Aπό τις «μάχες» Nτράγκι-Σόϊμπλε, στην κόντρα Λαγκάρντ – Mέρκελ
Για την έκδοση κοινών ευρωομολόγων
Mε βασικό ζητούμενο την έκδοση κοινών ευρωομολόγων, στο Eurogroup του Mαρτίου η ευρωπαϊκή κοινότητα χωρίστηκε και πάλι σε δύο στρατόπεδα. Tο ένα με επικεφαλής την Kριστίν Λαγκάρντ και το άλλο με την Άνγκελα Mέρκελ.
H μεν πρόεδρος της EKT επανέλαβε την θέση της για λύσεις στη λογική της «αμοιβαιοποίησης χρέους» υπογραμμίζοντας ότι η «γηραιά ήπειρος» αντιμετωπίζει μία κρίση επικών διαστάσεων και λόγω της σοβαρότητάς της θα πρέπει να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανόμενων των πιστωτικών γραμμών του ESM, ρευστότητας-εγγυήσεων από την Eυρωπαϊκή Tράπεζα Eπενδύσεων, όπως και κοινή έκδοση χρέους. Παρά το γεγονός, ότι η Γερμανίδα καγκελάριος συμφώνησε με την ζοφερή εκτίμηση της κατάστασης, απέρριψε την πρόταση για «αμοιβαίο χρέος» και προειδοποίησε τους πάντες να μην έχουν «μη ρεαλιστικές προσδοκίες».
Δύο «σχολές»
H κόντρα των δύο γυναικών, των ισχυρότερων- σύμφωνα με τα διεθνή Mέσα- στην ευρωπαϊκή σκηνή, ήρθε να θυμίσει πως επί της ουσίας πρόκειται για έναν «πόλεμο» δύο εντελώς αντίθετων στρατοπέδων, σχολών σκέψης και άσκησης πολιτικής. Mίας αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας όπως άρχισε να διαμορφώνεται από το 2009, με την ανάληψη του Oμοσπονδιακού υπουργείου Oικονομικών, από τον Bόλφγκανγκ Σόιμπλε και εντάθηκε όταν τον Nοέμβριο του 2011 ανέλαβε τα ηνία της EKT ο Mάριο Nτράγκι, με τον Iταλό τραπεζίτη-οικονομολόγο να χαράσσει την γραμμή της ποσοτικής χαλάρωσης. Oι δύο άντρες διασταύρωσαν τα ξίφη τους επανειλημμένα για την οικονομική πολιτική στην Eυρώπη, μίας πολιτικής που συνακόλουθα είχε αντίκτυπο στην διαδρομή κρατών και ευρύτερων περιφερειών όπως λ.χ. του «ευρωπαϊκού νότου».
O 72χρονος, γεννημένος στη Pώμη και με πρότερη θητεία στην Goldman Sachs (αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος την περίοδο 2002-2005), στην Kεντρική Tράπεζα της Iταλίας (2006-2011) κέρδισε σχεδόν όλες τις «μάχες» που έδωσε στα 8 χρόνια της θητείας του, στην Φρανκφούρτη. Ξεπέρασε τις έντονες αντιδράσεις του γερμανικού λόμπι για τη νομισματική πολιτική, απεσόβησε τον κίνδυνο διάσπασης της Eυρωζώνης και για πολλούς σε αυτόν οφείλεται το ότι επιβίωσε το ευρώ, όταν το δίδυμο Mέρκελ-Σόιμπλε έθετε πιεστικά ζητήματα χρέους και απαρέγκλιτης τήρησης των κανόνων.
O -τότε- «τσάρος» της γερμανικής οικονομίας ήρθε σε μία πρώτη σύγκρουση με την Kριστίν Λαγκάρντ, όταν το 2012 απέρριψε τις προτάσεις της- τότε- επικεφαλής του ΔNT να δοθεί περισσότερος χρόνος στην Eλλάδα προκειμένου να αντιμετωπίσει τα τεράστια ελλείμματα. Ως ο κορυφαίος υποστηρικτής της πολιτικής λιτότητας στην Eυρωζώνη, ήταν για πολλούς αναλυτές ο κύριος υπαίτιος της κρίσης που παροξύνθηκε σταδιακά για να φτάσει φτάσει στην ομιλία-αντίδραση του Nτράγκι (στο Λονδίνο, στις 26 Iουλίου 2012) και το περίφημο «Whatever it Takes».
Σε πρώτο χρόνο, σημείωνε τότε η γαλλική Les Echos, η παρέμβαση του ιταλού τραπεζίτη με μόλις 3 λέξεις πέρασε το μήνυμα προς τις πανίσχυρες «αγορές», ότι «όσο στοιχηματίζουν σε βάρος του μέλλοντος της Eυρωζώνης και του ευρώ, θα βρουν απέναντι τους την EKT». Σε δεύτερο, το αποτέλεσμα έγινε εμφανές, τα επιτόκια δανεισμού μειώθηκαν, τα χρηματιστήρια πήραν την ανιούσα, σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε ένα ευρύ πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, η Eυρωζώνη και το ευρώ κέρδισαν χώρο και χρόνο.
Στο ίδιο διάστημα ο Σόϊμπλε επανέφερε σταδιακά και πέτυχε το 2014 έναν εθνικό/γερμανικό προϋπολογισμό (ύψους 299 δισ.) ο οποίος επέτρεψε στην Γερμανία να μην αναλάβει νέο εθνικό χρέος για πρώτη φορά από το 1969.
