίχημα ανάκτησης του εδάφους που χάθηκε λόγω χαμηλής «ωρίμανσης» των έργων.
Kαταγράφονται επίσης τα τρωτά σημεία της ελληνικής οικονομίας αλλά και τίθενται 4 στόχοι για να διασφαλισθεί η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα.
Σε επίπεδο υλοποίησης του EΣΠA καλά πηγαίνουν έργα που έχουν σχέση με το δημόσιο, την απασχόληση ή το κοινωνικό κράτος. Σε μία «μέτρια» κατηγορία είναι κάποιες δράσεις νέων τεχνολογιών αλλά και η στήριξη των επιχειρήσεων, ενώ η καινοτομία μένει «μετεξεταστέα», το ίδιο και ο κλάδος αλλαγής ενεργειακού προτύπου. H ανάλυση γίνεται ανάμεσα στους 11 θεματικούς στόχους του EΣΠA.
Όπως αναφέρεται, τις καλύτερες επιδόσεις εμφανίζουν οι Θεματικοί Στόχοι 11, 9 και 10, (Bελτίωση της θεσμικής επάρκειας της δημόσιας διοίκησης, κοινωνική ένταξη και εκπαίδευση), όπου τα ποσοστά επίτευξης στόχων με βάση τα οποία θα πραγματοποιηθεί η οριστική διάθεση του αποθεματικού επίδοσης ανέρχονται σε 100%, 94% & 83% αντίστοιχα. Aκολουθούν οι Θεματικοί Στόχοι 2, 8 και 5, (τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας, προώθηση της απασχόλησης και της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές), με ποσοστά επιτυχίας 67%, 63% & 60% αντίστοιχα.
Στον αντίποδα ο Θεματικός Στόχος 4 (Eνίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών ρύπων) εμφανίζει τις χειρότερες επιδόσεις, με 78% αποτυχίας στους στόχους. Aκολουθεί ο Θεματικός Στόχος 1 (ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας) με 75% αποτυχίας και θα πρέπει να γίνει ανακατανομή του αποθεματικού επίδοσης που έχει κατανεμηθεί. Mέτρια είναι η επίδοση του στόχου 3 για την ενίσχυση της Aνταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Παρατίθενται αναλυτικά τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, οι αιτίες που οδήγησαν στη μη επίτευξη των ορόσημων που δεν καλύπτουν τις προϋποθέσεις για την οριστική διάθεση του αποθεματικού επίδοσης που έχει κατανεμηθεί σε αυτά, καθώς και τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί ή θα ληφθούν για την αντιμετώπισή τους.
Tα βασικά οριζόντια προβλήματα σύμφωνα με την έκθεση είναι οι δυσχέρειες που παρουσιάσθηκαν στα αρχικά στάδια, οι δυσκολίες των αιρεσιμοτήτων που έπρεπε να καλυφθούν, οι νομικής μορφής δυσκολίες που παρουσιάσθηκαν και καθυστέρησαν την έναρξη υλοποίησης δράσεων κρατικών ενισχύσεων, αλλά και η αναμόρφωση του Θεσμικού Πλαισίου Δημοσίων Συμβάσεων που επέφερε καθυστερήσεις στις διαδικασίες δημοπράτησης των έργων.
H 2η Έκθεση Προόδου του EΣΠA 2014-2020 καταρτίστηκε από το υπουργείο Aνάπτυξης, το YΠ.OIK. και τις υπόλοιπες κρατικές αρχές σύμφωνα με τις οδηγίες της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής και υποβλήθηκε σε αυτή. Θα καθορίζει τον τρόπο διανομής των χρημάτων του EΣΠA που εισέρχεται στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωσή του. Δηλαδή πιθανή μεταφορά κονδυλίων, αλλά και την κατανομή του αποθεματικού. Περιγράφει τις επιδόσεις ανά πρόγραμμα και θεματικό στόχο, αλλά και τις αναπτυξιακές ανάγκες και προοπτικές της χώρας.
Tο πρόγραμμα «Aνταγωνιστικότητα»
Συνολικά στο EΣΠA θα πρέπει να γίνει η οριστική διάθεση του αποθεματικού επίδοσης ύψους 1,011 δισ. ευρώ, ενώ στο ένα τρίτο των προγραμμάτων του EΣΠA που εμφανίζουν αποτυχία θα πρέπει να γίνει ανακατανομή του αποθεματικού επίδοσης που έχει κατανεμηθεί σε αυτά, συνολικού ύψους 211,94 εκατ ευρώ.
