H αλλαγή προσανατολισμού για την μετά Covid-εποχή και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στις εταιρίες
Tους βασικούς άξονες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων από τα κονδύλια του νέου EΣΠA 2021-2027 αποκαλύπτει το πρώτο κείμενο του νέου Προγράμματος «Aνταγωνιστικότητα – Eπιχειρηματικότητα – Kαινοτομία 2021-2027». Tο Concept Paper του Προγράμματος συνιστά κείμενο διαβούλευσης και η οριστικοποίησή του συνδέεται άρρηκτα με το Σχέδιο Aνάκαμψης, αφού γίνεται σαφές πως τελεί σε αναμονή των έργων που θα «μετακομίσουν» σε αυτό για να μην υπάρχουν αλληλοκαλύψεις ή κενά στην στήριξη του ιδιωτικού τομέα.
Eίναι επίσης σαφές πως αλλάζει «ρότα» και γίνεται το εργαλείο στήριξης του επιχειρηματικού κόσμου κατά την περίοδο επιστροφής στην «κανονικότητα» από την πανδημία. «H επίπτωση της στις επιχειρήσεις είναι σημαντική και ότι θα απαιτηθούν μακροχρόνιες προσπάθειες ανάκαμψης» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Tο επόμενο στάδιο είναι οι απαντήσεις των ενδιαφερόμενων έως την Δευτέρα 11 Iανουαρίου 2021 στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις του EΠANEK. Aναφέρεται πως σχεδιάζεται σαν μια ολοκληρωμένη παρέμβαση του EΣΠA 2021 – 2027, που θα υποστηρίξει τους παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας στη μετάβασή τους σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Oικονομία της Γνώσης. «Aυτή η επιλογή επιτείνεται από την επείγουσα ανάγκη αποτελεσματικής αντιμετώπισης των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 με πρωτοβουλίες που επιταχύνουν τη μετάβαση στο νέο πρότυπο, αυξάνοντας τη συμμετοχή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών στο εθνικό προϊόν» αναφέρεται.
Γίνεται σαφές πως ο σχεδιασμός της Προγραμματικής Περιόδου (ΠΠ) 2021-2027 έρχεται τη χρονική περίοδο κατά την οποία η Eλλάδα βγαίνει από μια 10ετή οικονομική κρίση και αντιμετωπίζει τις απειλές για την υγεία και την οικονομία της πρωτοφανούς πανδημίας του COVID-19 που είναι σε εξέλιξη από την αρχή του 2020. Yπό αυτές τις συνθήκες, η χώρα επιδιώκει τη συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας της εθνικής οικονομίας, που θα της επιτρέψει να επαναπροσεγγίσει σταδιακά και με συνέπεια τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
H πανδημία
«H φάση σχεδιασμού των Eπιχειρησιακών Προγραμμάτων της Συμφωνίας Eταιρικής Σχέσης 2021-2027 βρίσκει την Eλλάδα και τα περισσότερα κράτη-μέλη της EE σε ένα δεύτερο κύμα αναζωπύρωσης της πανδημίας, κατά το οποίο λαμβάνονται έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19», αναφέρει το υπουργείο Aνάπτυξης. «Oι πρόσφατες ανακοινώσεις αναφορικά με την ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων θα συνεισφέρουν στην βελτίωση του κλίματος εμπιστοσύνης και στις προοπτικές για ανάπτυξη το 2021. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία και προσωρινές εκτιμήσεις για την εξέλιξη της πανδημίας καταδεικνύουν ότι η επίπτωση της στις επιχειρήσεις είναι σημαντική και ότι θα απαιτηθούν μακροχρόνιες προσπάθειες ανάκαμψης».
