Τι δείχνει έρευνα του εργαστηρίου μάρκετινγκ MARLAB του ΠΑΜΑΚ
Ευκαιρίες για περαιτέρω επενδύσεις, κυρίως για μεγάλα και πολύ μεγάλα φωτοβολταϊκά συστήματα και έργα, που θα επικεντρώνονται στην αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας “βλέπουν” για την επόμενη πενταετία (2021-2025) οι συμμετέχοντες σε έρευνα του εργαστηρίου μάρκετινγκ MARLAB, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας υπό την επιστημονική επίβλεψη της διευθύντριας του MARLAB, καθηγήτριας Ροδούλας Τσιότσου.
Η έρευνα έδειξε ότι η στασιμότητα σε μικρομεσαία Φ/Β έργα μέχρι το 2018 συνοδεύτηκε από μία άνοδο στην κατασκευή Φ/Β πάρκων την τελευταία τριετία (2018-2020) αλλά και προοπτική ευκαιριών για επενδύσεις την επόμενη πενταετία. Μάλιστα, οι συμμετέχοντες θεωρούν πως η ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για ενέργεια σε συνδυασμό με την εναρμόνιση της χώρας στα διεθνή περιβαλλοντολογικά πρότυπα μοιραία θα οδηγήσει τον κλάδο, συνολικά, σε ανοδική πορεία. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι “βλέπουν” ότι υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας και σε εγκαταστάσεις μεγάλων Φ/Β συστημάτων.
Σχετικά με τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στον κλάδο, οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους ανέφεραν: τις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες και καθυστερήσεις για την έναρξη και τη μετέπειτα ολοκλήρωση ενός Φ/Β έργου, την αλλαγή/παραβίαση στους όρους των συμβάσεων που έχουν με τον ΔΕΔΔΗΕ και την παράλληλη, υποχρεωτική, μείωση της τιμής πώλησης της kWh, τις δυσκολίες χρηματοδότησης και τον κορεσμό των δικτύων – έλλειψη διαθέσιμων δικτύων. Επιπλέον, οι μικροί παραγωγοί θεωρούν πως σταδιακά παραγκωνίζονται και δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση για την κατάσταση στον κλάδο.
Στην έρευνα συμμετείχαν 204 εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον κλάδο της παραγωγής ενέργειας με τη χρήση Φ/Β. Συγκεκριμένα, συμμετείχαν 105 παραγωγοί ενέργειας (51,6%), 36 εργολάβοι-συντηρητές φωτοβολταϊκών (17,8%), 29 εργολάβοι-σύμβουλοι (14,3%), 21 εργολάβοι-συντηρητές-προμηθευτές Φ/Β προϊόντων (10,3%), 8 προμηθευτές (4%), 3 εργολάβοι- προμηθευτές (1,5%) και μια εταιρεία συμβούλων (0,5%). Στην έρευνα συμμετείχαν επιχειρήσεις από 36 διαφορετικούς νομούς της χώρας με τις περισσότερες να έχουν έδρα τους νομούς Θεσσαλονίκης (27,5%), Αττικής (15,2%), Δράμας (7,8%), και Χαλκιδικής (6,9%).
Φωτοβολταϊκά πάνελ και πρακτικές καθαρισμού και συντήρησής τους
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι Φ/Β σταθμοί/πάρκα του δείγματος των παραγωγών είναι στην πλειοψηφία τους συνολικής ισχύος έως 100kW (56,6%), ενώ το 26,4% δήλωσε ισχύ από 101-500kW, το 11,3% ισχύ από 501-1000 kW και το 5,7% από 1001-6000kW (Μέσος όρος: 439,3 kW) (Γράφημα 1). Η μέση τιμή πώλησης ανά kWh είναι 0,30€ με ελάχιστη τιμή 0,065€ και μέγιστη 0,48€.
Με βάση τις απαντήσεις των 105 παραγωγών του δείγματος, διαθέτουν 127 Φ/Β σταθμούς/πάρκα οι οποίοι βρίσκονται εγκατεστημένοι σε 35 νομούς της χώρας με τους περισσότερους στους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Χαλκιδικής, και Δράμας (Εικόνα 1).
Για το 74,4% του δείγματος ο μέσος αναμενόμενος χρόνος ζωής των Φ/Β πάνελ είναι από 10-20 έτη, για το 17,8% είναι από 21-25 έτη και για το 7,8% του δείγματος από 26 έως 50 έτη (Μέσος όρος: 20,3 έτη) (Γράφημα 2).
Σε ό,τι αφορά στο είδος των Φ/Β πάνελ που χρησιμοποιούν, το 65,3% των παραγωγών δήλωσαν τα πολυκρυσταλλικά πάνελ, το 27,6% δήλωσε τα μονοκρυσταλλικά, το 5,1% δήλωσε ότι χρησιμοποιεί πολυκρυσταλλικά και μονοκρυσταλλικά ενώ το 2% δήλωσε Φ/Β πάνελ λεπτής μεμβράνης (thin film) (Γράφημα 3).