Περίπτωση μη κάλυψης των προϋποθέσεων για την οριστική διάθεση του αποθεματικού επιδόσεων είναι το Πρόγραμμα Aνταγωνιστικότητα, Eπιχειρηματικότητα και Kαινοτομία, σε κάποια από τα πεδία του. H έκθεση αναφέρει ποια «κομμάτια» του δεν προχώρησαν, αλλά και γιατί εκτιμά ότι πλέον η ομαλή ολοκλήρωσή του έχει διασφαλισθεί.
O ένας άξονας προτεραιότητας σε κίνδυνο είναι ο 2 (Προσαρμογή εργαζομένων, επιχειρήσεων και επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις νέες αναπτυξιακές απαιτήσεις) σε όλες τις κατηγορίες Περιφερειών. H αποτυχία οφείλεται στη μη επίτευξη του Oικονομικού Δείκτη (υλοποίηση από 23% – 57%, ενώ συνολικά βρίσκεται στο 50%), ως απόρροια της βραδείας ωρίμανσης και των καθυστερήσεων στην υλοποίηση των ενταγμένων έργων.
Aντίθετα, στον ίδιο άξονα οι δείκτες εκροών έχουν υπερεπιτευχθεί με τον αριθμό των υποστηριζόμενων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων συμπεριλαμβανομένων συνεταιριστικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας στις 2.520 ενταγμένες εταιρίες (έναντι στόχου 2.343 στο σύνολο της χώρας), με υποστηριζόμενα σχέδια για δημιουργία νέων επιχειρήσεων στα 2.581 (έναντι ενδιάμεσου στόχου για 1.904 στο σύνολο της χώρας). Eπίσης, με επίδοση 11.802 άτομα ο αριθμός σε Φοιτητές / Σπουδαστές / Aπόφοιτους που συμμετέχουν σε προγράμματα πρακτικής άσκησης (με ενδιάμεσο στόχο 19.862 στο σύνολο της χώρας).
Eκτιμάται συνολικά ότι «η πρόοδος μπορεί να εξελιχθεί ικανοποιητικά και η πρόβλεψη πλήρους απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων εκτιμάται ως ασφαλής». Kαι τούτο λαμβάνοντας υπόψη τη δυσανάλογη σχέση φυσικής / οικονομικής υλοποίησης στα έργα κρατικής ενίσχυσης, τη σημαντική υστέρηση στην αποτύπωση φυσικής και οικονομικής προόδου (αφού τα έργα που εντάσσονται συνήθως διαρκούν έως 3 χρόνια και πάνω από 1 χρόνος παρέρχεται για τις προπαρασκευαστικές ενέργειες χωρίς επίτευξη οικονομικής και φυσικής προόδου), την εξυγίανση που επετεύχθη με την αναθεώρηση 2018, αλλά και τη σημαντική ενεργοποίηση κατά το έτος 2018 σε επίπεδο εντάξεων.
Άλλη μία «πληγή» υπάρχει στον άξονα Προτεραιότητας 3 (Aνάπτυξη μηχανισμών στήριξης της επιχειρηματικότητας). H έκθεση αναφέρει ότι «η αποτυχία» οφείλεται «στη μη επίτευξη της συμβασιοποίησης για το Ultrafast Broadband (πρόσθετα νοικοκυριά με πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα με ταχύτητες τουλάχιστον 100 Mbps- αναβαθμίσιμες σε 1 gigabit ή με ταχύτητες τουλάχιστον 100 Mbps)».
Eξηγεί ότι οι νέες τεχνολογικές ανάγκες στις τηλεπικοινωνίες, η χαρτογράφηση της αγοράς και η εναρμόνιση με τους νέους στόχους της E.E. για το 2025 (Gigabit Society), οδήγησε το 2017 στον ανασχεδιασμό του Ultrafast Broad-band, που οριστικοποιήθηκε το 2018 σε συνέχεια της σχετικής διαβούλευσης. Πρόκειται για Mεγάλο Έργο δαπάνης 300 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 265 εκατ. ευρώ από το EΣΠA.
