Απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα αναφορικά με τη λειτουργία του Ταμείου Ανάκαμψης δίνει η Eurobank, λίγες εβδομάδες πριν την έναρξη των πρώτων δράσεων του προγράμματος.
Οι 17 ερωταπαντήσεις προέκυψαν από εκδήλωση της τράπεζας την περασμένη Τετάρτη, κατά τη διάρκεια της οποίας πελάτες της είχαν τη δυνατότητα να ζητήσουν διευκρινίσεις και να υποβάλλουν ερωτήματα σχετικά με το ΤΑ.
Στην εκδήλωση μετείχαν οι κκ Φωκίων Καραβίας, CEO της Eurobank, Κωνσταντίνος Βασιλείου, Αναπληρωτής CEO Eurobank, Νίκος Μαντζούφας, Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης και Βασίλης Καζάς, CEO της Grant Thornton.
Αναλυτικά οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους είναι οι εξής:
1) Το πρόγραμμα του Ελληνικού Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) ήταν το τρίτο κατά σειρά που εγκρίθηκε από τις Ευρωπαϊκές Αρχές και μάλιστα χωρίς ουσιαστικές αλλαγές. Εκτός του αδιαμφισβήτητα πολύ καλού σχεδιασμού του προγράμματος, καταλαβαίνουμε ότι οφείλεται στη στόχευση του και τη μεταρρυθμιστική του φιλοσοφία. Δώστε μας λίγο το παρασκήνιο των συζητήσεων και ταυτόχρονα μιλήστε μας για τη φιλοσοφία του προγράμματος.
Έγινε μια μεγάλη προσπάθεια για την έγκριση του προγράμματος ενώ για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπαίνει σε διαδικασία που μεταξύ άλλων ορίζει ότι οι πόροι χορηγούνται στη βάση επίτευξης στόχων. Υπάρχει ένας πλήρης κατάλογος συγκεκριμένων έργων αναφορικά με τις επιδοτήσεις και συγκεκριμένων στόχων – οροσήμων υλοποίησής τους. Το Ελληνικό Πρόγραμμα περιέχει καινοτόμα στοιχεία, ιδιαίτερα στο σκέλος των δανείων, καθόσον στόχος είναι, ο χαμηλότοκος δανεισμός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να περάσει στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα.
2) Ποιες δράσεις του προγράμματος είναι πιο προχωρημένες και πότε θα ξεκινήσουν;
Όλο το πρόγραμμα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τα μέσα του 2026 (στόχος της Ελλάδος είναι η ολοκλήρωση να λάβει χώρα το 2025 ώστε να αντιμετωπισθούν τυχόν μικρές καθυστερήσεις).
Μέσα σε 5 χρόνια έχουμε να υλοποιήσουμε το σκέλος των επιδοτήσεων και προτεραιότητα είναι μέσα στο 2021 σχεδόν το σύνολο των έργων να βρίσκονται σε διαδικασία δημοπράτησης.
Τα πρώτα προγράμματα που θα ξεκινήσουν είναι το «εξοικονομώ κατ’οίκον» και το «ψηφιοποιώ των επιχειρήσεων»(επιδότηση προς μικρές επιχειρήσεις). Το όποιο κομμάτι των επιδοτήσεων μέσω των ανωτέρω προγραμμάτων του ΤΑΑ θα στοχεύει στις μικρές εταιρείες (που δεν έχουν ή είναι πιο δύσκολος ο τραπεζικός δανεισμός) ενώ στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις η κύρια στόχευση είναι η αξιοποίηση του σκέλους των δανείων.
3) Πείτε μας για τις βασικές αρχές του πλαισίου συνεργασίας με χρηματοοικονομικούς φορείς προκειμένου να είναι χρηστικό και ελκυστικό για τις επιχειρήσεις.
Το Κράτος δεν θα συμμετάσχει στην επιλογή των επενδυτικών σχεδίων που θα δανειοδοτηθούν (αυτό θα το αναλάβουν οι Τράπεζες). Το μόνο που θα ορισθεί από το ΤΑΑ είναι οι 5 άξονες επιλέξιμων σχεδίων οι οποίοι το επόμενο διάστημα θα βγουν σε δημόσια διαβούλευση.
Θα ακολουθήσει άμεσα η επιλογή των ανεξάρτητων συμβούλων που θα πιστοποιούν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων. Όλα τα δικαιώματα σχετικά με τα δάνεια θα εκχωρούνται στην τράπεζα (η υπογραφή σύμβασης χρηματοδότησης, οι εκταμιεύσεις, η διαχρονική διαχείριση του δανείου κλπ).
Τα εν λόγω δάνεια θα είναι χωρίς την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
4) Ποιος είναι ο σχεδιασμός του προγράμματος για τη κατανομή των πόρων μεταξύ μεγάλων έργων υποδομών, μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων; Θα υπάρξει ποσόστωση;
Δε θα υπάρξει καμία ποσόστωση. Στόχος είναι τα 12,7 δισ. ευρώ να διοχετευθούν το συντομότερο στην αγορά για μεγάλες, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με βασική προϋπόθεση τη βιωσιμότητα των εν λόγω επιχειρήσεων.
