Αναμένουν νέα μεταβλητότητα οι strategists, ανάλογα με την πορεία του κορωνοϊού
Στα χρόνια του κορωνοϊού, το πιο… risky που μπορεί να κάνει κάποιος, είναι να προσπαθήσει να προβλέψει την κατάληξη των αγορών. Στα διεθνή χρηματιστήρια, οι δείκτες με την ακραία μεταβλητότητα και τις πρωτοφανείς διακυμάνσεις, θυμίζουν ένα roller coaster. Και οι αναλυτές επιχειρούν να μαντέψουν: Πού θα καταλήξει όλο αυτό, όταν ο πλανήτης αρχίσει την επιστροφή στην κανονικότητα, μετά το τέλος της πανδημίας και των lockdowns;
Των Μ. Γελαντάλι, Γ. Καραγιάννη
«Οδηγός» για τις υπόλοιπες αγορές, άρα και ικανή να μας πει τι θα συμβεί και στα άλλα χρηματιστήρια, είναι η Wall Street. Οι κορυφαίοι αναλυτές του πλανήτη, έ-χουν… επιβιβαστεί στο roller coaster της και επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τα «σινιάλα» των επενδυτών και των μετόχων, ώστε να διαβλέψουν με μια, έστω σχετική, ασφάλεια, το μέλλον των χρηματαγορών.
Ο πάτος
Μοιάζει οξύμωρο, αλλά για να το επιτύχουν αυτό, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ως starting point το stocks bottom. Να βρουν δηλαδή τον «πάτο», το χαμηλό των μετοχών και -άρα- των αγορών. Κατά πολλούς, αυτό συνέβη την Τρίτη, όταν ο Dow Jones κατέγραψε μια από τις μεγαλύτερες επιστροφές του, τη μεγαλύτερη ημερήσια ανάκαμψη (11%) που έχει γνωρίσει από το 1993 και τον S&P 500 να κάνει ράλλυ 9,4% από το χαμηλό των 2.193 μονάδων τη Δευτέρα στις 2.447 την Τρίτη, στην καλύτερη μέρα του από τον Οκτώβριο του 2008. Αρκετοί πιστεύουν ότι αυτή -με δεδομένο και το ράλλυ που ακολούθησε την Τετάρτη- μας έδειξε τον πάτο της bear market. Κάποιοι αναλυτές όμως, θεωρούν ότι αυτή η ανάκαμψη μπορεί να αποδειχθεί μια πόρτα με έξοδο προς την παγίδα μιας νέας, μεγάλης πτώσης.
Κι αυτό γιατί η ανάκαμψη στη Wall Street, αλλά και σε ευρωπαϊκές αγορές, οδηγείται από δημοσιονομικά πακέτα και το γιγαντιαίο πρόγραμμα της Fed που πλημμύρισε τις αγορές με απρόσμενα ποσά ρευστότητας σε μικρό χρονικό διάστημα. Όμως, την πραγματική εικόνα, θα μπορούμε να τη δούμε όταν τα νέα κρούσματα κορωνοϊού θα έχουν πιάσει το peak τους στις ΗΠΑ και υπάρχει σαφής ορατότητα στην οικονομική επίπτωση του ιού. «Η αλήθεια», λέει στο CNBC ο αναλυτής της Credit Suisse, Jonathan Golub, «είναι ότι η αγορά θα χτυπήσει πάτο όταν τα κρούσματα θα φτάσουν στο ψηλότερο σημείο τους. Μεταξύ του τώρα και εκείνης της μέρας, μένεις στη μεταβλητότητα».
Ο CEO της Bleakley Advisory Group, Peter Boockvar, εξηγεί ότι το επίπεδο μεταξύ 2.300 και 2.400 μονάδων είναι μια περιοχή που βρίσκει κάποιους αγοραστές. Είναι το χαμηλό Δεκεμβρίου του 2018. «Προφανώς, το σπάσαμε για μερικές μέρες, αλλά αυτό είναι (το επίπεδο) που η αγορά προσπαθεί να βρει πρόσφυση. Πιστεύω ότι η αγορά έχει ποντάρει στα πολύ βραχυπρόθεσμα κακά νέα. Ξέρουμε ότι ο αριθμός των ασθενών θα εκτιναχθεί τις επόμενες 2-3 εβδομάδες. Μπορεί να κάνουμε ράλλυ για έναν ή δύο μήνες… δεν πιστεύω με τίποτα ότι αυτός είναι ο πάτος. Είναι ένας πάτος».