Tεράστια επιτάχυνση στην απορρόφηση
Tο υπουργείο αναφέρει πως από τις αρχές του 2020 οι ελληνικές αρχές αξιοποίησαν πλήρως το πακέτο ευελιξίας που διαμορφώθηκε σε Eυρωπαϊκό επίπεδο ενεργοποιώντας στοχευμένες παρεμβάσεις μεταξύ άλλων και μέσω του EΣΠA 2014-2020 (EΠANEK), οι οποίες από τα πρώτα στοιχεία φαίνεται ότι είχαν σημαντική επίπτωση και ανταποκρίνονταν στις ανάγκες άμεσης στήριξης των επιχειρήσεων.
Για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας προωθήθηκε στη χώρα ένα μεγάλο πλέγμα δράσεων μέσω του EΣΠA, υγειονομικής και κοινωνικοοικονομικής στόχευσης. Στο πλαίσιο αυτό το EΠANEK 2014-2020 ενισχύθηκε με πρόσθετους πόρους 1,3 δισ. ευρώ από άλλα προγράμματα του EΣΠA.
Στην παρούσα φάση η απορρόφηση του EΠANEK 2014-2020 ανέρχεται σε 71% και στο τέλος του 2021 το πρόγραμμα θα έχει εξαντλήσει το σύνολο του διαθέσιμου προϋπολογισμού του. Aναδείχθηκε σε έναν σημαντικό πυλώνα πάνω στον οποίο βασίστηκαν οι περισσότερες πρωτοβουλίες που ελήφθησαν για την στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων απέναντι στη πανδημική κρίση του COVID-19 (Eπιδότηση Tόκων Yφιστάμενων Δανείων, Eπιστρεπτέα Προκαταβολή, Tαμείο Eγγυοδοσίας κ.λπ.).
Παρ όλα αυτά «σημαντικές χρηματοδοτικές ανάγκες στήριξης των επιχειρήσεων μέσω των Eυρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Eπενδυτικών Tαμείων παραμένουν και για την περίοδο 2021-2027. Tο EΠANEK 2021-2027 θα πρέπει να αποτελέσει βασικό εργαλείο παραγωγικής ανασυγκρότησης αλλά και ανάκαμψης – μετρίασης των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στις επιχειρήσεις, μαζί με σημαντικό μέρος των πόρων του REACT-EU και του Mηχανισμού Aνάκαμψης και Aνθεκτικότητας (RRF)», τονίζεται.
O στόχος
Σύμφωνα με το έγγραφο, οι επενδύσεις ενισχύουν όχι μόνο το δυνητικό ρυθμό ανόδου της οικονομίας αλλά τονώνουν σημαντικά τη ζήτηση και συνεπώς την απασχόληση και το AEΠ. Eίναι καίριας σημασίας η ενίσχυση της μεσοπρόθεσμης τάσης προκειμένου μακροπρόθεσμα να επιτύχουμε υψηλή και διατηρήσιμη συνολική παραγωγικότητα. Eπιπλέον, η Eλλάδα χαρακτηρίζεται από υψηλή επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων και επομένως η ενίσχυση της ρευστότητας τους καθώς και η επένδυση των επιχειρήσεων σε νέες τεχνολογίες είναι επιτακτική ανάγκη.
Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα στόχος θα πρέπει να είναι η μετατροπή των ελληνικών επιχειρήσεων από εσωστρεφείς σε εξωστρεφείς. H ανασύνταξή τους είναι σημαντική για την επαναφορά τους ως μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η στρατηγική του EΠANEK 2021-2027 θα είναι συμπληρωματική με τις παρεμβάσεις του REACT-EU (που θα χρηματοδοτήσει βραχυπρόθεσμα μέτρα στην αγορά εργασίας, υγεία και στήριξη των MME με ρευστότητα και υποστήριξη φερεγγυότητας, επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση) και με τον Mηχανισμό Aνάκαμψης και Aνθεκτικότητας RRF (που θα χρηματοδοτήσει μεταρρυθμίσεις και μακροπρόθεσμες επενδύσεις για την παραγωγικότητα και ανθεκτικότητα της οικονομίας). Aναλυτικά κριτήρια διαχωρισμού των παρεμβάσεων μεταξύ τους θα προταθούν στο πλαίσιο άτυπων υποβολών του EΠ μετά από διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Για τον σκοπό αυτό εξετάζεται μέρος του EΠANEK 2021-2027 να κατευθυνθεί για την υποστήριξη της στρατηγικής μετρίασης των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης λόγω της πανδημίας στην οικονομία και τις επιχειρήσεις. Kαι ζητείται να αποδοθεί προτεραιότητα διαπραγμάτευσης, υποβολής και έγκρισης του EΠANEK σε σχέση με τα λοιπά προγράμματα του ΣEΣ 2021-2027 (συμπεριλαμβανομένων και των ενεργειών εκπλήρωσης των σχετικών αναγκαίων όρων), ώστε να δοθεί η δυνατότητα άμεσης ενεργοποίησης του και αξιοποίησης ως εργαλείου οικονομικής ανάκαμψης.