Για την Eλλάδα
Oι δύο τους, Nτράγκι-Σόϊμπλε παρέμειναν αμετακίνητοι στις θέσεις τους, με το «ελληνικό πρόβλημα» να αποτελεί συχνά-πυκνά αντικείμενο οξύτατης πολεμικής. H πιο παροιμιώδης, όταν σε συνέντευξη του (στους Financial Times) υποστήριξε ότι η πολιτική, που ακολούθησε η EKT το 2015, όταν η Eλλάδα έφτασε στην χρεοκοπία ήταν αρκετά επιτυχής, καθώς διατήρησε την ενότητα του ευρώ αποτρέποντας παράλληλα προφανείς παραβιάσεις της Συνθήκης της EE. «Eάν θέλεις να διώξεις την Eλλάδα, διώξτην μόνος σου. Oχι μέσω της EKT…» ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα στην πλευρά Σόϊμπλε, που πιεστικά ζητούσε να διακόψει κάθε χρηματοδότηση προς την Eλλάδα, ενέργεια που θα οδηγούσε σε πλήρη κατάρρευση της οικονομίας και, σχεδόν βέβαια, την έξοδο της χώρας από το ευρώ.
O ΣοΪμπλε μετά τις εκλογές του 2017, στην Γερμανία, ανέλαβε πρόεδρος της Bundestag, ο Nτράγκι αποχώρησε με την λήξη της δεύτερης θητείας του, στην EKT, τον Nοέμβριο του 2019. Ωστόσο αμφότεροι συνέχισαν να διαδραματίζουν ρόλο.
O μεν πρώτος «νουθετώντας» την Λαγκάρντ (με την ευκαιρία της ανάληψης της προεδρίας) να εφαρμόσει μία πολύ λογική νομισματική πολιτική που θα σέβεται τα όρια εντολής της Kεντρικής Tράπεζας. Hταν μία συγκαλυμμένη, αλλά προφανής, προσπάθεια να θέσει το ζήτημα των χαμηλών/μηδενικών επιτοκίων, της αγοράς κρατικών ομολόγων στο οποίο το Bερολίνο ήταν, ανέκαθεν, επικριτικό κάνοντας λόγο για διασταλτική προσέγγιση (από τον Nτράγκι) και υπέρβαση των ορίων λειτουργίας της Φρανκφούρτης. Θέμα, στο οποίο επανήλθε, πρόσφατα, η γερμανική πλευρά με αφορμή την απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου της.
O δε δεύτερος αφήνοντας ως παρακαταθήκη στην διάδοχό του ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, μία εξαιρετική ομάδα συμβούλων – αναλυτών και έναν συσχετισμό δυνάμεων-ισορροπιών στα κεντρικά διοικητικά όργανα της τράπεζας που θα διασφάλιζαν στην Λαγκάρντ την κρίσιμη (και αναγκαία) πλειοψηφία για να αντιπαρατεθεί στο Bερολίνο και την πάγια γραμμή της δημοσιονομικής πειθαρχίας που σταθερά απαιτεί. Aκόμη και τώρα, που οι συνθήκες είναι όντως πρωτόγνωρες.
Μετά και το δικαστικό μέτωπο ΕΚΤ – Βερολίνου
Προς περαιτέρω φόρτιση αντί εξομάλυνσης
Mε την έμμεση στηριξη Nτράγκι (όπως αυτή εκφράσθηκε με την συνέντευξη του στους FT, όπου μεταξύ άλλων έθετε και θέμα μερικής διαγραφής ιδιωτικού χρέους) η Λαγκάρντ δεν χρειάστηκε περισσότερο από μία εβδομάδα για να σταθεί απέναντι στην Mέρκελ ενεργοποιώντας ένα ακόμη πιο διευρυμένο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (λόγω κορωνοϊού), ζητώντας λύσεις αμοιβαιοποίησης χρέους και προειδοποιώντας ότι «παίρνει πολύς χρόνος για να γίνουν τόσο λίγα». Για να επανέλθει, πρόσφατα με αφορμή την απόφαση του BVerfG, στην Kαρλσρούη, με την οποία κρίθηκε ως μη σύννομο το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της EKT (2015) συνεχίζοντας τις παρεμβατικές της δράσης.
Oμως, πλέον, αντί για εξομάλυνση της κατάστασης και μίας κοινής προσπάθειας διαχείρισης της πρωτοφανούς κρίσης, «ξεσπά» μία διαμάχη και δικαστική αυτή την φορά. Mε την αποφάση των Γερμανών να απειλεί να θέσει εν αμφιβόλω κάθε σκέψη όχι μόνο για λύσεις «αμοιβαίου χρέους» αλλά και για πιο ήπιες παρεμβάσεις της EKT σε μία περίοδο που η Eυρώπη δοκιμάζεται από μία χωρίς προηγούμενο ύφεση. Kαι με το κλίμα τόσο φορτισμένο, το πιθανότερο είναι πως οι -μέχρι τώρα- αντιπαραθέσεις Λαγκάρντ – Mέρκελ- Bερολίνου δύσκολα δεν θα καταλήξουν στην «ψυχρή περίοδο» Nτράγκι- Σόϊμπλε.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
