Πριν από εβδομήντα χρόνια, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Robert Schuman πρότεινε τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής «κοινότητας άνθρακα και χάλυβα». Με αυτήν την ταπεινή συμφωνία να διέπει δυο εμπορεύματα, έξι κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες δημιούργησαν μια κοινή αγορά που εξελίχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έκτοτε, γράφει ο Economist, το ταξίδι προς την ενοποίηση μπορεί να ήταν ανώμαλο, όμως είχε μια αίσθηση κατεύθυνσης. Εθνικοί ηγέτες ήλθαν και απήλθαν, το Τείχος του Βερολίνου χτίστηκε και γκρεμίστηκε, οικονομικοί τυφώνες έπληξαν και ξεθύμαναν. Με κάποιον τρόπο, η ΕΕ τα κατάφερε. Εμβάθυνε την ενοποίηση, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη ενιαία αγορά του κόσμου, αφήνοντας τους λαούς της να κινούνται ελεύθερα μεταξύ συνόρων και δημιουργώντας ένα κοινό νόμισμα. Διευρύνθηκε, καθώς 22 κράτη εντάχθηκαν μετά τα αρχικά έξι, περιλαμβανομένων 11 που υπέφεραν για δεκαετίες υπό τον κομμουνισμό. Εδραίωσε την ειρήνη και άπλωσε την ευημερία. Σήμερα, η Ευρώπη είναι ένας «φάρος» φιλελεύθερων αξιών και παράδειγμα ενός πιο ήπιου είδους καπιταλισμού.
Εν τούτοις, σύμφωνα με τον Economist, η ΕΕ έχει επίσης χάσει τον δρόμο της. H πανδημία στην Ευρώπη δεν είναι μόνο μια οικονομική κρίση, όπως σε άλλα μέρη του κόσμου, όμως μετατρέπεται ταχύτατα και σε μια πολιτική και συνταγματική κρίση.
Επί της αρχής είναι επιλύσιμη, όμως τα μέλη της ΕΕ δεν μπορούν να συμφωνήσουν ως προς το τι χρειάζεται για να κάνουν την ένωσή τους πιο ανθεκτική, ούτε πώς να προχωρήσουν στη μεταρρύθμιση. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, όταν η Αμερική και η Κίνα βρίσκονται σε σύγκρουση, αυτή είναι μια τραγικά χαμένη ευκαιρία.
Το να ανήκουν στην ΕΕ υποτίθεται πως θα έφερνε στις χώρες ασφάλεια σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Αντίθετα, όμως, η πανδημία δοκιμάζει τους δεσμούς των μελών, όπως έκανε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2009.
Ένα παράδειγμα αυτού είναι η ενιαία αγορά, η οποία διέπεται από αυστηρούς κανόνες που περιορίζουν τις επιδοτήσεις, οι οποίοι όμως έχουν ανασταλεί καθώς οι κυβερνήσεις ρίχνουν 2 τρισ. ευρώ για να σώσουν επιχειρήσεις από την κατάρρευση. Το ήμισυ αυτών βρίσκονται στη Γερμανία: κάτι που αποτελεί πρόβλημα εάν είσαι παραγωγός με έδρα σε άλλη χώρα η οποία δεν μπορεί να είναι τόσο γενναιόδωρη, η οποία όμως πρέπει να αποδέχεται προϊόντα που φτιάχνονται στη Γερμανία.
Ένα άλλο παράδειγμα, γράφει ο Economist, είναι το ενιαίο νόμισμα. Καθώς οι χώρες προσπαθούν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις των lockdowns, τα χρέη τους αυξάνονται απότομα. Επειδή οι κυβερνήσεις στην ευρωζώνη δανείζονται με ένα κοινό νόμισμα όμως πρέπει να χρηματοδοτηθούν μόνες τους, τα χρέη αυτά θα μπορούσαν να αυξηθούν σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Το πρόβλημα είναι σοβαρό στην Ιταλία, η οποία είχε θέμα και πριν την Covid-19, με ακαθάριστα δημόσια χρέη ύψους 2,4 τρισ. ευρώ, ή 135% του ΑΕΠ. Ο Economist θεωρεί πως αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο του ευρωσκεπτικιστή Matteo Salvini, ο οποίος ήδη βάλλει κατά της ΕΕ, κατηγορώντας την ότι δεν κάνει αρκετά για να βοηθήσει. Μάλιστα, το κόμμα του μάλιστα μπορεί να εκμεταλλευτεί την κρίση για να ανέλθει στην εξουσία, όπου θα άκμαζε προκαλώντας κατακραυγή και εκμεταλλευόμενο τους διχασμούς με τις Βρυξέλλες.