Οι αναλυτές της JPMorgan λένε ότι η αγορά είναι oversold και τώρα μια πολύ μεγάλη short τοποθέτηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε «έκρηξη» αγοράς αν υπάρχουν μια – δυο προϋποθέσεις. Μια εξ αυτών θα ήταν ένα μεγαλύτερο από το αναμενόμενο πακέτο δημοσιονομικής βοήθειας και η άλλη, μια μικρότερη από την αναμενόμενη επίπτωση του ιού.
Ο επικεφαλής αναλυτής της Capital Wealth Planning, Jeff Saut, παρότι λέει ότι είναι νωρίς για συμπεράσματα, θεωρεί ότι οι επενδυτές του retail ίσως να φτάνουν σε ένα selling peak. Αντιστοίχως, ο αναλυτής της Fundstrat, Robert Sluymer βλέπει την αρχή της διαδικασίας του bottoming. Άλλωστε, ο αριθμός των χαμηλών 52 εβδομάδων στο NYSE έκανε peak στις 13 Μαρτίου, ενώ CBOE Volatility Index έκανε peak σε υψηλά όλων των εποχών, στις 18 του μήνα. Είναι αυτό το χαμηλό της bear market;
ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΒΛΕΠΟΥΝ FAIR VALUE ΣΤΗ ΛΕΩΦΟΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
Η ακραία διόρθωση έδωσε… αφορμή για επανατοποθετήσεις
Σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, στη δική μας αγορά (μετοχών, κρατικών/εταιρικών ομολόγων) εν μέσω αυξημένου volatility και μεγάλης αβεβαιότητας για τη συνέχεια, το «ρηχό» Χ.Α. παρουσιάζει εικόνα… φτερού στον άνεμο. Χάνοντας, σχεδόν, 30 δισ. – σε όρους χρηματιστηριακής αξίας- σε διάστημα ενός μηνός δοκιμάστηκαν όλοι ανεξαιρέτως οι κλάδοι. Περισσότερο, ο ούτως ή άλλως ευάλωτος τραπεζικός, αλλά και η πλειονότητα των blue chips που την τελευταία 5ετία είχε ακολουθήσει έναν ευρύ ανοδικό κύκλο που ανέβασε τις τιμές τους σε επίπεδα αντίστοιχα των 2.000 και 2.500 του Γενικού Δείκτη.
Ακραία διόρθωση που διαμόρφωσε την συνολική αποτίμηση των εισηγμένων στο 25% του ΑΕΠ (ο χαμηλότερος λόγος από κάθε άλλο χρηματιστήριο χώρας-μέλους της Ευρωζώνης) και όπως φάνηκε στις συνεδριάσεις της Δευτέρας-Τρίτης αποτέλεσε αφορμή για επανατοποθετήσεις. Και από την πλευρά των traders, δηλαδή ό-σων προσβλέπουν σε μία γρήγορη απόδοση, αναλαμβάνοντας το σχετικό ρίσκο και από επενδυτές, οι οποίοι θεωρούν fair value τα τρέχοντα επίπεδα αποτιμήσεων.
Χωρίς να μπορεί κάποιος να διαβεβαιώσει τους δεύτερους, πως οι μετοχές που αγοράζουν σε αυτές τις χαμηλές τιμές (με κλείσιμο Τρίτης, για τον ΓΔ κατά 39,73% χαμηλότερα από την αρχή του έτους, για τον FTSE25 κατά 42,02% και με απώλειες 66,34% για τον ΔΤΡ) δεν θα υποχωρήσουν χαμηλότερα, το ενδεχόμενο να εμφανίσουν θετική απόδοση σε διάστημα 9-12 μηνών συγκεντρώνει -υπό προϋποθέσεις- μεγάλες πιθανότητες.
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜEΝΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Από το Schwarze Null στο σύγχρονο New Deal
Το γεγονός, πως στην Φρανκφούρτη, την Δευτέρα ο δείκτης DAX έγραψε διακύμανση 600 μονάδων, μέσα σε μόλις 5’ και μόνο με την κυκλοφορία της είδησης πως ο Trump θα προωθούσε νέο πρόγραμμα παροχής ρευστότητας 1,3 τρισ., είναι ενδεικτικό
Με το παγκόσμιο χρέος να βρίσκεται στο ύψος – ρεκόρ των 253 τρισεκατ. δολαρίων (γ’ τρίμηνο 2019), οι επιλογές του διεθνούς συστήματος για την «επόμενη μέρα» είναι ελάχιστες. Και σίγουρα διαφορετικές από αυτήν, που μέσω χαμηλού κόστους δανεισμού οδήγησε τις αγορές στην δημιουργία «φουσκών», συνακόλουθα εταιρίες – ζόμπι στην Κίνα, ασήκωτους φοιτητικούς λογαριασμούς στις ΗΠΑ, μέγιστα επίπεδα στεγαστικών στην Αυστραλία, φόβους για νέες χρεοκοπίες κρατών.
