Μετά από 42 ημέρες πρωτοφανών περιορισμών και την επιχειρούμενη σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα, επιχειρείται η εξαγωγή κάποιων πρώτων συμπερασμάτων ως προς τις συνέπειες που άφησε η καραντίνα για την απασχόληση. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, η συζήτηση για τις πολιτικές που θα επιτρέψουν στην οικονομία να ορθοποδήσει να αντανακλά τα στοιχεία και τα μηνύματα που αυτά εκπέμπουν.
Άλλωστε, αναφέρει ο ΣΕΒ στο οικονομικό του Δελτίο, αν μάθαμε κάτι από την πανδημία αυτό είναι πως η αντίληψη των μηνυμάτων έγκαιρης προειδοποίησης είναι κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Tα στοιχεία για τις Ροές Μισθωτής Απασχόλησης στον Ιδιωτικό Τομέα για τον Μάρτιο 2020, του πληροφοριακού συστήματος Εργάνη, ενώ αναμένουμε τα στοιχεία του Απριλίου, αναδεικνύουν έξι κρίσιμα μηνύματα επισημαίνει ο ΣΕΒ:
Μήνυμα 1ο: Οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν το Μάρτιο του 2020 προαναγγέλλουν τη μεγαλύτερη αύξηση ανεργίας της δεκαετίας
Το ισοζύγιο των ροών εργασίας του Μαρτίου βρίσκεται στη μέγιστη αρνητική τιμή του από το 2001 έως σήμερα με μείον 41.903 θέσεις εργασίας, με την πραγματοποίηση 103.002 προσλήψεων και 144.905 αποχωρήσεων . Πρόκειται για πολλαπλάσιες χαμένες θέσεις εργασίας ακόμα και σε σχέση με την 2011-2013, όταν η πολυετής κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας βρισκόταν στην κορύφωσή της.
Μήνυμα 2ο: Κατάρρευση των εποχιακών προσλήψεων
Η μεγαλύτερη μείωση στο ισοζύγιο αφορά στις προσλήψεις: μειώθηκαν κατά 49% σε σχέση με το Μάρτιο του 2019 (103.002 από 202.157), ενώ οι αποχωρήσεις μειώθηκαν κατά 8,7%, από 158.784 σε 144.905. Καθώς ο Μάρτιος σηματοδοτεί την προετοιμασία ενόψει της τουριστικής περιόδου με τη δημιουργία μεγάλου αριθμού εποχιακών θέσεων εργασίας, αναμένεται σημαντική αυξητική τάση της ανεργίας. Η μη πραγματοποίηση αυτών των προσλήψεων θα επιβαρύνει σημαντικά την ανεργία.
Μήνυμα 3ο: Απώλεια των θέσεων εργασίας κυρίως στις υπηρεσίες εστίασης και παροχής καταλύματος
Από τους δύο κλάδους προκύπτει αθροιστικά ένα έλλειμμα στο ισοζύγιο εργασίας σχεδόν 43.000 θέσεων, όσες περίπου είναι και οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν στην ελληνική αγορά εργασίας τον Μάρτιο του 2020 (42.000 θέσεις). Στις υπηρεσίες εστίασης, η αναστολή της επιχειρηματικής λειτουργίας καθήλωσε τις προσλήψεις: ενώ το Μάρτιο του 2019, το ισοζύγιο εργασίας ήταν θετικό κατά 6.010 θέσεις, το Μάρτιο του 2020 ήταν αρνητικό κατά 21.919 θέσεις. Αντίστοιχα, στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος, ήταν θετικό κατά 13.313 θέσεις το 2019, και αρνητικό κατά 1.878 θέσεις, τον Μάρτιο του 2020.
Μήνυμα 4ο: Η παραγωγική οικονομία διατήρησε τις θέσεις εργασίας της
Οι παραγωγικές επιχειρήσεις στη βιομηχανία, τη μεταποίηση, την τεχνολογία, και άλλους κλάδους υψηλής και μέσης προστιθέμενης αξίας , διατήρησαν τον παραγωγικό ιστό και το ανθρώπινο δυναμικό τους. Σε αυτό βοήθησε το γεγονός πως δεν απασχολούν εποχιακό προσωπικό, αλλά μόνιμο προσωπικό μεσαίας και υψηλής εξειδίκευσης πλήρους απασχόλησης. Ωστόσο, η διατήρηση του παραγωγικού ιστού συνέβαλε και στην προστασία των θέσεων εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης.
