Πώς διαμορφώθηκε η νέα εικόνα της οικονομίας
Το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα €7,011 δισ., έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα €2,568 δισ.
Aπό Συμπληγάδες περνά η οικονομία και ως εκ τούτου τα κρατικά ταμεία λόγω των νέων αυστηρών περιοριστικών μέτρων με επιπρόσθετο παράγοντα πίεσης την πρόσφατη αναθεώρηση των στατιστικών στοιχείων για το ΑΕΠ. Η απώλεια σχεδόν 4 δισ. ευρώ για την περίοδο που αφορά μετά το 2015 έως το 2019 επιδεινώνει τα δημοσιονομικά δεδομένα οδηγώντας το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, να είναι πιο προσεκτικό στη λήψη μέτρων εν όψει του αβέβαιου, από υγειονομικής άποψης, χειμώνα.
Με την αναθεωρημένη ανάπτυξη, όπως εξηγούν πηγές, η χώρα είναι σε δυσχερέστερη θέση να αντιμετωπίσει στα επόμενα χρόνια τα θέματα του χρέους και των ελλειμμάτων, γεγονός που μειώνει το δημοσιονομικό περιθώριο στη λήψη μέτρων στήριξης. Το οικονομικό επιτελείο διαμηνύει πως το μαξιλάρι ρευστότητας το οποίο έχτισε, κυρίως με άντληση ρευστότητας από τις αγορές, δίνει την ευελιξία για την αντιμετώπιση της κρίσης, χρειάζεται όμως συνετή λήψη μέτρων με βάση τις υγειονομικές συνθήκες, ενώ αναλόγως θα επεκτείνονται οι δέσμες στήριξης πέραν των 24 δισ. ευρώ που προβλέπονται στο προσχέδιο. Παράγοντες αναφέρουν πως έχει διαμορφωθεί μια στρατηγική στήριξης διαμορφωμένη κατά περιοχές, ανάλογα με το πόσο πλήττονται από τον κορωνοϊό, η οποία είναι δυναμική, ενώ από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, δεν φαίνεται η ύφεση να αγγίξει διψήφιο αριθμό, ωστόσο αυτό εξαρτάται από την εξέλιξη της πανδημίας, αναμένοντας επίσης τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου.
Η πίεση που ασκείται στα δημοσιονομικά αποτυπώνεται εξάλλου και στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, όπου η υστέρηση στα έσοδα τον Σεπτέμβριο έφτασε τα 2,2 δισ. ευρώ. Η πτώση είναι μεγαλύτερη στα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ και τον φόρο εισοδήματος, ενώ στο 9ηνο η «τρύπα» έφτασε στα 5,5 δισ. ευρώ, σε σχέση με τις προ υγειονομικής κρίσης προβλέψεις, και το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε 7,011 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2,568 δισ. ευρώ – και πρωτογενούς πλεονάσματος 4,474 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.
Οι αιτίες
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η υστέρηση αυτή, εκτός από την επίπτωση της υγειονομικής κρίσης, οφείλεται κυρίως στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την COVID-19, στην καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις (η τρίτη μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2020) αντί των 3 διμηνιαίων δόσεων, στην καταβολή του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 6 μηνιαίων δόσεων και στην παράταση που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης του ΕΝΦΙΑ μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.
Ειδικότερα, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο ύψους 11,269 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,544 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 και ελλείμματος 119 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την ίδια ανήλθαν στα 44.766 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 5.002 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (39,764 δισ. ευρώ). Οι δαπάνες στο 9μηνο παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 6,122 δισ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 4,018 δισ. ευρώ.
