Ανοίγει ο δρόμος μετά την συμφωνία
Οι ηγέτες στην ΕΕ μπορεί για ακόμα μία φορά να έδειξαν διστακτικοί απέναντι στην Τουρκία, ωστόσο κατάφεραν να συμφωνήσουν για το Ταμείο Ανάκαμψης και πλέον να ανοίγει ο δρόμος για να ξεκλειδώσουν τα 32 δισ. ευρώ που θα λάβει η Ελλάδα.
Η χώρα μας αναμένει από το Ταμείο Ανάκαμψης 22,5 δισ. ευρώ υπό τη μορφή επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων και 9,4 δισ. σε δάνεια. Μάλιστα στη Σύνοδο ξεπεράστηκαν τα εμπόδια που είχαν μπει από Ουγγαρία και Πολωνία και τελικά η συμφωνία έγινε δεκτή και από τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να προχωρήσει με ένα τεράστιο πακέτο ανάκαμψης από την οικονομική συρρίκνωση που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού.
Τα ευχάριστα νέα ανακοίνωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με το σχόλιο «η Ευρωπαϊκή Ενωση προχωρά!», ενώ συνεχάρη και τη γερμανική προεδρία για τη συμβολή της στο ξεμπλοκάρισμα της διαδικασίας.
Υπενθυμίζεται πως το Ταμείο Ανάκαμψης είχε μπλοκαριστεί για αρκετές εβδομάδες από Πολωνία και Ουγγαρία, οι οποίες αντιτάχθηκαν στον μηχανισμό που επιβάλλει στα κράτη – μέλη της ΕΕ να σέβονται το κράτος δικαίου ώστε να εκταμιεύονται τα απαραίτητα κεφάλαια. Για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο η γερμανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και η ίδια η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ανέλαβε δράση.
Με τη σειρά του ο γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για «ισχυρή συμφωνία».
«Το ιστορικό ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο συγκεκριμενοποιείται σήμερα. Μόλις εγκρίναμε μια ισχυρή συμφωνία με τον μηχανισμό που θα τεθεί σε εφαρμογή, σεβόμενοι το κράτος δικαίου. Η Ευρώπη προχωρά, ενωμένη και φέροντας τις αξίες της» έγραψε χαρακτηριστικά στο twitter ο γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν.
Σύμφωνα με ένα σχέδιο κειμένου που επικαλείται η εφημερίδα Financial Times, η δήλωση θα καταστήσει σαφές ότι η ΕΕ θα μεταχειρίζεται τα κράτη μέλη ισότιμα κατά την εφαρμογή του μηχανισμού του κράτους δικαίου και δεν θα κάνει διακρίσεις σε καμία μεμονωμένη χώρα. Οι νέοι κανόνες θα ισχύουν μόνο για τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ από το 2021, και όχι για τα υπάρχοντα κονδύλια – κάτι που αποτελεί μακροχρόνια απαίτηση του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν.
Η συμφωνία προβλέπει επίσης ότι η επιτροπή θα εφαρμόσει τους νέους κανόνες μόνο μετά από οποιαδήποτε νομική ενέργεια ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αμφισβητεί τους κανόνες.
Η Πολωνία και η Ουγγαρία, δύο χώρες με εθνικιστικές κυβερνήσεις, συνυπέγραψαν τον περασμένο Ιούλιο τη συμφωνία για τη δημιουργία Ταμείου Ανάκαμψης. Στη συνέχεια, όμως, μπλόκαραν τόσο το Ταμείο όσο και τον κοινοτικό προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027, όταν η Κομισιόν προκειμένου να απελευθερώσει τα κονδύλια ζήτησε τον σεβασμό του κράτους δικαίου από κάθε χώρα-μέλος.
Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών κατηγορούνται από τις Βρυξέλλες για παραβιάσεις θεμελιωδών δημοκρατικών κανόνων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.
Πώς θα λάβει η Ελλάδα τα 32 δισ ευρώ
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το ποσό που θα εκταμιευθεί σε πρώτη φάση ανέρχεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι από το σύνολο των 32 δισ. ευρώ, τα 19,5 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε επιδοτήσεις ενώ τα υπόλοιπα 12,5 δισ. θα εξασφαλιστούν από δανειακά κεφάλαια.
Οι πόροι που θα διατεθούν στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης και οι οποίοι αφορούν στην αντιμετώπιση της κρίσης που πυροδότησε η πανδημία του Covid – 19 θα πρέπει να απορροφηθούν σε διάστημα έξι ετών, ενώ το σχέδιο αξιοποίησής τους μπορεί να αναθεωρηθεί μόνο μία φορά το 2022.
Έως τότε θα πρέπει να έχουν συναφθεί συμβάσεις για την αξιοποίηση του 70% από το σύνολο των 32 δισ. ευρώ, ενώ η ίδια διαδικασία για το υπόλοιπο 30% θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το επόμενο έτος.
Το σχέδιο για την αξιοποίηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα συνδεθεί και με το σχέδιο για την ανάπτυξη της οικονομίας την επόμενη δεκαετία, το οποίο εκπονείται από επιτροπή υπό την προεδρία του νομπελίστα Χριστόφορου Πισσαρίδη.
Εκτός από τα 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει και περίπου 38 δισ. ευρώ επιπλέον, τα οποία προέρχονται από την επόμενη προγραμματική περίοδο (2021 – 2027), το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για μία κλιματικά ουδέτερη και πράσινη οικονομία και από τους πόρους για την ενίσχυση της αγροτικής πολιτικής.
Σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων της επόμενης προγραμματικής περιόδου, ο στόχος που έχει τεθεί από το οικονομικό επιτελείο είναι η απορρόφηση περίπου 10 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Πρόκειται για εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο, δεδομένου ότι την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ ανερχόταν σε περίπου 4,5 δισ. ευρώ ετησίως.
