Οι συνέπειες στην Ευρώπη- Σε ποιά θέση βρίσκεται η Ελλάδα
Έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) εμφανίζει την παραοικονομία ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των εθνικών οικονομικών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι, αν δεν περιοριστεί έστω στα επίπεδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τότε τινάζονται στον αέρα τα σχέδια για μείωση φόρων- εισφορών και ενίσχυση των κρατικών εσόδων και του Κοινωνικού Κράτους.
Η παραοικονομία
Το ΔΝΤ σημειώνει ότι η παραοικονομία στην Ευρώπη έχει μεγάλος εύρος, καθώς κυμαίνεται από λιγότερο του 10% και ξεπερνά το 40%.
Στις αποκαλούμενες «αναπτυγμένες» χώρες της Ε.Ε., η παραοικονομία διαμορφώνεται στο 10-20% κατά μέσο όρο, ενώ στις «αναδυόμενες» χώρες ο δείκτης ανεβαίνει στο 30-35%.
Στην Ελλάδα η παραοικονομία κινείται στα επίπεδα του 30%, ενώ το ακόμη χειρότερο είναι ότι περιλαμβάνεται στις λίγες χώρες που η παραοικονομία διευρύνεται σταθερά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, σε αντίθεση με άλλες χώρες στις οποίες, ναι μεν η παραοικονομία ενισχύθηκε τη διετία 2008- 2010, υποχώρησε ωστόσο μετά, στα προ κρίσης επίπεδα.
Το 2000 η παραοικονομία στην Ελλάδα διαμορφωνόταν στο 28,1% του ΑΕΠ, το 2008 είχε διευρυνθεί στο 31% και το 2016 στο 30,2%.
Οι επιπτώσεις της παραοικονομίας
Αν και η μελέτη δεν επεκτείνεται σε συμπεράσματα και προτάσεις για κάθε χώρα ξεχωριστά, οι γενικές διαπιστώσεις ταιριάζουν «γάντι» στην περίπτωση της Ελλάδας.
Κατ’ αρχάς, όσο μεγαλύτερη έκταση έχουν οι «γκρίζες» οικονομικές δραστηριότητες, τόσο αδυνατίζουν τα δημόσια έσοδα κι όσο διευρύνεται το «κενό» στους φόρους, τόσο περιορίζονται οι πόροι για την ενίσχυση του Κοινωνικού Κράτους, της Υγείας, της Παιδείας.
Επιπλέον, όσο μεγαλύτερη είναι η παραοικονομία, τόσο μεγαλύτερα είναι τα κίνητρα για τις επιχειρήσεις να παραμένουν σε μικρό μέγεθος έτσι ώστε να περνάνε κάτω από τα «ραντάρ» των ελεγκτικών οργάνων.
Προφανή είναι και τα αποτελέσματα στην αγορά εργασίας.
Από τη μια αλλοιώνονται όλα τα στατιστικά στοιχεία, με βάση τα οποία σχεδιάζονται και εφαρμόζονται στρατηγικές για την απασχόληση, από την άλλη ενισχύεται η «στρατιά» των κακοπληρωμένων, ανειδίκευτων και ανασφάλιστων εργαζομένων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χαμηλή ποιότητα των θεσμών, τα γραφειοκρατικά εμπόδια, μονοπώλια και ολιγοπώλια, η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, η βαριά φορολογία σε συνδυασμό με την αδύναμη εφαρμογή της, είναι τα βασικά αίτια για την έκταση της παραοικονομίας.