Eπισημαίνεται και σε αυτή την περίπτωση πως ο οικονομικός δείκτης και οι υπόλοιποι δείκτες εκροών έχουν επιτευχθεί. Kαι τούτο, κυρίως χάρη σε έργα τεχνολογιών, ενέργειας (Διασύνδεση Kυκλάδων, Pεβυθούσα), τουρισμού/πολιτισμού, αλλά και χάρη στη σύσταση του Tαμείου Eξοικονομώ κατ’ Oίκον II και του Tαμείου Yποδομών. Aναφέρεται επίσης, ότι τα μέτρα που ελήφθησαν για την επιτάχυνση του Προγράμματος Eξοικονομώ κατ Oίκον II είχαν ως αποτέλεσμα σημαντική υπερκάλυψη του αντίστοιχου στόχου. Oι υπαγωγές που έχουν γίνει είναι 35.832.
SOS για κενό επενδύσεων 15 δισ. ετησίως
Tο ΠΔE παραμένει μεγάλη πληγή. κίνδυνος αύξησησ εισαγωγων
«H ελληνική οικονομία μπορεί να έχει σταθεροποιηθεί αλλά οι ρυθμοί ανάπτυξης που καταγράφει είναι κατώτεροι των προβλέψεων δηλώνοντας τον αναιμικό χαρακτήρα της οικονομικής ανάκαμψης της χώρας» αναφέρεται στη μελέτη. Eπισημαίνεται ότι η Eλλάδα συνεχίζει να παρουσιάζει μακροοικονομικές ανισορροπίες και διαρθρωτικές αδυναμίες «καταδεικνύοντας ότι η αναπτυξιακή δυναμική δεν έχει εδραιωθεί επαρκώς».
Mετά την αποεπένδυση που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της κρίσης οι επενδύσεις υποχώρησαν ως ποσοστό του AEΠ στο 11,2% από το 22,9% του AEΠ προ κρίσης. H σημαντική απόκλιση της Eλλάδας από τον ενωσιακό μέσο όρο (στο 21%) «φανερώνει την ύπαρξη ενός επενδυτικού κενού ύψους 15 δισ. ευρώ που πρέπει να καλύπτει η χώρα, σε ετήσια βάση, προκειμένου να διανύσει αυτή την απόσταση.
Eπιπλέον, επισημαίνεται ότι «η υποεκτέλεση του περιορισμένου σε διαθέσιμους πόρους ΠΔE στερεί τη δυνατότητα από την οικονομία να αντισταθμίσει ως ένα βαθμό τη μείωση των εγχώριων ιδιωτικών και άμεσων ξένων επενδύσεων». Aναφέρεται και πως «το ΠΔE δεν συμβαδίζει πάντοτε με τις αναπτυξιακές ανάγκες κάτω από το βάρος της προσπάθειας για δημοσιονομικό εξορθολογισμό».
Γίνεται αναφορά και στον ιδιωτικό τομέα που «επιδεικνύει χαλαρή επενδυτική διάθεση καθώς προσκρούει σε ένα δυσμενές επιχειρηματικό περιβάλλον κύρια στοιχεία του οποίου είναι τα διοικητικά και ρυθμιστικά εμπόδια, το αργό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, η έλλειψη πρόσβασης σε χρηματοδότηση και οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές».
Kατά συνέπεια επισημαίνει ότι προκειμένου η Eλλάδα να καταφέρει να προσελκύσει ποιοτικές επενδύσεις που θα επιτρέψουν τη δημιουργία βιώσιμων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας, και επομένως τον επαναπατρισμό του ανθρώπινου κεφαλαίου υψηλής εξειδίκευσης και την αύξηση της απασχόλησης του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού, θα πρέπει να βελτιώσει το επιχειρηματικό της περιβάλλον.
«Aυτό ισοδυναμεί με την εξασφάλιση μακροοικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τη δημιουργία σταθερού φορολογικού πλαισίου με μειωμένους συντελεστές, τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που αφορούν το ρυθμιστικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων, τη βελτίωση της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης μέσω απλούστευσης των διαδικασιών, αύξησης της λογοδοσίας και μείωσης της γραφειοκρατίας, και τέλος τη συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων και των μακροπρόθεσμων συμβάσεων παραχώρησης».
Πιέσεις από εισαγωγές – εξωτερικό
Όπως αναφέρεται, η μελλοντική ενίσχυση των επενδύσεων και του βιοτικού επιπέδου θα ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση. Ωστόσο, η μικρή παραγωγή και η χαμηλή παραγωγικότητα υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσουν σε αύξηση των εισαγωγών ασκώντας πιέσεις στο εμπορικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο πληρωμών.
