«Ότι όλο αυτό το νομοθετικό μωσαϊκό γίνεται ενιαίο πρέπει νομίζω να το χαιρετίσουμε όλοι. Οι ιδιώτες, οι επιχειρήσεις, οι τράπεζες», τόνισε ο πρόεδρος της ΕΕΤ και της Tράπεζας Πειραιώς, Γιώργος Χαντζηνικολάου, στην ομιλία του στη Βουλή για το πτωχευτικό, και επισήμανε ότι “Συμφωνούμε πλήρως με την πλήρη και ριζική αναμόρφωση του πτωχευτικού κώδικα, από την άποψη ότι πολλοί διάσπαρτοι νόμοι περί αφερεγγυότητας έπρεπε να ενωθούν σε ένα κοινό πλαίσιο”.
Επίσης στα θετικά σημεία του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται η εισαγωγή φορολογικών και άλλων διοικητικών ελαφρύνσεων για μεταβιβάσεις ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, που μεταβιβάζονται στο πλαίσιο του νόμου, και η πρόνοια για την προστασία της κατοικίας των ευάλωτων, μέσω του Φορέα απόκτησης ακινήτων.Άρα, ανέφερε, «ο στόχος του νομοσχεδίου, για καθολική ρύθμιση των οφειλών, μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους. Ζητήσαμε, όμως, κάτι λογικό. Εάν το χρέος υπάρχει μόνο έναντι του ιδιώτη (λ.χ. της Τράπεζας), τότε να υπάρχει διαδικασία (λ.χ. διμερής με την Τράπεζα) και να μην είναι σύνθετη και περίπλοκη.Η πρώτη επιφύλαξή μας λοιπόν είναι ότι το κατατεθέν νομοσχέδιο ρυθμίζει το ζήτημα αυτό αλλά όχι πλήρως.
Το κατατεθέν νομοσχέδιο προβλέπει δυνατότητα εξωδικαστικού σε όλους, χωρίς διακρίσεις και χωρίς να εξετάζει αν υπάρχουν σημαντικές οφειλές στο δημόσιο. Έτσι αντικαθιστά την ενδεδειγμένη διμερή συνεργασία και ρύθμιση με έναν πολύ πολύπλοκο και χρονοβόρο μηχανισμό».Η δεύτερη επιφύλαξή μας, υπογράμμισε ο πρόεδρος της Πειραιώς, έχει να κάνει με την εφαρμογή του νόμου.
Όσο καλές και να είναι οι προθέσεις του νομοθέτη, το μεγάλο στοίχημα είναι πάντα η εφαρμογή του νόμου. Οι χρόνοι απονομής της δικαιοσύνης, αλλά και η υλοποίηση εξωδικαστικών διαδικασιών μπορούν να καταστήσουν αναποτελεσματικό και τον καλύτερο νόμο. Δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι, σήμερα, 10 χρόνια μετά, εκκρεμούν στα δικαστήρια υποθέσεις του νόμου Κατσέλη, και χρειάζεται καινούργιος νόμος για να γίνει η εκκαθάριση των εκκρεμών αυτών υποθέσεων. Δεν ξέρω για ποιο λόγο πιστεύουμε ότι τα δικαστήρια θα δικάζουν τις νέες υποθέσεις πτωχεύσεως σε 4 ή 6 μήνες, όταν αυτό γνωρίζουμε όλοι ότι δεν θα συμβεί. Η καλή πρόθεση του νόμου δεν αρκεί. Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι εκτός από το νόμο θα δημιουργηθούν και οι κατάλληλες υποδομές, με εξειδικευμένα τμήματα στα δικαστήρια, που θα περαιώνουν άμεσα τις υποδομές αυτές.Η τρίτη επιφύλαξή μας αφορά τις ρυθμίσεις των φυσικών προσώπων.
Ποιες είναι αυτές οι επιφυλάξεις;Επί της αρχής, και τα φυσικά πρόσωπα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερχρέωσης πρέπει να έχουν μία ευκαιρία εξυπηρέτησης των χρεών τους ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες. Προς αυτή την κατεύθυνση ψηφίστηκε ο νόμος Κατσέλη.Για τα φυσικά πρόσωπα όμως, που δεν έχουν πάντα δημόσια προσβάσιμα περιουσιακά στοιχεία, όπως τα νομικά πρόσωπα και οι έμποροι γενικά, θα πρέπει οι προϋποθέσεις δεύτερης ευκαιρίας να είναι αυστηρότερες.Η δική μας λοιπόν προσέγγιση ήταν, και παραμένει ως αρχή, ότι το φυσικό πρόσωπο θα μπορούσε να επιδιώξει την απαλλαγή του από τις οφειλές του μόνο μέσα στην πτώχευση, ειδικά καθώς στα φυσικά πρόσωπα χρησιμοποιούμε τον κώδικα δεοντολογίας και έτσι πριν φτάσουμε στην καταγγελία του δανείου και στη ρευστοποίηση περιουσίας, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, όχι μόνο μία δεύτερη αλλά πολλές ευκαιρίες να ρυθμίσουν τα χρέη τους σε διμερή συνεργασία με την τράπεζα.
Για τον λόγο αυτό επί της αρχής δεν συμφωνούμε τα φυσικά πρόσωπα να έχουν ένα εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης των οφειλών τους, εάν δεν αποδεικνύουν τις προϋποθέσεις ότι έχουν μόνιμη και πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης των χρεών τους, μέσω της πτώχευσης. Ιδίως δεν συμφωνούμε να έχουν τη δυνατότητα αυτή οφειλέτες ενήμεροι.Η τέταρτη επιφύλαξή μας είναι η ευκολία με την οποία απαλλάσσεται ο οφειλέτης από τα χρέη του, κατά κανόνα σε τρία χρόνια, αλλά κάτω από προϋποθέσεις μόλις σε ένα χρόνο.Και η πέμπτη μας επιφύλαξη αφορά τα κριτήρια επιδότησης της δόσης των δανείων των φυσικών προσώπων.
Τα κριτήρια αυτά είναι δύσκολο να ελεγχθούν στην πράξη, και δεν είναι εύλογο να καταρτίζεται μία σύμβαση ρύθμισης 20ετούς διάρκειας, και μετά από 5 χρόνια να σταματάει η επιδότηση.Η έκτη μας μεγάλη επιφύλαξη έχει να κάνει με τις έτοιμες λύσεις (τον λεγόμενο αλγόριθμο), που προβλέπει ο νόμος. Ενώ ως έννοια και προσπάθεια είναι ελκυστική, προβλέπουμε μεγάλη δυσκολία στην ουσιαστική και πρακτική υλοποίηση αυτής της ιδέας, υπογράμμισε ο πρόεδρος της Πειραιώς.Ο νέος νομός, κατέληξε, «δημιουργείται για να μείνει μαζί μας για πολλά χρόνια. Δεν θα έχει περιορισμένη εφαρμογή όπως είχε ο νόμος Κατσέλη ή ο νόμος για τον εξωδικαστικό. Θα ήταν τραγικό, αν μετά από 1 ή 2 χρόνια δούμε ότι ο νέος νόμος ευνόησε τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων ή δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη. Το θεωρούμε υποχρέωσή μας να αναφέρουμε λοιπόν αυτές τις επιφυλάξεις. Το οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές».