Μήνυμα 5ο: Τα μέτρα που υιοθετήθηκαν περιόρισαν τις απολύσεις
Μέτρα όπως η δυνατότητα τηλεργασίας, η αναστολή πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, η αναστολή συμβάσεων εργασίας με παράλληλη στήριξη των εργαζομένων που επλήγησαν, οι ρυθμίσεις για το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, η δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού μεταξύ των επιχειρήσεων του ίδιου ομίλου, και η ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας συνέβαλαν σημαντικά στην αποκλιμάκωση των απολύσεων.
Μήνυμα 6ο: Η αντιμετώπιση κρίσεων αναδιατάσσει και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας
Είναι αξιοσημείωτο ότι παρά την αρνητική συνολική εικόνα, το Μάρτιο 2020, δύο κλάδοι εμφανίζονται με το πλέον θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων: είναι η Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα (+1.115 θέσεις) και οι δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας (+393 θέσεις), δηλαδή δύο κλάδοι που βρέθηκαν στο επίκεντρο, ο μεν, της αντιμετώπισης της κρίσης στο Έβρο, και ο δε της αντιμετώπισης του κορωνοϊού.
5 προτάσεις του ΣΕΒ
1. Άμεση υιοθέτηση μιας προληπτικής, ευέλικτης και ολοκληρωμένης στρατηγικής απασχόλησης, με μίγμα ενεργητικών και παθητικών πολιτικών. Τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στην κρίση θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα ενιαίο πλαίσιο πολιτικής απασχόλησης. Είναι σημαντικό να λειτουργούν συμπληρωματικά με σύγχρονες πολιτικές αποφυγής των απολύσεων (ενδεικτικά, προγράμματα μειωμένου χρόνου εργασίας, επανακατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού), στη βάση διαγνωσμένων αναγκών της αγοράς εργασίας, και με γνώμονα τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας για τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.
2. Σύνδεσή της στρατηγικής απασχόλησης με μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Καμία στρατηγική δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική εάν δεν συνδυάζεται με τη διαφύλαξη του παραγωγικού ιστού και της παραγωγικής απασχόλησης, την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, την αύξηση και την επιτάχυνση των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων, την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας και την κοινωνική συνοχή.
3. Πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο της πολιτείας και των κοινωνικών εταίρων στα δεδομένα της αγοράς εργασίας, προκειμένου να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται έγκαιρες και αποτελεσματικές πολιτικές απασχόλησης.
4. Οι εγχώριοι και ευρωπαϊκοί πόροι δεν πρέπει να αναλώνονται σε αποσπασματικές πολιτικές, αντίθετα, η χρηματοδότηση των πολιτικών απασχόλησης να διενεργείται στη βάση συγκεκριμένης στρατηγικής και στόχων. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τόσο την αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ για το ανθρώπινο δυναμικό, όσο και τους πόρους του νέου ευρωπαϊκού προγράμματος SURE (Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency), που πρότεινε η ΕΕ. H αξιοποίηση του τελευταίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν πρέπει να καθυστερήσει πέραν της 1ης Ιουνίου 2020.
5. Ενισχυμένος κοινωνικός διάλογος με αφετηρία και τις πρόσφατες κοινές θέσεις των Ευρωπαϊκών Εργοδοτικών και Συνδικαλιστικών οργανώσεωνκαι των Διεθνών Εργοδοτικών και Συνδικαλιστικών οργανώσεων (ETUC, BusinessEurope, CEEP, SMEUnited, (εδώ), και τις πάντα επίκαιρες ΕΓΣΣΕ 2018 και του 2020 (εδώ) που περιέχουν κοινές δράσεις και έργα για την αναζωογόνηση του κοινωνικού διαλόγου (διμερή και τριμερή) και την αντιμετώπιση των σημαντικών προβλημάτων της παραγωγής και της εργασίας. Επίσης η (τριμερής) Διακήρυξη της Εκατονταετίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για το Μέλλον της Εργασίας περιέχει κρίσιμα στοιχεία για κάθε μακροχρόνια και βιώσιμη αντίδραση σε πανδημίες.