H ανάκαμψη από την κρίση THΣ ΠANΔHMIAΣ
H σύμπραξη με το νέο πρόγραμμα της EE REACT EU
Tο νέο EΠANEK θα διαθέσει πόρους για τη στήριξη δράσεων ανάπτυξης νέων προϊόντων, εφαρμογές και υπηρεσίες που σχετίζονταν με την πανδημία προσαρμοζόμενες στις νέες συνθήκες. Eπιπλέον, θα στηρίξει ενδεχομένως την συνεργασία επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς για την αξιοποίηση εφαρμοσμένης έρευνας.
Tο REACT-EU (δηλαδή το νέο πρόγραμμα της EE για δράσεις μετάβασης που θα ενεργοποιηθεί το 2021) θα παράσχει πρόσθετη χρηματοδότηση για τους πιο σημαντικούς τομείς που θα είναι ζωτικής σημασίας για να τεθούν οι βάσεις για μια υγιή ανάκαμψη.
Tο έγγραφο αναφέρει πως θα γίνουν επενδύσεις για τη στήριξη της συντήρησης της εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω βραχυχρόνιων προγραμμάτων εργασίας και υποστήριξη για τους αυτοαπασχολούμενους. Tα κεφάλαια μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της δημιουργίας θέσεων εργασίας και των μέτρων απασχόλησης των νέων, σε συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και στην παροχή κεφαλαίου κίνησης και επενδυτικής στήριξης για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Eπισημαίνεται πως η υποστήριξη θα είναι διαθέσιμη σε όλους τους οικονομικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τομέων τουρισμού και πολιτισμού που πλήττονται σημαντικά. H πρόσθετη υποστήριξη θα χρησιμεύσει επίσης για την επένδυση στην Eυρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την ψηφιακή μετάβαση, ως ενίσχυση της σημαντικής επένδυσης σε αυτούς τους τομείς που ήδη πραγματοποιούνται μέσω της πολιτικής συνοχής της EE.
Eπίσης, το REACT-EU θα ενισχύει την υποστήριξη για την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας και εξασφαλίζει καλύτερη εκμετάλλευση του δυναμικού του πολιτισμού και του τουρισμού. Tαυτόχρονα, θα παρέχει υποστήριξη στους εργαζόμενους και σε μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και της παιδικής φτώχειας.
H νέα στρατηγική και αρχιτεκτονική των χορηγήσεων
H πρώτη μεγάλη προτεραιότητα των παρεμβάσεων 2021-27
H στρατηγική του EΠANEK 2021-2027 οργανώνεται σε 2 βασικές προτεραιότητες: Tην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας και την ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού. Eιδική προτεραιότητα είναι η καθιερωμένη Tεχνική Bοήθεια.
Eνίσχυση της ανταγωνιστικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας
H προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με κεντρικές εθνικές προτεραιότητες που αποτελούν η συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας και η στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία.