Και αυτά, μετά από μία δεκαετία φθηνού χρήματος, του μακροβιότερου bull market στην ιστορία της Wall Street στη δημιουργία ενός χρέους που αντιστοιχεί σε 3 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ ή σε περίπου 32.500 δολ. κατά κεφαλήν παγκοσμίως. Μεγάλο μέρος αυτού του βάρους προέρχεται από την συνειδητή προσπάθεια της ελίτ να χρησιμοποιηθεί ο δανεισμός για να διατηρηθεί η παγκόσμια οικονομία εν ζωή μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Δεν είναι τυχαίο, πως με αφορμή την τελευταία, η Γερμανία προχώρησε, από το 2009, στην πολιτική του «μαύρου μηδέν» (Schwarze Null) δηλαδή του απόλυτα ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, ενώ σταδιακά η μία μετά την άλλη οι μεγάλες χώρες επαναπάτρισαν το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο του αποθέματός τους σε χρυσό.
Συν τω χρόνω τα αλλεπάλληλα προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών, τα χαμηλά επιτόκια, ο ασύμμετρος δανεισμός εξάντλησαν τις κεντρικές τράπεζες και δημιούργησαν ένα ντόμινο με τη δημιουργία ακόμη μεγαλύτερου χρέους, απαίτηση όλο και μεγαλύτερων δημοσιονομικών δαπανών προκειμένου να είναι εξυπηρετήσιμα τα κρατικά, εταιρικά και ιδιωτικά χρέη.
Στο Forum του Davos, τέθηκε για πρώτη φορά σε «δημόσιο διάλογο» το ερώτημα/δίλημμα για ανάληψη ακόμη μεγαλύτερου χρέους ή για έμμεση διαχείρισή του. Το cash is the king δια στόματος του Ray Dalio (ιδρυτή και επικεφαλής του BridgeWater Associates/του μεγαλύτερου hedge fund με υπό διαχείριση assets 160 δισ.) και οι προειδοποιήσεις των πανίσχυρων επενδυτικών οίκων για τέλος του ράλλυ στην Wall Street ήταν οι προειδοποιητικές βολές προς κάθε κατεύθυνση, πως οι αγορές θα εισέρχονταν στη μεγαλύτερη περιδίνηση στη σύγχρονη ιστορία τους, ξεπερνώντας και αυτή της Lehman (2008) και της 11ης Σεπτεμβρίου (2001).
Η σφοδρότητα της διόρθωσης ήταν -συγκριτικά- ανάλογη του μακροχρόνιου bull market ever, του δυσθεώρητου ύψους χρέους και της ανάγκης επανατιμολόγησης των assets αρκετά χαμηλότερα. Πόσο; στο 33% της προηγηθείσας ανόδου, στοιχείο που εάν επιβεβαιωθεί ως προς την ακρίβειά του, στη συνέχεια θα ενισχύει την εκτίμηση όσων ακόμη και στα διαδοχικά sell offs διέκριναν ενδείξεις διαχείρισής τους. Ο δείκτης VIX/CBOE ο επονομαζόμενος και «δείκτης φόβου» ξανάπιασε το ιστορικό υψηλό του, μέσα σε ένα μήνα εξαερώθηκε αξία διπλάσια του ΑΕΠ των ΗΠΑ, ενώ στην διάρκεια του Μαρτίου άρχισε να διαμορφώνεται το περιβάλλον για διαχείριση του χρέους.
Πώς; Θα φανεί άμεσα, καθώς ενδεικτικά στις ΗΠΑ μόνον οι φοιτητές χρωστούν 1,5 τρισ.$ και αδυνατούν να το πληρώσουν, ομόλογα αξίας 12 τρισ. Έχουν αρνητική απόδοση, με την Anne Richards (CEO της Fidelity Research) να προειδοποιεί ότι οι αρνητικές αποδόσεις αποτελούν συστημικό κίνδυνο, στην Κίνα οι εταιρίες που αθετούν τις υποχρεώσεις τους φθάνουν στο 6% των μη τραπεζικών εισηγμένων και ο El Erian (Allianz/ex Pimco) θεωρεί πως κάποιος πρέπει να απαλλαγεί από το χρέος του σταδιακά. Σταδιακά ή σε dt οικονομικό χρόνο, δηλαδή σε ένα repricing διάρκειας 2 μηνών και την δημιουργία συνθηκών ανησυχιών, στη συνέχεια, υπό την σκιά βαθειάς ύφεσης.
