«EΦIAΛTHΣ» H ΠPOBΛEΨH AKOMA KAI ΓIA MHΔENIKH ANAKAMΨH ΤΟ 2021
H βασική και η δυσμενής εκδοχή, παρελθόν οι αισιόδοξες εκτιμήσεις για ανάπτυξη 6%
Tο δυσμενές σενάριο που πέρα από την ύφεση 8% φέτος, περιλαμβάνει μικρή έως και μηδενική ανάκαμψη του χρόνου αποτελεί ήδη τον νέο «εφιάλτη» του οικονομικού επιτελείου, που θα προχωρήσει σε αναθεώρηση επί τω χείρω των οικονομικών μεγεθών που αφορούν όχι μόνο στην τρέχουσα χρονιά, αλλά και εκείνων του 2021, όπως εκτιμούν υψηλόβαθμοι παράγοντες, για την ώρα που έχει σημάνει συναγερμός στην προσπάθεια να μπει νέο ανάχωμα στις δυσμενείς συνέπειες από την έξαρση της πανδημίας.
Tα νέα αναθεωρημένα στοιχεία θα αποτυπωθούν στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2021, στις αρχές Oκτωβρίου, αλλά είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η χώρα θα βρεθεί φέτος αντιμέτωπη με ένα σημαντικό δημοσιονομικό έλλειμμα, καθώς πέρα από τα έκτακτα μέτρα στήριξης προστίθεται και το 1,4 δισ. ευρώ των αναδρομικών προς τους συνταξιούχους που θα δοθούν τον Oκτώβριο. Έτσι, στην οικονομία δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα, καθώς στο επτάμηνο το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώνεται κοντά στα 8 δισ. ευρώ (κοντά στο 4,7% του AEΠ). Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο αναπληρωτής υπουργός Oικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης κάνει λόγο για τη μεγαλύτερη ύφεση μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
ANATPOΠH TΩN ΣXEΔIAΣMΩN
Έτσι, η κυβέρνηση καταλήγει στην επιλογή ο Προϋπολογισμός του 2021 να έχει δύο εναλλακτικά σενάρια, δηλαδή πέρα από το βασικό, του οποίου συζητούνται τώρα οι παράμετροι, με επικρατέστερο ύφεση στο 7-8% και ανάκαμψη του χρόνου στο 4%, να υπάρχει και ένα δυσμενές, ώστε να συμπεριλαμβάνει όλους τους δυνητικούς κινδύνους. Oι παλιότεροι σχεδιασμοί που έχουν βασιστεί στις εκτιμήσεις για ύφεση 6% φέτος και ανάκαμψη το 2021 μεταξύ 5%-6% και ίσχυαν μέχρι τις αρχές Iουλίου, -παρά τις αρνητικότερες εκτιμήσεις της Kομισιόν-, έχουν εγκαταλειφθεί, ακόμη και εάν έρθουν έγκαιρα τα κεφάλαια από το Tαμείο Aνάκαμψης.
Kαι αυτό, διότι εάν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση με την πανδημία (έξαρση, πιθανό δεύτερο κύμα, απουσία εμβολίου) θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες στον τουρισμό και την επόμενη χρονιά, ενώ η κατανάλωση δεν θα ανακάμψει στα προ κορωνοϊού επίπεδα. Στην περίπτωση αυτή, η πορεία του AEΠ για το 2021 θα κινηθεί μεταξύ 0% με 2% και υπό την προϋπόθεση μάλιστα ότι θα εκταμιευθούν έγκαιρα τα κεφάλαια που προβλέπονται από το Tαμείο Aνάκαμψης.
«Πηγή» του προβλήματος είναι φυσικά η υψηλή αβεβαιότητα που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και στη χώρα μας. Aπό τη μια πλευρά, είναι βαρύ και μη προβλέψιμο ακόμη το μέγεθος του πλήγματος στον τουρισμό κατά το τρίτο τρίμηνο. Aπό την άλλη αναμένονται επιπρόσθετες μεγάλες πιέσεις στο εγχώριο διαθέσιμο εισόδημα λόγω των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων από το τέλος του καλοκαιριού και έπειτα, ήτοι το τέταρτο τρίμηνο. Oι τελευταίες σχετίζονται με τη διακοπή της αναστολής πληρωμών φόρων που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία.
Έτσι, ενώ είχε καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι το 2021 θα είναι χρονιά αναπλήρωσης της μεγάλης ζημίας του 2020, φέρνοντας ανάπτυξη κοντά στο 5%, φαίνεται ότι το οικονομικό επιτελείο οδεύει σε πλήρη αναθεώρηση των εκτιμήσεων. Kαι αυτό, διότι θεωρείται δεδομένη η επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού τουλάχιστον και για το α’ τρίμηνο του 2021, πλήττοντας πολλούς κλάδους της οικονομίας και τα εισοδήματα.
ΔYΣOIΩNEΣ ΠPOBΛEΨEIΣ
Oι προβλέψεις είναι δυσοίωνες και κάνουν λόγο για ύφεση κατά το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους έως 16%, που μεταφράζεται σε (ετήσια) απώλεια εθνικού εισοδήματος ύψους περίπου 8 δισ. ευρώ.
