Το σοκ στις αγορές και το εμπόριο – Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα
Οι κρίσιμοι τομείς που πλήττονται
Με την Ιταλία να έχει παραλύσει από την επέλαση του κορωνοϊού, όπως και πολλές ακόμα ευρωπαϊκές (και όχι μόνο) χώρες, ήταν απλά θέμα -λίγου- χρόνου ο COVID-19 να έρθει και στην Ελλάδα. Και, παρότι το περιμέναμε, παρότι γνωρίζουμε περί τίνος πρόκειται, τα πιο σοβαρά κρούσματα -και- στη χώρα μας, έχουν παρουσιαστεί πριν καν τον πρώτο ασθενή. Στην «εντατική» έχει μπει το Χρηματιστήριο, προσπαθώντας να αντισταθεί στον πανικό που έχει καταλάβει σχεδόν όλο τον πλανήτη. Όμως δεν είναι ο μόνος ασθενής που πλήττεται από τον κορωνοϊό.
Μια μέρα πριν από την επιβεβαίωση του πρώτου κρούσματος στην Ελλάδα, ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι παρά την πρόοδο η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις και κινδύνους, από το εξωτερικό περιβάλλον, όπως η εξάπλωση του κορωνοϊού. Η χώρα μας θέλει να είναι ανεξάρτητη από έξωθεν παράγοντες, όμως σε ένα καθεστώς παγκόσμιου χάους, δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη. Και η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, περιγράφει το χάος, χαρακτηρίζοντας την επιδημία «την πλέον πιεστική πηγή αβεβαιότητας» που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η παγκόσμια οικονομία, εκφράζοντας φόβους για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Αυτό το τελευταίο, μια «υποχώρηση» των επενδυτών σε μια οικονομία που τώρα ξαναβρίσκει τα «πατήματά» της μετά από μια δύσκολη δεκαετία είναι που τρομάζει και την Ελλάδα…
To XA
Στη λεωφόρο Αθηνών, το κλίμα ήταν στραβό από τις προηγούμενες ημέρες και η είδηση για το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα, την Τετάρτη, εξανέμισε όποια κέρδη υπήρχαν από την προηγούμενη, μετά τη «Μαύρη Δευτέρα». Ο δείκτης έκλεισε σε χαμηλό εξαμήνου και, το ανησυχητικό της υπόθεσης είναι ότι καταγράφεται μεγάλη μεταβλητότητα και ακραίες ημερήσιες μεταβολές. Σε μια εβδομάδα μόνο, χάθηκαν 6 δισ. ευρώ στο XA!
Ακολουθώντας την επενδυτική ψυχολογία που επικρατεί στις ξένες αγορές και στο ελληνικό χρηματιστήριο εκτιμάται ότι οι επενδυτές θα συνεχίσουν την τάση μείωσης των ρίσκων τους. Αυτό μεταφράζεται σε ρευστοποίηση θέσεων, ιδιαίτερα για μετοχές που δεν είναι κερδοφόρες. Στην πράξη, ο μεγάλος φόβος είναι να συνεχίσει να επιδεινώνεται το διεθνές χρηματιστηριακό κλίμα, γεγονός που θα σημαίνει ότι για την Ελλάδα, οι οποίες ανοδικές αντιδράσεις θα είναι απλή «εξαγορά χρόνου». Επειδή, ωστόσο η ψυχολογία στις αγορές είναι το παν, το ΧΑ προσδοκά και ελπίζει σε μη εξάπλωση του πανικού και διατήρηση μιας εικόνας ψυχραιμίας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ελληνικά πράγματα.
Η αγορά
Το πώς θα κινηθεί το Χρηματιστήριο, βέβαια, εξαρτάται σε έναν μεγάλο βαθμό και από τον τρόπο με τον οποίο θα πληγούν οι ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και το πώς θα αντιδράσουν. Η αγορά αναμένει σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών -κατά πληροφορίες εξετάζεται από την κυβέρνηση- για τη μείωση των επιπτώσεων σε αυτή από τον COVID-19, ενώ και οι ίδιες οι επιχειρήσεις επεξεργάζονται σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν όποια προβλήματα προκύψουν.