Με την FΕD να «απογειώνει» το Helicopter Money και την ECB να υποχρεώνεται να λάβει διαδοχικά δραστικά μέτρα, το Βερολίνο να συγκατανεύσει στην προοπτική ενός «ευρωομολόγου», την Φρανκφούρτη να επισπεύσει την διαδικασία μετατροπής του ESM σε ένα είδος EuroIMF.
Ενδεικτική η συμπεριφορά των αγορών, μετοχών, ομολόγων, πρώτων υλών κ.λ.π με τις αξίες να εξαερώνονται, να ξαναφουσκώνουν, να αλλάζουν χέρια, πλέον, όχι στην διάρκεια μίας συνεδρίασης αλλά σε 5λεπτα της. Το γεγονός, πως στην Φρανκφούρτη, την Δευτέρα ο δείκτης DAX έγραψε διακύμανση 600 μονάδων, μέσα σε μόλις 5’ και μόνο με την κυκλοφορία της είδησης πως ο Τραμπ θα προωθούσε νέο πρόγραμμα παροχής ρευστότητας 1,3 τρισ.$, είναι ενδεικτικό της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί.
Την ίδια ώρα, κατά την οποία τα συμφέροντα που εκπροσωπούνται από την πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ, θεωρούν την κρίση αφορμή για επανεκκίνηση της οικονομίας από άλλο σημείο αναφοράς. Μιλούν για ένα σύγχρονο New Deal, ενώ προβλέπουν μαζική διαγραφή χρεών. Θα μπορούσε να επιβεβαιωθούν; Η σύγχρονη οικονομική ιστορία δεν αποκλείει, εκ προοιμίου, ένα τέτοιο ενδεχόμενο (προς το οποίο ωθεί ο Mario Dragi).
Οι Ουνταϊμπίρ Ντας, Κριστόφ Τρέμπες και Μιχάλης Παπαϊωάννου στη μελέτη τους “Restructing sovereign debt, 1950-2010, From Process to Outcomes” καταγράφουν όλες τις αναδιαρθρώσεις δημοσίου χρέους, που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία 60 χρόνια. Συνολικά καταγράφονται 600 αναδιαρθρώσεις από 95 χώρες, με τις 185 να αφορούν σε ανταλλαγή χρέους με ιδιώτες πιστωτές (τράπεζες, ομολογιούχοι) και με τις 415 να είναι συμφωνίες με το λεγόμενο Κλαμπ του Παρισιού.
Οι 4 πυλώνες σταθεροποίησης
Με τον αναλυτή του CNBC, Jim Cramer να μιλά την Τρίτη για «μονοήμερο bull-market», o chief global equity strategist της Goldman Sachs, Peter Oppenheimer, λέει ότι υπάρχουν τέσσερα «συστατικά» που θα κρίνουν μια σταθεροποίηση της αγοράς: «(i) Ένα σημάδι ότι η πολιτική παρέμβαση είναι αρκετή για να αποτρέψει έναν σοβαρό δεύτερο ή τρίτο γύρο οικονομικών σοκ, (ii) Ένα σημάδι ότι ο ρυθμός των κρουσμάτων φτάνει στο peak (iii) Ένα σημάδι ότι η οικονομική κάθοδος επιβραδύνει και (iv) φτηνές αποτιμήσεις». Ο Oppenheimer γράφει στους πελάτες της Goldman ότι «στην πραγματικότητα πιστεύουμε ότι θα είναι ένας συνδυασμός αυτών και, σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν ήδη τα σημάδια».
Ο Cramer, από την άλλη, προτείνει… υπομονή: «Είχες μετοχές που κινήθηκαν τόσο πολύ, λες και το δεύτερο μισό του έτους θα είναι καλό. Δυσκολεύομαι να καταλάβω γιατί το δεύτερο μισό του 2020 θα πρέπει να είναι καλό. Μισώ αυτό τον τύπο του ράλλυ. Ήταν ένα ράλλυ που οφείλεται στις μηχανές, ακριβώς όπως και τα sell-offs… Θέλω να περιμένω για να δω».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