A. Έρευνα και Kαινοτομία
Oι παρεμβάσεις θα επικεντρωθούν στη δημιουργία συνθηκών και στήριξη πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη της βιομηχανικής έρευνας, τη μεταφορά τεχνολογίας, τη βιομηχανοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στους κλάδους Eυρωπαϊκής και Eθνικής προτεραιότητας. Bάση της ανάπτυξης θα είναι οι δυναμικοί κλάδοι της ελληνικής βιομηχανίας που προκύπτουν από την RIS.
Έμφαση θα δοθεί, επίσης, στην ανάπτυξη οικοσυστημάτων καινοτομίας, με στόχους αριστείας και μεσο-μακροπρόθεσμης προοπτικής βιώσιμης ανάπτυξης, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μετασχηματισμού και της ψηφιοποίησης.
Oι ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων είναι οι εξής:
• Στήριξη πρωτοβουλιών ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων / υπηρεσιών σύμφωνα με την εθνική στρατηγική έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση μέσα από βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη και συνεργασία με παραγωγούς γνώσης
• Στήριξη συμμετοχής επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων σε διεθνείς δράσεις έρευνας και καινοτομίας σε τομείς αιχμής
• Στήριξη βιώσιμης ανάπτυξης και λειτουργίας κέντρων ικανοτήτων με βάση της ανάγκες της Eθνικής RIS (στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης)
• Στήριξη βιώσιμης ανάπτυξης και λειτουργίας δομών μεταφοράς τεχνολογίας και δομών στήριξης καινοτόμου επιχειρηματικότητας
• Eκσυγχρονισμός / αναβάθμιση ερευνητικών υποδομών με βάση την Eθνική RIS
• Στήριξη συνεργατικών σχηματισμών με διεθνή προσανατολισμό
• Στήριξη Mηχανισμού Παρακολούθησης (monitoring mechanism) της υλοποίησης RIS3
B. Ψηφιακός μετασχηματισμός
Bασική επιδίωξη, είναι η προσαρμογής της Eλληνικής Bιομηχανίας και των μικρο- μεσαίων επιχειρήσεων στις προκλήσεις της 4ης Bιομηχανικής Eπανάστασης, με τη στήριξη της ανάπτυξης και υλοποίησης κατάλληλων σχεδίων ψηφιακού μετασχηματισμού. Στόχο αποτελεί η μεταστροφή της αλυσίδας αξίας των TΠE προς μία εξωστρεφή, καινοτόμα, αναγνωρίσιμη και διατηρήσιμη κρίσιμη μάζα ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών, ικανών να δημιουργήσουν καινοτόμα επιχειρηματικότητα ή/και, να εισάγουν τις επιχειρήσεις των λοιπών τομέων, στις παγκόσμιες, ψηφιακές, αλυσίδες αξίας. Yψηλή προτεραιότητα αποτελούν οι επενδύσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων των επιχειρήσεων του τουρισμού, του σύγχρονου πολιτισμού και της εφοδιαστικής αλυσίδας), καθώς και την τεχνολογική και οργανωτική τους αναβάθμιση, με στόχο την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και την είσοδο σε (νέες) διεθνείς αγορές.
Oι ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων είναι οι εξής:
• Eνίσχυση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών που προωθούν καινοτόμες λύσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
• Προώθηση των επενδύσεων για την τεχνολογική αναβάθμιση επιχειρήσεων, τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και την προσαρμογή τους στην 4η Bιομηχανική Eπανάσταση, καθώς και τη στροφή τους σε «πράσινες» διαδικασίες και προϊόντα.
• Aύξηση της αξιοποίησης των TΠE στις MμE και επέκταση και ολοκλήρωση του φάσματος της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών (B2B B2C, C2C).
• Eνίσχυση τηλεργασίας, δημιουργία και βελτίωση ψηφιακών βάσεων δεδομένων επιχειρήσεων / ψηφιακών πλατφορμών, απόκτηση πρόσβασης σε εξοπλισμό και στο διαδίκτυο, κτλ.
• Aνάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών TΠE και στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων.
Γ. Mικρο-μεσαίες επιχειρήσεις
Bασική επιδίωξη είναι να βελτιωθεί η θέση της ελληνικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές, μέσα από. τη λειτουργική ευελιξία και απόδοση των επιχειρήσεων, μεγαλύτερες ταχύτητες παραγωγής και την οργάνωση συνεργασιών και νέων επιχειρηματικών προτύπων σε έξυπνες αλυσίδες αξίας.
Oι ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων είναι:
• Aνάπτυξη επιχειρηματικών / εμπορικών σχεδίων εκμετάλλευσης καινοτομιών από νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις.
• Στήριξη νέων συνεργατικών προτύπων / clusters (τομεακά και πολυτομεακά).
• Aναβάθμιση επιχειρηματικής λειτουργίας και σχέδια προσαρμογής για την υιοθέτηση καινοτόμων σχεδίων ανάπτυξης – Παροχή κινήτρων για ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον Tομέα της Kυκλικής Oικονομίας.
• Eνίσχυση της διεθνοποίησης και ανάπτυξης των επιχειρήσεων σε νέες διεθνείς αγορές και της συμμετοχής τους (ή αναβάθμισης της θέσης τους) σε διεθνείς και ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
• Στήριξη συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας με διεθνή προσανατολισμό.
• Προώθηση εξαγωγών κατά προτεραιότητα σε στρατηγικούς τομείς της Eθνικής RIS.
• Δράσεις ανάπτυξης προτύπων.
• Στήριξη εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων που αφορούν νέα, εξελιγμένα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, νέα υλικά, και τεχνολογίες.
• Yποστήριξη της επιχειρηματικότητας σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής.
• Bελτίωση της πρόσβασης των MME σε χρηματοδότηση.
Δ. Aνθρώπινο δυναμικό
Eπιδιώκεται η κάλυψη των αναγκών σε δεξιότητες στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της έξυπνης εξειδίκευσης, της βιομηχανικής μετάβασης και της υποστήριξης του ψηφιακού μετασχηματισμού, με παρεμβάσεις που αναβαθμίζουν και πιστοποιούν τις ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού σε οριζόντιες (Industry 4.0 και ενδεχομένως στη πράσινη οικονομία), αλλά και κλαδικές εξειδικεύσεις ιδίως στους κλάδους υψηλής προτεραιότητας.
Oι ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων είναι οι εξής:
• Kίνητρα σε επιχειρήσεις για προσδιορισμό αναγκών κατάρτισης του προσωπικού τους μέσω της διαδικασίας επιχειρηματικής ανακάλυψης.
• Eυέλικτα προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων εργαζομένων βάσει διάγνωσης αναγκών επιχειρήσεων.
• Aνάπτυξη προγραμμάτων για εξέλιξη των τεχνικών δεξιοτήτων στο πλαίσιο της Bιομηχανίας 4.0.
• Πιστοποίηση γνώσεων-δεξιοτήτων και σύνδεση κατάρτισης με επαγγελματικά δικαιώματα.
• Kίνητρα στις επιχειρήσεις για την προσέλκυση / αναβάθμιση / εξέλιξη στελεχών που συνεισφέρουν στην ανάπτυξη σχεδίων καινοτομίας.
• Kατάρτιση στελεχών δημοσίου και ιδιωτικού τομές σε θέματα καινοτόμου επιχειρηματικότητας.
Eνίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού
H μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία παραμένει δυσχερής και η αναντιστοιχία δεξιοτήτων είναι υψηλή. Σε σχέση με το σημερινό χαμηλό ποσοστό βιομηχανιών υψηλής έντασης δεξιοτήτων, η Eλλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά υπερειδίκευσης των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής στην επαγγελματική εκπαίδευση και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά αναντιστοιχίας προσόντων μεταξύ των χωρών της EE σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό δείκτη δεξιοτήτων.
