Ποιες τοποθετήσεις ενέχουν ρίσκο και ποια χαρτοφυλάκια είναι ασφαλή
Στον καιρό της πανδημίας, όταν κάθε δραστηριότητα έχει «παγώσει», οι αγορές έχουν επιβιβαστεί σε ένα rollercoaster τρόμου και οι αναλυτές προσπαθούν να προβλέψουν πόσο μεγάλη και πόσο μακρά θα είναι η Ύφεση που έρχεται, μια λέξη χαρακτηρίζει το γενικό κλίμα: Αβεβαιότητα. Με τους αναλυτές να επαναλαμβάνουν το “cash is king”, κάποιοι σκέφτονται ότι όσο οι κεντρικές τράπεζες ετοιμάζονται να κόψουν χρήμα που θα ρίξουν στην αγορά, ίσως το να μείνεις με ρευστό σε εποχές υπερπληθωρισμού να μην είναι καλή ιδέα. Όμως, πού να επενδύσεις; Τι είναι ασφαλές;
Η co-CEO της 2050 Wealth Partners, Lazetta Rainey Braxton, λέει ότι έχει έρθει η ώρα για τους επενδυτές να μετρήσουν τις ανοχές τους και να χρησιμοποιήσουν τις αντοχές τους ως «μέτρο», σε συνδυασμό με τα χρονοδιαγράμματα και τους στόχους τους. «Το καλύτερο τεστ», λέει, «είναι το τεστ ύπνου. Μπορείς να κοιμηθείς τις νύχτες; Αν όχι, πρέπει να διαφοροποιήσεις την κατανομή των επενδύσεών σου». Εκτός αυτού, βέβαια, βασικό είναι το πού θα επενδύσει κανείς, πόσα και τι θα περιμένει σε βάθος χρόνου.
Οι μετοχές
Με την αγορά-οδηγό του πλανήτη, τη Wall Street να έχει γυρίσει σε bear και να διατηρεί μια ισορροπία τρόμου με την… αναμονή νέας καταβαράθρωσης, οι επενδυτές δείχνουν να είναι φοβισμένοι σε ό,τι αφορά τις μετοχές. Οι ειδικοί, λένε πως αυτό, ενδεχομένως να είναι… εφιαλτικά λάθος στρατηγική. Με τις εκθέσεις των περισσότερων οίκων να προτείνουν στους πελάτες τους προσεκτική έκθεση σε δυνατούς, κυρίως τίτλους, η επικεφαλής αναλυτής της Invesco, Kristina Hooper, εξηγεί πως «η πανδημία του κορωνοϊού πιθανότατα θα είναι ένα βραχυπρόθεσμο φαινόμενο, ενώ οι επενδυτές θα έπρεπε να να χτίζουν χαρτοφυλάκια με μακροπρόθεσμη προοπτική. Η διαφοροποίηση παραμένει το πιο αποδοτικό hedge».
Ο αναλυτής του CNBC, Jim Cramer, λέει ότι «εάν θες να επενδύσεις τώρα, πρέπει να κατέχεις κάποιες μετοχές από τον δεύτερο κουβά -τους νικητές του COVID- και οποτεδήποτε η αγορά χτυπηθεί, μπορείς να αγοράσεις μέλη του πρώτου κουβά, τις μεγάλες επιχειρήσεις με τις βαθιές τσέπες». Στον πρώτο «κουβά», πρόκειται για εταιρίες όπως οι ΙΒΜ και Union Pacific, οι οποίες επιβίωσαν στο κραχ της πανδημίας λόγω των υγιών ισολογισμών τους, ενώ στον δεύτερο «κουβά», περιλαμβάνονται εταιρίες που κατάφεραν να προσαρμοστούν, να διατηρήσουν τις δραστηριότητές τους και να ωφεληθούν από την πανδημία του κορωνοϊού.