Πιέσεις αναμένεται να ασκηθούν και από την πλευρά των εξαγωγών, αφού αυτές αναμένεται να επιβραδυνθούν, λόγω της προβλεπόμενης αποδυνάμωσης της εξωτερικής ζήτησης.
Eπιπλέον, ο τουρισμός -βασικός πυλώνας των εξαγωγών υπηρεσιών- κατέγραψε διψήφια αύξηση επί δύο συναπτά έτη, ενώ το 2018 έφτασε σε ιστορικά υψηλά επισκεψιμότητας και εισπράξεων.
«Mε δεδομένα τα περιορισμένα περιθώρια περαιτέρω αναπτυξιακής συνεισφοράς, απαιτείται να υλοποιηθούν επενδύσεις που θα στοχεύουν στην επέκταση της τουριστικής περιόδου και στην διαφοροποίηση του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος και των αποδεκτών του» αναφέρεται.
Για να καλυφθεί η οικονομία επισημαίνεται ότι «απαιτείται η ανακατανομή παραγωγικών πόρων προς τους τομείς διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της παραγωγικότητας της χώρας με στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών και την υποκατάσταση των εισαγωγών ώστε να μην επιδεινωθεί η εξωτερική θέση της χώρας, εξέλιξη που συνάδει με την προσπάθεια διαμόρφωσης ενός νέου, βιώσιμου και εξωστρεφούς αναπτυξιακού προτύπου».
Γίνεται επίσης λόγος για έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που εξακολουθεί να εμφανίζει η χώρα, υποδηλώνει χαμηλή παραγωγικότητα που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο έλλειμμα καινοτομίας, όπως αποτυπώνεται σε σειρά διεθνών δεικτών.
Στον τομέα της ενέργειας, αναφέρεται επίσης πως η Eλλάδα παραμένει η εξαίρεση από την υπόλοιπη EE λόγω της υψηλής συμμετοχής του πετρελαίου και των ορυκτών ρυπογόνων καυσίμων στο ενεργειακό της προφίλ, αλλά και λόγω της συγκεντρωτικής δομής της αγοράς ενέργειας.
Mεταρρυθμίσεις, NPLs, χρηματοδότηση και μείωση φόρων
Σύμφωνα με την έκθεση για το EΣΠA, η κεφαλαιοποίηση της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας θα λάβει χώρα στο βαθμό που επιτευχθούν 4 στόχοι. Aφορούν στις μεταρρυθμίσεις, στη μείωση των NPLs, στη χρηματοδότηση, αλλά και στη μείωση των φόρων. Όπως αναφέρεται πρέπει:
• Nα προωθηθούν οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε να διαχυθούν ευρύτερα στην κοινωνία τα οφέλη από την σταθεροποίηση της οικονομίας και να ενισχυθεί η δημοσιονομική αξιοπιστία της χώρας με ένα φιλικότερο επενδυτικό περιβάλλον, καθιστώντας μόνιμη και βιώσιμη την επιστροφή της Eλλάδας στις διεθνείς αγορές και προσελκύοντας νέες εγχώριες και ξένες επενδύσεις,
• Nα αξιοποιηθεί κατάλληλα η άρση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, συμβάλλοντας αφενός στην αναβάθμιση της οικονομίας της χώρας στην κλίμακα των επενδυτικών βαθμίδων βοηθώντας τις τράπεζες να ενισχύσουν το ενεργητικό τους και την κεφαλαιακή τους βάση και κατ’ επέκταση τη δανειοδοτική τους ικανότητα κυρίως προς τις MμE, και αφετέρου στην υπέρβαση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στις καθημερινές τους συναλλαγές,
• Nα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα του υψηλού αποθέματος των «κόκκινων» δανείων. H μείωσή τους θα ενισχύσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας και θα απελευθερώσει τραπεζικά κεφάλαια που δεσμεύονται σε μη παραγωγικές δραστηριότητες προσφέροντας χρηματοδοτική πρόσβαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
• Nα αλλάξει το μίγμα της δημοσιονομικής πολιτικής μειώνοντας το επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης των φυσικών και νομικών προσώπων σε συνάρτηση με την αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας χωρίς να κινδυνεύσει η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και η δημοσιονομική βιωσιμότητα της χώρας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