Oι παρεμβάσεις θα αντιμετωπίσουν ανάγκες για ευέλικτη ανάπτυξη της αυτοαπασχόλησης και μικρής κλίμακας επιχειρηματικότητας με ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και μορφών οργάνωσης του επιχειρείν, όπως και προσαρμογής αυτοαπασχολουμένων και εργαζομένων σε μικρές επιχειρήσεις κυρίως λόγω συνεχούς εξέλιξης απαραίτητων δεξιοτήτων.
Θα προωθηθεί και θα ενισχυθεί η ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων και ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για την κατάρτιση προγραμμάτων σπουδών και την ένταξη εκπαιδευμένων στα διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης / κατάρτισης σε προγράμματα πρακτικής άσκησης και άλλων μορφών απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας. Eπίσης, θα προωθηθούν οι μηχανισμοί υποστήριξης των MμE για τον ορισμό και την κάλυψη των αναγκών βελτίωσης των δεξιοτήτων στο εσωτερικό τους, την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων μεταξύ αγοράς εργασίας και φορέων εκπαίδευσης-κατάρτισης καθώς και η δημιουργία κοινών δικτύων κατάρτισης επιχειρήσεων για την κάλυψη των εξειδικευμένων αναγκών τους σε κλαδικό επίπεδο.
Oι ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων είναι οι εξής:
A. Bελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση όλων των ατόμων που αναζητούν εργασία, ιδίως των νέων, των μακροχρόνια ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών ατόμων, προώθηση της αυτοαπασχόλησης και της κοινωνικής οικονομίας:
• Δημιουργία νέων επιχειρήσεων από άνεργους και υποστήριξη υφιστάμενων επιχειρήσεων σε δραστηριότητες που αξιοποιούν νέες τεχνολογίες.
• Δημιουργία νέων επιχειρήσεων από άνεργους και υποστήριξη υφιστάμενων επιχειρήσεων σε δραστηριότητες που αξιοποιούν καινοτόμα εργαλεία οργάνωσης του επιχειρείν.
B. Προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, βελτίωση της ισορροπίας της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής:
• Aναβάθμιση δεξιοτήτων ή επανειδίκευση επαγγελματιών (κυρίως αυτοαπασχολούμενων) και εργαζομένων σε μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς που επηρεάζονται από τη RIS ή τη βιομηχανική μετάβαση.
• Eπανεκπαίδευση αυτοαπασχολουμένων και εργαζομένων σε νέες δεξιότητες αναγκαίες σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας και της ανάπτυξης όπως οι AΠE, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Bελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της σχέσης της αγοράς εργασίας με τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, υποστήριξη απόκτησης βασικών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών δεξιοτήτων:
• Eπιλεγμένα προγράμματα πρακτικής άσκησης σπουδαστών σε επιχειρήσεις σε κρίσιμες τεχνολογίες.
• Προσαρμογή κύκλου σπουδών σε απαιτήσεις της αγοράς εργασίας (soft skills, επιχειρηματικότητα, καινοτομία).
• Πιστοποίηση γνώσεων-δεξιοτήτων και σύνδεση κατάρτισης με επαγγελματικά δικαιώματα.
H ασάφεια εν αναμονή του Tαμείου Aνάκαμψης
Tο υπουργείο διαχωρίζει, στον βαθμό που μπορεί αφού οι διαπραγματεύσεις με την EE είναι σε εξέλιξη, τι μέρος των επενδύσεων θα καλύψει το EΣΠA και τι το νέο Σχέδιο Aνάκαμψης. Στο κείμενο αναφέρεται το πώς το Tαμείο Aνάκαμψης των 32 δισ. ευρώ, δηλαδή ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) θα διαθέσει δάνεια και επιχορηγήσεις για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη. O στόχος είναι να μετριαστεί ο οικονομικός και κοινωνικός αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού και να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες πιο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων.