Ο πρόεδρος και chief investment officer της Creative Planning, Peter Mallouk, θεωρεί ότι η κρίση του κορωνοϊού είναι το τέλειο timing για να αγοράσει κανείς τις αγαπημένες του μετοχές σε μεγάλο discount. «Οι μετοχές είναι το μόνο πράγμα που οι άνθρωποι δεν θέλουν να αγοράσουν όταν προσφέρονται σε μισή τιμή», λέει. «Οι άνθρωποι ενθουσιάζονται με τις εκπτώσεις στα μαγαζιά, αλλά τείνουν να τραβιούνται πίσω όταν η αγορά πλήττεται. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι κοντόφθαλμος. Ανησυχείτε ότι η Disney World δεν θα υπάρχει σε 5, ή 10 χρόνια; Ανησυχείτε, αλήθεια, ότι η McDonald’s δεν θα υπάρχει σε 10 χρόνια»;
Εναλλακτικά assets
Καθώς οι μετοχές τείνουν να «ψαλιδίσουν» τα κέρδη των επενδυτών κατά 50%, όπως έγινε το 2008, πολλοί είναι αυτοί που εξετάζουν την έκθεση σε εμπορεύματα. Ο χρυσός, τα πολύτιμα μέταλλα, τα ομόλογα κ.α. θεωρούνται «παντός καιρού», ως safe haven assets. «Η έκθεση σε χρυσό, κυβερνητικά ομόλογα και μετρητά, ιστορικά έχει προσφέρει διαφοροποίηση, λόγω της χαμηλότερης σχέσης τους με τα ris assets», λέει η Hooper, βλέποντας ως πιο ελκυστικό τον χρυσό, ενώ τα ομόλογα θεωρούνται ως «σταθεροποιητές» χαρτοφυλακίου.
Δεν είναι βέβαια, μόνο τα εμπορεύματα, οι επενδυτικές επιλογές που έχει κανείς. Ο επικεφαλής αναλυτής της JP Morgan Asset Management, John Bilton, λέει ότι «κάποιες από τις εναλλακτικές επιλογές, όπως οι υποδομές, προσφέρουν μια σταθερή πηγή εισοδήματος, που θα μπορούσαν να αποδειχθούν ελαστικές σε περιόδους αδυναμίας των αγορών».
Η Chief Investment Officer της LGIM, Sonja Laud, λέει πως οι εναλλακτικές επενδύσεις, «όπως οι υποδομές, το real estate, η αγορά γης (αγροτεμάχια), η ξυλεία κ.α. παρέχουν την ευκαιρία να επενδύσει κανείς σε αληθινά assets που θα επιβιώσουν της πανδημίας. Αυτά τα assets είναι ελάχιστα συνδεδεμένα με τις χρηματαγορές. Παρόλα αυτά, έχουν και αυτά υποφέρει στη διάρκεια του πρόσφατου sell-off της αγοράς, και έτσι τα βλέπουμε ως πιθανή αμυντική τοποθέτηση, ειδικά αφού τείνουν να αποδίδουν καλά όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά».
Η τέχνη
Τα τελευταία χρόνια, οι superrich επενδύουν δυνατά στην τέχνη. Η αγορά έργων τέχνης είναι δημοφιλής στους επενδυτές, μιας και θεωρείται «asset class που διατηρεί την αξία του», όπως αναφέρει η έκθεση Art & Finance 2019 της Deloitte. Ακριβή επένδυση, χαμηλότερου ρίσκου και μεγαλύτερης απόδοσης, συνήθως, ιδιαίτερα για τα blue chips της αγοράς (Dali, Picasso, Warhol, Pollock). Αυτός είναι και ο λόγος το Bloomberg καταγράφει μια φρενήρη εξαγορά έργων τέχνης απ’ όταν ξέσπασε ο κορωνοϊός, με κάποιους να επενδύουν σε ένα σταθερά επενδυτικό asset (ο S&P 500 έκαν 5 χρόνια να ανακάμψει από την κρίση του ’08, ενώ ο Artnet Index μόλις 3) και κάποιους άλλους να χρησιμοποιούν τις συλλογές τους ως collateral για να αποκτήσουν ρευστό σε εποχές μεταβλητότητας.
Ο ιδρυτής της επενδυτικής εταιρίας Masterworks, Scott Lynn, λέει ότι «την τελευταία 10ετία, η τέχνη έγινε αναγνωρισμένο asset στις τράπεζες, για δανεισμό. Εκτιμούμε ότι υπάρχουν περισσότερα από 10 δισ. δολάρια σε εξασφαλισμένη μόχλευση από μεγάλες συλλογές τέχνης».
Το μη χείρον βέλτιστον στο Χ.Α.
Στο κλείσιμο του χρηματιστηριακού τετραμήνου, η λεωφόρος Αθηνών δεν έχει δει ακόμα θετικό μήνα στο τρέχον έτος, ενώ ο τζίρος κάνει «χαμηλές πτήσεις». Δεδομένης της κατάστασης διεθνώς, ίσως η φράση που περιγράφει την κατάσταση είναι «το μη χείρον βέλτιστον». Το Χρηματιστήριο Αθηνών απέδειξε πως βρίσκεται και θα παραμείνει σε υψηλή εξάρτηση από την πορεία των διεθνών αγορών, εξαιρουμένου του εγχώριου τραπεζικού κλάδου, που θα κληθεί να επιλύσει και νέα σημαντικά προβλήματα, με τα επιφυλακτικά σενάρια να παραμένουν σε πλήρη ισχύ.