Είναι σαφές πως σε πρώτη φάση, «απώλειες» θα έχουν οι εταιρίες εμπορίας ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, καθώς ήδη υπάρχουν ελλείψεις σε προμήθειες ανταλλακτικών και υλικών από την Κίνα που βρίσκεται σε καραντίνα. Το ίδιο ισχύει, άλλωστε, για όσες εταιρίες έχουν μονάδες παραγωγής στην Κίνα, ή εισάγουν πρώτη ύλη και ανταλλακτικά από αυτή τη χώρα.
Και ενώ οι ελλείψεις σε φάρμακα, μάσκες και υλικά αυτοπροστασίας ήδη καταγράφονται, ο μεγάλος φόβος του επιχειρηματικού κόσμου είναι το shortage στα ράφια των σούπερ μάρκετ. «Ο πανικός δεν είναι πάντα ο καλύτερος σύμβουλος», λέει ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, ευχόμενος να μην αντικρύσουμε ανάλογες εικόνες με τις σοκαριστικές από τα σούπερ μάρκετ της Ιταλίας. Στο άκουσμα του πρώτου κρούσματος, πολλοί αντέδρασαν σπασμωδικά, σπεύδοντας στα σούπερ μάρκετ και δίνοντας ένα δείγμα του τι μπορεί να φέρει ο πανικός στο λιανεμπόριο.
Ελλείψεις προς το παρόν δεν υπάρχουν, όμως η ανησυχία είναι μεγάλη ώστε να μην εξαντληθούν τα αποθέματα. Άλλωστε, υπάρχει διττός κίνδυνος εδώ: Από τη μία ο πανικός του κόσμου να αδειάσει τα ράφια, και, από την άλλη, να συνεχιστεί για καιρό ακόμα η καραντίνα στην Κίνα γεγονός που, όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, ίσως οδηγήσει σε ελλείψεις σε καταναλωτικά προϊόντα.
Γι’ αυτό το λόγο, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ βρίσκονται σε «συναγερμό». Με συνεχείς έκτακτες συσκέψεις αναλύουν την πορεία των δεδομένων και τροφοδοτούν συνεχώς τα καταστήματά τους ώστε να μην υπάρξουν εικόνες από άδεια ράφια, τα οποία επιτείνουν την εικόνα του χάους.
Ο τουρισμός
Στον τομέα του τουρισμού, παρότι οι προκρατήσεις κυμαίνονται περίπου στα περσινά επίπεδα ως τώρα, οι ανησυχίες δεν φαίνονται να είναι χωρίς βάση.Ήδη η τουριστική αγορά της Κίνας μοιάζει χαμένη. Ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης εκτιμά ότι οι ακυρώσεις από την Κίνα αγγίζουν το 60% έως 70%. «Μικρή» η ζημιά, μιας και μιλάμε για περίπου 150.000 από τους 35 εκατομμύρια τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα μας, όμως από την άλλη, πρόκειται για τους μεγαλύτερους spenders (άνω των 1.000 ευρώ ανά ταξιδιώτη).