Οι παραγωγοί ανέφεραν πως ξοδεύουν 2.000-3.000 ευρώ ετησίως για τη συντήρηση των Φ/Β σταθμών/πάρκων, αν και αυτό ποικίλλει ανάλογα με την έκταση του πάρκου και την εταιρεία-ανάδοχο. Το 80,8% του δείγματος δήλωσε πως πραγματοποιεί όλους τους απαραίτητους ελέγχους καλής λειτουργίας (οπτικός έλεγχος, ηλεκτρολογικός έλεγχος και καθαρισμός – πλύσιμο Φ/Β πάνελ, ράντισμα χόρτων και κοπή τους). Ειδικότερα, το 38,5% επιχειρήσεων πραγματοποιεί τους παραπάνω ελέγχους 2 φορές ετησίως, το 13,5% μία φορά το χρόνο, και το 9,6% τέσσερις φορές το χρόνο. Περίπου 2 στις 3 επιχειρήσεις (62,5%) αναθέτουν τους ελέγχους σε εξειδικευμένες εταιρίες ενώ οι υπόλοιπες πραγματοποιούν οι ίδιες τους ελέγχους.
Σε ό,τι αφορά στον καθαρισμό-πλύσιμο των Φ/Β, το 61% των παραγωγών αναθέτει αυτές τις εργασίες σε εταιρίες καθαρισμού και συντήρησης. Ωστόσο, υπάρχει κι ένα ποσοστό του δείγματος της τάξης του 34,2% το οποίο πραγματοποιεί το ίδιο τους καθαρισμούς ενώ αξιοσημείωτο είναι πως το 4,8% ανέφερε πως δεν πραγματοποιεί καθόλου καθαρισμό των Φ/Β πάνελ! Το 49% του δείγματος πραγματοποιεί 2 καθαρισμούς το χρόνο, το 18% μια φορά το χρόνο, το 8,3% καθαρίζει Φ/Β τρεις φορές το χρόνο, το 13,2% δεν τα καθαρίζει, ενώ το υπόλοιπο 11,5% ευκαιριακά χωρίς κάποια συγκεκριμένη συχνότητα. Το υψηλό ποσοστό μη καθαρισμού των Φ/Β συνδέεται και με το γεγονός πως ένα σημαντικό ποσοστό των παραγωγών της τάξης του 15,3% θεωρεί πως η απόδοση των Φ/Β πάνελ δεν αυξάνεται μετά τον καθαρισμό τους.
Ως βασική μέθοδο καθαρισμού των Φ/Β πάνελ δηλώθηκε η χρήση απιονισμένου ή απλού νερού σε συνδυασμό με τηλεσκοπικές βούρτσες χειρός. Τη μέθοδο αυτή θεωρούν ως την πιο κατάλληλη όλες οι κατηγορίες επιχειρήσεων του κλάδου. Επιπλέον, περίπου 4 στις 5 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο πιστεύουν πως η απόδοση των Φ/Β πάνελ αυξάνεται με τον καθαρισμό τους κατά 3% έως 5%. Αναφορικά με το κόστος συντήρησης, οι εταιρείες που παρέχουν σχετικές υπηρεσίες το κοστολογούν ως επί το πλείστον μεταξύ 5-6ευρώ/kWh. Ωστόσο, αυτό το ποσό ενδέχεται να αυξηθεί καθώς εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η δυσκολία πρόσβασης στο Φ/Β πάρκο και στα πάνελ και η χιλιομετρική απόσταση από την έδρα της εταιρείας συντήρησης.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα διενεργήθηκε με τη χρήση διαδικτυακών συνεντεύξεων σε βάθος κατά το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου 2021 από τους ερευνητές του MARLAB Ευάγγελο Σαπρίκη, επίκουρο καθηγητή, Ιωάννη Κυανίδη, υποψήφιο διδάκτορα, Ιωάννη Σάμο, κάτοχο μεταπτυχιακού διπλώματος και την ερευνήτρια Νίκη Σαββίδου, κάτοχο μεταπτυχιακού διπλώματος, υπό την επιστημονική επίβλεψη της κ. Τσιότσου. Πραγματοποιήθηκε, δε, στο πλαίσιο της συμμετοχής του MARLAB στο χρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ (2014-2020) έργο, με τίτλο «Μεγάλης έκτασης νανοδομημένες λειτουργικές επιφάνειες κατασκευασμένες με συνδυασμό λιθογραφίας λέιζερ και με την συνεχή νανοεκτυπωτική λιθογραφικό μέθοδο» (ακρωνύμιο “Nanoroll”- website https://marlab.ode.uom.gr/nanoroll/) και εταίρους τις εταιρείες, Νανότυπος και Κυανίδης Α.Ε. (Θεσσαλονίκη), και το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας(Κρήτης).