Παρόλα αυτά, οι αγοραστές φαίνεται ότι παίρνουν «καύσιμο» και… θάρρος από τις υποβαθμίσεις – χάδι, από τους οίκους αξιολόγησης, θεωρώντας ότι οι υποβαθμίσεις του outlook από «θετικό» σε «σταθερό» από τα σπίτια, ήταν το μικρότερο εκτιμώμενο κακό. Από την άλλη, η ελληνική χρηματαγορά διαθέτει το αβαντάζ κάποιων εισηγμένων, οι οποίες αποτελούν τίνι τρόπω πυλώνες στήριξης του Xρηματιστηρίου, όχι μόνο λόγω της εγγυημένης -και αποδεδειγμένης στη δύσκολη δεκαετία που πέρασε- πολιτικής μερισμάτων και στήριξης της μετοχής τους, αλλά και της ισχυρής αναπτυξιακής προοπτικής, η οποία φαίνεται ότι θα μείνει απρόσκοπτη…
Η ΠΤΩΣΗ ΣΕ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΣΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ… ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Το «μαύρο» παράδειγμα του πετρελαίου
«Πρωτοφανές»! Η λέξη αυτή ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη, τις μέρες που η τιμή του πετρελαίου έπεφτε σε αρνητικά πρόσημα, κάτι που λίγοι περίμεναν να συμβεί. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν επρόκειτο για κάτι πρωτοφανές. Όπως όλα τα assets, έτσι και το πετρέλαιο θα μπορούσε να γυρίσει σε αρνητικά κέρδη. Έχει, άλλωστε, ξανασυμβεί.
Στην μεγαλύτερη αγορά futures εμπορευμάτων, στο Chicago Mercantile Exchange, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, το 20% του ημερήσιου όγκου συναλλαγών, αφορούσε την αγορά futures κρεμμυδιών. Το 1955, μια μικρή κρίση οδήγησε την τιμή του μέχρι πρότινος σημαντικού asset κάτω από το μηδέν, με την αμερικανική κυβέρνηση να απαγορεύει το trading στα κρεμμύδια τρία χρόνια αργότερα. Θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο και με άλλα εμπορεύματα;
«Ναι», λένε αναλυτές, τονίζοντας ωστόσο ότι η προακτική του να πληρώνει κανείς ένα άλλο μέλος της αγοράς για να… αγοράσει ένα asset, είναι ξένη ακόμα και στους πιο έμπειρους traders εμπορευμάτων. Όμως, ο έμπειρος trader λέει «ποτέ μη λες ποτέ» και να που το «ποτέ», έγινε «κάποτε» με τον «μαύρο χρυσό». Αυτό το διάστημα, νεότεροι επενδυτές αγοράζουν μανιωδώς ETFs πετρελαίου που έχει χάσει περισσότερο από 80% της αξίας του, βλέποντάς το ως μια γιγανταία επενδυτική ευκαιρία. Είναι όμως έτσι;
Μερικοί παράγοντες της αγοράς, επένδυσαν σε συμβόλαια του Μαΐου που ήταν κοντά στο μηδέν, υποθέτοντας ότι αγόραζαν σε τιμή που ήταν «η ευκαιρία του αιώνα». Αποδείχθηκε ότι έκαναν τραγικό λάθος, με τις τιμές να βυθίζονται περισσότερα από τα -50 δολάρια. Και, τώρα, μήπως συμβαίνει το ίδιο; Ή είναι το discount του αιώνα;
Με τον χώρο αποθήκευσης για το αργό να φτάνει στα όριά του, οι αναλυτές εμφανίζονται πολύ επιφυλακτικοί σε όποιον σκέφτεται να επενδύσει τώρα στο πετρέλαιο. Και τονίζουν ότι εξασφαλισμένοι, είναι μόνο όσοι έχουν εξασφαλίσει χώρο αποθήκευσης και έχουν την -οικονομική- δύναμη να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να πουλήσουν, ακόμα και αν αυτό είναι χρόνια μετά.