Όπως και να έχει, παρότι είναι ιδιαίτερα νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα, με τα κρούσματα σε κρουαζιερόπλοια και τον γενικότερο φόβο για πανδημία, τουλάχιστον για τώρα μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολο να επαναληφθεί φέτος για την Ελλάδα το ρεκόρ των ταξιδιωτικών εισπράξεων που σημειώθηκε το 2019. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας οι ταξιδιωτικές εισπράξεις πέρυσι έφτασαν τα 18,15 δισ. ευρώ, έναντι 16,08 δισ. το 2018. Και υπάρχουν και παράπλευρες απώλειες. Ήδη, οι αερομεταφορές ετοιμάζονται για μείωση της ζήτησης, ενώ οι ζημιές θα φανούν και σε τοπικό επίπεδο…
Ο «ΧΡΗΣΜΟΣ» ΤΟΥ SAWIRIS
Οι επιχειρηματίες φοβούνται για τα χειρότερα
Ένας… παλιός «γνωστός» του ελληνικού επιχειρείν, ο Αιγύπτιος δισεκατομμυριούχος Naguib Sawiris, δηλώνει εξαιρετικά ανήσυχος για την επέλαση του κορωνοϊού. «Αν δεν περιοριστεί μέσα στους επόμενους μήνες», λέει, «θα δούμε μεγάλη συρρίκνωση στην παγκόσμια οικονομία. Φανταστείτε για μια χώρα σαν την Κίνα, τους ανθρώπους της να μη μπορούν να ταξιδέψουν, να κάνουν εμπόριο και deals». Ο επιχειρηματίας τονίζει ότι φοβάται συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας αν δεν βρεθεί φάρμακο και χάος, εάν ο ιός μεταδοθεί στην Αφρική. «Σκεφτείτε μια εταιρία σαν τη Huawei, να μη μπορεί να εξυπηρετήσει τους πελάτες της»…
Αλλά ο Sawiris δεν είναι ο μόνος. Δεκάδες κορυφαίοι επιχειρηματίες και αναλυτές προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τον αντίκτυπο του κορωνοϊού και να δουν πώς θα επηρεάσει τις εταιρίες τους επόμενους μήνες. Πολλές εταιρίες ήδη λαμβάνουν μέτρα. Ο Pieter Taselaar, της επενδυτικής Lucerne Capital Management, λέει ότι «μάλλον βλέπουμε μια χαμένη χρονιά από απόψεως κερδών για πολλές εταιρίες».
Ο CEO της βελγικής βιομηχανίας χημικών Solvay Ilham Kadri, λέει ότι «περιμένουμε (μείωση) περίπου 4% στο τρίμηνο στα έσοδά μας», ενώ ο CEO της PSA Carlos Tavares, είναι πιο αισιόδοξος.
ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΒΟΡΡΑ
H Ευρώπη φοβάται τη «μόλυνση» της οικονομίας από την Ιταλία
Με την Κίνα να έχει επιβεβαιώσει πάνω από 78.000 περιπτώσεις και 2.700 θανάτους, με τη Ν. Κορέα και το Ιράν, στη λίστα των χωρών που βρίσκονται στο «κόκκινο» για τον κορωνοϊό βρίσκεται η Ιταλία. Με 374 κρούσματα και 12 θανάτους, ο ιός έχει επηρεάσει όλες τις πλευρές της ζωής στην Ιταλία, από το χάος στα σούπερ μάρκετ, στο πρόωρο τέλος του καρναβαλιού της Βενετίας και το κλείσιμο των Εκκλησιών.
«Είναι ώρα να ρίξουμε τους τόνους, πρέπει να σταματήσουμε τον πανικό», λέει ο πρωθυπουργός της χώρας, Giuseppe Conte, παρατηρώντας την αισχροκέρδεια σε είδη προστασίας από τον ιό, αλλά κυρίως τη νευρικότητα των γύρω (και όχι μόνο) χωρών. Υπάρχουν φόβοι άλλωστε, ότι η ήδη εύθραυστη οικονομία της Ιταλίας, η τρίτη μεγαλύτερη της Ευρωζώνης, θα μπορούσε να βουτήξει σε ύφεση, λόγω του κλεισίματος επιχειρήσεων στον ιταλικό βορρά και μείωσης του εμπορίου και του τουρισμού σε περιοχές όπως το Μιλάνο και τη Βενετία. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ εξετάζει να δώσει «συγχωροχάρτι», υπό την έννοια της ελαστικότητας σε κάποιες από τις δεσμεύσεις της Ιταλίας σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό της.
Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη φοβάται ότι θα «μολυνθεί». Υπό οικονομικούς όρους, εάν λάβουμε υπόψη ότι η Βόρεια Ιταλία αποτελεί συνολικό κόμβο για την ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά και για τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών. Με την επιβράδυνση που γνωρίζει η γερμανική βιομηχανία και τα κρούσματα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχει φόβος ότι ο βιομηχανικός «πυρήνας» που συναποτελούν η νότια Γερμανία, η Βόρεια Ιταλία, η Αυστρία και η Ελβετία, μπορεί να παρασύρει την ευρωπαϊκή οικονομία σε νέες περιπέτειες.
Άλλωστε, η οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου δείχνει εδώ και καιρό σημάδια κόπωσης, λόγω του εμπορικού πολέμου, λόγω της γερμανικής επιβράδυνσης, της αδυναμίας συντονισμού των ηγετών και του Brexit.
ΖΗΤΑ ΝΑ «ΡΙΞΕΙ» 1,75 ΔΙΣ. ΔΟΛΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ
Οργή Trump για την πτώση της Wall Street
«ΟΙ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣΑΝ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ»
Τη Δευτέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, μέσω Twitter έλεγε ότι ο «κορωνοϊός είναι υπό μεγάλο έλεγχο στις ΗΠΑ» και ότι «το χρηματιστήριο πάει μια χαρά». Τις επόμενες μέρες, βέβαια, θα έβλεπε τη Wall Street να υποφέρει, με τις απώλειες να επιταχύνονται ανησυχητικά. Οι Dow και S&P 500 έχασαν περισσότερο από 3% την Τρίτη, στο χειρότερο πτωτικό διήμερο από τον Αύγουστο του 2015. Έτσι, το βράδυ της Τετάρτης, η Washington Post μετέφερε την οργή του προέδρου.
«Ο πρόεδρος είναι εξοργισμένος που οι μετοχές πέφτουν, καθώς πιστεύει ότι οι προειδοποιήσεις των αξιωματούχων υγείας έχουν τρομοκρατήσει τους επενδυτές», αναφέρουν τα αμερικανικά ΜΜΕ, με τον Trump να φέρεται να ζητά από τους βοηθούς τους να υποβαθμιστούν οι συνέπειες του ιού, υπό τον φόβο περαιτέρω πτώσης των μετοχών.
Αντιδρώντας, ο Larry Kudlow απευθύνθηκε στους επενδυτές, λέγοντας ότι το selloff που προκάλεσε ο κορωνοϊός, δημιούργησε ευκαιρία για τους μακροχρόνιους επενδυτές. «Αυτή η ιστορία με τον ιό δεν θα κρατήσει για πάντα. Αν είσαι επενδυτής, θα πρότεινα να κοιτάξεις προσεκτικά την αγορά, το χρηματιστήριο, που είναι πολύ φθηνότερο από ό,τι ήταν δύο βδομάδες πριν», είπε, τονίζοντας ότι «δεν θα υπάρξει οικονομική τραγωδία» στη χώρα. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση Trump ζητά από το Κογκρέσο να απελευθερώσει ποσό 1,25 δισ. δολαρίων που θα κατευθυνθούν σε έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού στη χώρα, ενώ ήδη ο Λευκός Οίκος θα μετακινήσει από άλλα προγράμματα 535 εκατ. δολάρια. Οι νομοθέτες, ωστόσο, είναι επιφυλακτικοί.
Άλλωστε, κατά πολλούς, ο πρόεδρος Trump δεν μπορεί να κάνει και πολλά για να ανακόψει την πτωτική πορεία της Wall Street. Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι ισχυροί per-formers της χρονιάς περιορίζονται σε μια μικρή ομάδα τεχνολογικών εταιριών, γεγονός που καταδεικνύει διόρθωση, άλλοι μιλούν για «βιαστικούς» επενδυτές.
Ο Bruce Bittles της Baird λέει σε σημείωμά του σε επενδυτές ότι «αφού υπάρχει τέτοια αβεβαιότητα για την επίπτωση του κορωνοϊού στην παγκόσμια οικονομία, η αισιοδοξία φαίνεται ότι έχει φύγει, αφήνοντας τις αγορές ευάλωτες, σε περίπτωση που τα νέα για τον ιό ή οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες χειροτερέψουν».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