Τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης, υπό τη μορφή επιδοτήσεων, είχαν ως αποτέλεσμα την πολύ μικρή – τηρουμένων των αναλογιών – μείωση της απασχόλησης σε όρους ατόμων αναφέρει στο εβδομαδιαίο δελτίο της “7 Ημέρες Οικονομία” η Eurobank.
Όπως σημειώνει, σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα μειώθηκε στο 15,8% του εργατικού δυναμικού τον Δεκέμβριο 2020 από 16,2% τον Νοέμβριο 2020 και 16,4% τον Δεκέμβριο 2019. Για το σύνολο του έτους 2020 (μέσος όρος 12 μηνών) διαμορφώθηκε στο 16,5% από 17,3% το 2019.
Το ποσοστό ανεργίας αποτελεί ένα μέτρο του βαθμού εκμετάλλευσης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας. Κατά μέσο όρο, σε περιόδους άνθησης της οικονομίας μειώνεται και σε περιόδους κάμψης αυξάνεται (αντικυκλική μεταβλητή). Παρ’ όλα αυτά, το 2020, δηλαδή το έτος που η ελληνική οικονομία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από την πανδημία του κορονοϊού COVID-19 (ύφεση -8,2%), το ποσοστό ανεργίας κινήθηκε πτωτικά. Το ίδιο συνέβη και στις οικονομίες της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Πολωνίας. Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών καταγράφηκε αύξηση του ποσοστού ανεργίας (η μέση ετήσια μεταβολή ανήλθε σε 1 ποσοστιαία μονάδα).
Τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης, υπό τη μορφή επιδοτήσεων, είχαν ως αποτέλεσμα την πολύ μικρή – τηρουμένων των αναλογιών – μείωση της απασχόλησης σε όρους ατόμων κατά -0,9% ΥοΥ (-33,5 χιλιάδες άτομα YoY). Εντούτοις, σε όρους ωρών εργασίας, η απασχόληση στην Ελλάδα μειώθηκε κατά -11,2% YoY το 2020 (στοιχεία εθνικών λογαριασμών) αντικατοπτρίζοντας τη βαθιά συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας. Επιπρόσθετα, λόγω των περιοριστικών μέτρων (π.χ. αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων) ένα ποσοστό των ανέργων έπαψε να αναζητά εργασία και οδηγήθηκε εκτός εργατικού δυναμικού. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ανέργων συρρικνώθηκε κατά -6,6% ΥοΥ (-54,1 χιλιάδες άτομα YoY) και των ατόμων που ανήκουν στον μη ενεργό πληθυσμό αυξήθηκε κατά 1,6% YoY (51,5 χιλιάδες άτομα YoY).
Για το 2021, η προβλεπόμενη ανάκαμψη της οικονομίας – ειδικά από το 3ο τρίμηνο 2021 και έπειτα – συντείνει στην περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, η σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης εκ μέρους των ασκούντων την οικονομική πολιτική και η πιθανή αναζήτηση εργασίας – όταν ομαλοποιηθούν οι συνθήκες στο μέτωπο της πανδημίας – από ένα ποσοστό των ατόμων που σήμερα ταξινομείται εκτός εργατικού δυναμικού, δημιουργούν δυνάμεις προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Έκτακτη ενίσχυση των φορολογικών εσόδων τον Φεβρουάριο 2021
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού (ΚΠ), σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους €1.503 εκατ., έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα €2.737 εκατ. (που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021) και πρωτογενούς πλεονάσματος €831 εκατ. την ίδια περίοδο του 2020. Το ισοζύγιο ΚΠ παρουσίασε έλλειμμα ύψους €3.273 εκατ. έναντι στόχου για έλλειμμα €4.507 εκατ. (ήτοι χαμηλότερο έλλειμμα κατά €1.234 εκατ.) και έναντι ελλείμματος €1.107 εκατ. για το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Αναλυτικότερα, για το πρώτο δίμηνο του 2021, τα καθαρά έσοδα ΚΠ διαμορφώθηκαν σε €8.528 εκατ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά €275 εκατ. (ή κατά 3,3%) σε σχέση με το στόχο των €8.253 εκατ. και κατά €971 εκατ. (ή κατά 12,8%) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Η προαναφερθείσα υπέρβαση σε σχέση με το στόχο οφείλεται κυρίως στα αυξημένα έσοδα από φόρους κατά €102 εκατ. (ή 1,3%). Πιο συγκεκριμένα για το μήνα Φεβρουάριο, τα καθαρά έσοδα ανήλθαν σε €4.681 εκατ., αυξημένα κατά €1.087 εκατ. (η κατά 30,2%) σε σχέση με το μηνιαίο στόχο. Η εν λόγω θετική απόκλιση αποδίδεται κυρίως: α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά €428 εκατ. (ή κατά 12%) λόγω της παράτασης που δόθηκε για την καταβολή των τελών κυκλοφορίας έως την 1η Μαρτίου, και β) στα σημαντικά αυξημένα έναντι του στόχου έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά €392 εκατ. (ή κατά 77%).
Από την πλευρά των δαπανών, για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2021, καταγράφηκε συγκράτηση έναντι του στόχου της τάξης των €959 εκατ. (τροποποιημένη ταμειακή βάση, €11.801 εκατ. σε σύγκριση με τον στόχο των €12.760 εκατ.), ενώ σε σχέση με το αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2020 καταγράφηκε αύξηση κατά €3.137 εκατ. (ή κατά 36,2%). Σε αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε το σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά €1.094 εκατ.
Τα κυριότερα μέτρα κατά της πανδημίας για το πρώτο δίμηνο του 2021 ανέρχονται σε €2.110 εκατ. και συνοψίζονται στα εξής:
α) στη δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους €725 εκατ., η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) στην επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους €262 εκατ. από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και €967 εκατ. από το ΠΔΕ,
γ) στην κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους €41 εκατ., λόγω των μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,
δ) στην επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους €70 εκατ., για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία και
ε) στην επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους €45 εκατ. από το ΠΔΕ.