«Δε μου αρέσουν τα trends των πετρελαϊκών και, δεδομένης της τρομακτικής αβεβαιότητας, δεν θα επέλεγα πετρελαϊκές μετοχές τώρα», λέει ο αναλυτής Travis Hoium, ενώ και ο ειδικός στα ενεργειακά Matthew DiLallo εξηγεί πως «η αγορά πετρελαίου θα μπορούσε να μείνει υπερπλήρης το 2020, γεγονός που θα κρατήσει την πίεση στις τιμές.
Αυτές οι χαμηλότερες τιμές θα στείλουν αρκετές πετρελαϊκές για χρεοκοπία. Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο άσχημα θα γίνουν τα πράγματα και γι’ αυτό τώρα δεν είναι η καλύτερη στιγμή να αγοράσει κανείς μετοχές πετρελαιοπαραγωγών».
ΤΟ ΣΟΚ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ
Πόσο θα διαρκέσει η κρίση;
ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ:
ΑΠΟ ΤΗ “Black Monday”, ΣΤΗ ΦΟΥΣΚΑ ΤΟΥ DOTCOM
Επί σειρά ετών, η ορθόδοξη οικονομία ήθελε την παγκοσμιοποίηση να φέρνει την «ασφάλεια» απέναντι στη συλλογική καταστροφή. Όσο ένα μέρος της παγκόσμιας οικονομίας αναπτυσσόταν, αυτό μετρίαζε τις επιπτώσεις της ύφεσης σε οποιαδήποτε χώρα. Η κρίση του 2008 το αποδόμησε αυτό, όμως τώρα, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα πρόκληση: Κάθε κατοικημένο μέρος της γης είναι σε σοκ. Πόσο, λοιπόν, θα κρατήσει η κρίση του κορωνοϊού και τι βάθος θα έχει;
«Έχω την αίσθηση ότι η κρίση του 2008 ήταν απλά τα προεόρτια γι’ αυτό», λέει ο οικονομολόγος του Harvard, Kenneth S. Rogoff. «Ήδη, βλέπουμε να σχηματίζεται η βαθύτερη καταγεγραμμένη βουτιά της παγκόσμιας οικονομίας για περισσότερα από 100 χρόνια. Όλα εξαρτώνται από το πόσο θα κρατήσει, αλλά αν τραβήξει πολύ καιρό, σίγουρα θα μιλάμε για τη μητέρα από όλες τις οικονομικές κρίσεις». Με την IHS Markit να εκτιμά, σε πρόσφατη έκθεσή της ότι «θα πάρει 2-3 χρόνια για τις περισσότερες οικονομίες να επιστρέψουν στα προ-πανδημικά επίπεδα απόδοσης/παραγωγής», στη Γενεύη, η επικεφαλής οικονομολόγος της Indosuez Wealth Management, Marie Owens Thomsen, είναι πιο αισιόδοξη: «Θεωρώ ότι είναι μια παροδική κρίση. Πατάς το κουμπί pause και μετά πατάς το start και η μηχανή αρχίζει να δουλεύει ξανά». Είναι όμως τόσο απλό;
Η εμπειρία δείχνει ότι συνήθως, οι αγορές και οι οικονομίες δεν επιστρέφουν τόσο γρήγορα -σε μήνες δηλαδή- από μια κρίση. Και, με πολλούς αναλυτές να τονίζουν ότι το σοκ σε καταναλωτές και επιχειρήσεις είναι μεγάλο, πως η ανεργία και οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων θα χτυπήσουν πιο βαριά τις οικονομίες το επόμενο διάστημα, ίσως να είναι χρήσιμη μια ματιά σε παρελθούσες κρίσεις.
Στη «Μαύρη Δευτέρα» της 19ης Οκτωβρίου 1987, η αγορά έχασε 23% της αξίας της σε μόλις δύο μέρες. Χρειάστηκαν 24 μήνες για τον FTSE να ξαναχτίσει τα κέρδη.
Στη Φούσκα του DotCom, το 2002 (και πάλι Οκτώβρη), από τα χαμηλά όλων των εποχών που έπιασε τότε ο Nasdaq, χρειάστηκαν 15 χρόνια για να επιστρέψει στα κέρδη – ρεκόρ.
Στη Μεγαλή Οικονομική Κρίση του 2007-2008, τη σοβαρότερη μετά την Ύφεση του 1930, η κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, έφερε ευρύ sell-off και απόγνωση στους επενδυτές, απειλώντας τις τράπεζες. Παρόλα αυτά, οι αγορές ξεκίνησαν να ανεβαίνουν το 2009, αρχίζοντας το μακρύτερο bull-run της ιστορίας…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