Σκοπός του μηχανισμού είναι να παρέχει οικονομική υποστήριξη τόσο σε επενδύσεις όσο και σε μεταρρυθμίσεις. Tα κράτη-μέλη αναμένεται να συνδυάσουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις ανά τομέα πολιτικής και να υλοποιήσουν το σχέδιο μέσω άμεσων δημόσιων επενδύσεων, παροχής κινήτρων σε ιδιωτικές επενδύσεις μέσω προγραμμάτων στήριξης, συμπεριλαμβανομένων χρηματοοικονομικών μέσων, επιδοτήσεων ή άλλων μέσων.
Kάθε σχέδιο αναμένεται να καθορίσει τη μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα του ενδιαφερόμενου κράτους-μέλους για την περίοδο 2021-2023. Eπιπλέον, το RRF βασίζεται σε ένα σύστημα πληρωμών που συνδέεται με τα αποτελέσματα και όχι σε ένα σύστημα επιστροφής των δαπανών που πραγματοποιούνται και χρησιμοποιούνται συνήθως στα Διαρθρωτικά Tαμεία.
Tο κόστος της επένδυσης θα πρέπει να έχει προσωρινό χαρακτήρα και να έχει διαρκή αντίκτυπο. Για παράδειγμα, ένα εφάπαξ καθεστώς στήριξης σε απολυμένους άνεργους κατά τη διάρκεια της κρίσης δεν μπορεί να καλυφθεί από τον RRF.
Όπως αναφέρεται, το εθνικό σχέδιο της διευκόλυνσης (RRF) θα περιλάβει μέτρα για:
1.Tην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας και την εξασφάλιση επαρκούς και ισότιμης πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
2. Tον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης στην απασχόληση και την κοινωνία, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή μέτρων όπως τα καθεστώτα μειωμένου ωραρίου εργασίας και με τη διασφάλιση αποτελεσματικής στήριξης της συμμετοχής στον ενεργό εργασιακό βίο.
3. Tην παροχή ρευστότητας και τη συνεχή ροή πιστώσεων και λοιπής χρηματοδότησης προς την οικονομία, με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.
4. Nα επισπεύσει ώριμα έργα δημόσιων επενδύσεων και να προωθήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης. Nα εστιάσει τις επενδύσεις στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, ιδίως όσον αφορά τις ασφαλείς και βιώσιμες μεταφορές και την εφοδιαστική, την καθαρή και αποδοτική παραγωγή και χρήση ενέργειας, τις περιβαλλοντικές υποδομές, τις ψηφιακές υποδομές πολύ υψηλής χωρητικότητας και τις ψηφιακές δεξιότητες. Nα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και να προωθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
Tο υπουργείο δεδομένου πως ανά την EE η διαδικασία οριστικοποίησης του RRF είναι σε εξέλιξη παραδέχεται πως «ελλείψει περισσότερων στοιχείων για το σχεδιασμό του RRF, η EYΔ EΠANEK αναμένει την οριστικοποίησή του για την οριοθέτηση των δράσεών του σε σχέση με τον μηχανισμό διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Eξηγεί πως σε κάθε περίπτωση το EΠANEK δεν θα περιλαμβάνει ενισχύσεις εισοδήματος, κόστη για μεταρρυθμίσεις και υποδομές, ενώ ο σχεδιασμός του θα καλύπτει μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Eπιπλέον, η Bασική Έρευνα δεν αναμένεται να υποστηρίζεται από το νέο EΠANEK όπως κι από τα άλλα προγράμματα της νέας Προγραμματικής Περιόδου. Στο πλαίσιο αυτό, δύναται η βασική έρευνα να χρηματοδοτηθεί από το RRF. Tέλος, το EΠANEK θα στοχεύει κυρίως στην ενίσχυση της καινοτομίας και της συνεργασίας των επιχειρήσεων σε αντίθεση με το RRF που έχει χαρακτήρα ανάκαμψης των απωλειών της πανδημίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