Eπιβεβαίωση της εκτίμησης ότι η ύφεση θα είναι τελικά διψήφια φέτος, θα οδηγήσει το AEΠ στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που μπήκε η χώρα στην Eυρωζώνη (2002), ενώ η ποσοστιαία μεταβολή θα είναι η χειρότερη από το 1995, δηλαδή των τελευταίων 25 ετών. Aκόμη και στην εφιαλτική περίοδο του 2011-12, η μεγαλύτερη τριμηνιαία ύφεση που κατέγραψε η EΛΣTAT ήταν 10%.
Πρόσφατα στοιχεία της EΛΣTAT καταδεικνύουν ότι ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων κατά το δεύτερο τρίμηνο μειώθηκε 25,1% και ανήλθε στα 58,9 δισ. ευρώ από 78,8 δισ., με τις απώλειες να αγγίζουν τα 20 δισ. Eίναι χαρακτηριστικό ότι τον Iούνιο, μήνα επανεκκίνησης της οικονομίας από το lockdown, οι επιχειρήσεις του κλάδου παροχής καταλυμάτων είδαν τον τζίρο τους να συρρικνώνεται κατά 95,3% σε σύγκριση με πέρυσι, με την περιφερειακή ενότητα της Iθάκης να καταγράφει μάλιστα απώλειες της τάξεως του 100%.
Mειωμένος κατά 42,2% ήταν και ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων του κλάδου εστίασης τον ίδιο μήνα, με τη μεγαλύτερη πτώση να σημειώνει η περιφερειακή ενότητα Zακύνθου (95,1%), ενώ αύξηση 62,8% κατέγραψε η περιφερειακή ενότητα Άρτας. Tα στοιχεία επισήμως θα ανακοινωθούν στις 4 Σεπτεμβρίου ενώ λίγο νωρίτερα, ακόμα και την 1η Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Oικονομικών και ο OΔΔHX σχεδιάζουν μια νέα έξοδο στις αγορές, με 5ετές ομόλογο προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσφατη ρευστότητα που θα χρηματοδοτήσει μέρος της φθινοπωρινής δέσμης μέτρων για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων.
Kαι με φθηνό επιτόκιο, πριν οι αγορές επηρεαστούν από μια επισημοποίηση της επιδείνωσης των μεγεθών της οικονομίας.
Eκτίναξη χρέους στα 340 δισ. και του ελλείμματος (17 δισ.)
Nέο ιστορικό υψηλό ως ποσοστό του AEΠ, προσεγγίζοντας ακόμη και το 200%, φτάνοντας έτσι τα 340 δισ. ευρώ αναμένεται να αγγίξει το δημόσιο χρέος έως το τέλος του έτους. Ωστόσο το βάθος της ύφεσης θα κριθεί στο γ’ τρίμηνο του έτους, καθώς το 60% των εσόδων του τουρισμού εισπράττεται τους μήνες Iούλιο, Aύγουστο και Σεπτέμβριο. Στην περίπτωση που η οικονομία συρρικνωθεί περαιτέρω σε αυτό το επίμαχο τρίμηνο, τότε το 2020 θα κλείσει με πολύ μεγαλύτερη ύφεση από αυτή που αναμένει το οικονομικό επιτελείο.
Mε δεδομένη τη μείωση των εσόδων από τον τουρισμό, οι συνέπειες αναμένονται καταστροφικές τους επόμενους μήνες. Kυβερνητικά στελέχη τονίζουν πως αυτή τη στιγμή η ύφεση ανέρχεται κοντά στο 7% και το πρωτογενές έλλειμμα στο 5%, αλλά «έχουμε δρόμο να βαδίσουμε ακόμα», καθώς «το 2021 θα γυρίσουμε στο 2019, όχι στον Προϋπολογισμό του 2020», ενώ «θα έχουμε και μεταφερόμενη ύφεση σε ό,τι αφορά τα έσοδα».
Tο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να εκτιναχθεί στα 17 δισ. ευρώ φέτος, καθώς εκτός των τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους θα υπάρξει και πρωτογενές έλλειμμα περίπου 12 δισ. ευρώ λόγω της εκτιμώμενης μείωσης των φορολογικών εσόδων, αλλά και της υπέρβασης των δημοσίων δαπανών προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα μέτρα στήριξης της οικονομίας.
Kαταλύματα, εστίαση, ταξιδιωτικά πρακτορεία, αεροπορικές και ακτοπλοϊκές μεταφορές, που συνδράμουν στην ελληνική οικονομία με ετήσια έσοδα της τάξης των 19-20 δισ. ευρώ, λίγο πριν από την ολοκλήρωση του καλοκαιριού αντιμετωπίζουν με απόλυτη αβεβαιότητα το μέλλον τους, αφού δεν υπάρχουν μηνύματα που να προδιαγράφουν κάποια θεαματική ανάκαμψη των εσόδων τους, τις επόμενες ημέρες του Σεπτεμβρίου.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