5) Πότε θα ξεκινήσει το Πρόγραμμα;
Αρχές με μέσα Σεπτεμβρίου.
6) Πόσο χρονικό διάστημα κρίνετε ότι θα χρειαστεί από τη στιγμή που θα υποβληθεί ένα επενδυτικό πλάνο προς έγκριση, για να εγκριθεί και εκταμιευθεί;
Από τη στιγμή που υπογραφεί η επιχειρησιακή σύμβαση μεταξύ τράπεζας και ΤΑΑ, η τράπεζα θα βγάλει μια λιτή δημόσια πρόσκληση προς την αγορά. Στο σημείο εκείνο θα είναι και οι ανεξάρτητοι σύμβουλοι στη θέση τους.
Ο πελάτης θα πρέπει άμεσα να κάνει τη σχετική προετοιμασία προκειμένου να αποδεικνύει ότι η επένδυση είναι επιλέξιμη και να υπολογίζεται η ισοδύναμη κρατική ενίσχυση.
Ενδεχομένως τον Οκτώβριο 2021 αναμένονται οι πρώτες υπογραφές χρηματοδοτικών συμβάσεων μεταξύ πελατών και τραπεζών.
EUROBANK: Από τη στιγμή που θα έρθει το αίτημα στην τράπεζα για το επενδυτικό πλάνο ως την εκταμίευση, ο χρόνος κυμαίνεται από 6 εβδομάδες έως 3 μήνες (ανάλογα και με τη γνώση της εταιρείας, του κλάδου και του επενδυτικού πλάνου από την τράπεζα, την πολυπλοκότητα του δανείου και το σχολιασμό των συμβάσεων).
Οι επιχειρήσεις που είναι σε ώριμο στάδιο εκκίνησης του επενδυτικού τους προγράμματος για το οποίο ήδη έχει εγκριθεί η τραπεζική χρηματοδότηση, μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα εντός εύλογου (πχ 6-12 μηνών) διαστήματος προκείμενο να μη καθυστερήσουν οι επενδύσεις.
7) Υπάρχει δυνατότητα η αρχική χρηματοδότηση να αναχρηματοδοτηθεί από τα χρήματα του ΤΑΑ;
Δεν είναι επιτρεπτή η αναχρηματοδότηση. Υπάρχει αυστηρός οριζόντιος περιορισμός στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων που υπαγορεύει τη μη εκκίνηση της επένδυσης πριν την υποβολή της αίτησης του δικαιούχου.
8) Θα μπορεί το πρόγραμμα να αξιοποιηθεί συμπληρωματικά με αλλά αναπτυξιακά προγράμματα ή προγράμματα επιδοτήσεων και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Μπορεί, στο βαθμό που αθροιστικά δεν γίνεται υπέρβαση του ανώτατου πλαφόν κρατικών ενισχύσεων, το οποίο θα εξαρτάται από τη γεωγραφική περιοχή και το είδος της επένδυσης. Δεν υπάρχει εφαρμογή του κανόνα De Minimis.
Κυρίως αφορά τις περιφερειακές ενισχύσεις και το πλαφόν που θέτουν βάσει μεγέθους επιχείρησης και γεωγραφικής περιοχής. Σημειώνεται ότι βάσει των νέων χαρτών περιφερειακών ενισχύσεων (θα ισχύσουν από το 2022) υπάρχουν περιοχές που θα αυξηθεί το εν λόγω πλαφόν (η Αττική δύσκολα θα συγκαταλέγεται στις εν λόγω περιοχές).
Επίσης, σε περιπτώσεις επενδύσεων ενεργειακής εξοικονόμησης θα υπάρχουν τα αντίστοιχα πλαφόν (50%). Για τον υπολογισμό του πλαφόν υπάρχει ο μηχανισμός της ισοδύναμης κρατικής ενίσχυσης που στηρίζεται σε ένα τεχνικό επιτόκιο καθορισμένο από την ΕΕ (και όχι στην διαφορά εμπορικού επιτοκίου και επιτοκίου του προγράμματος). Ανάλογα με την πιστοληπτική διαβάθμιση του πελάτη και τις καλύψεις (collaterals) υπάρχει ένα matrix που υπολογίζει το συγκεκριμένο επιτόκιο:
Πχ ένας πελάτης με μεσαίου επιπέδου καλύψεις και διαβάθμιση BB έχει επιτόκιο 1,7%. Οπότε εάν πάρει μέσω του προγράμματος ΤΑΑ επιτόκιο 1,7% δε θεωρείται ότι έχει λάβει κρατική ενίσχυση και η χορήγηση από το ΤΑΑ δεν προσκρούει σε οποιαδήποτε άλλη ενίσχυση που δύναται να λάβει.
Εάν λάβει όμως επιτόκιο μέσω του προγράμματος 0% τότε το ποσοστό της κρατικής ενίσχυσης θα υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ 1,7% και 0%.
9) Θα μπορούσατε να μας διευκρινίσετε το πλαίσιο μεγέθυνσης των επιχειρήσεων. Τι νοείται ως μεγέθυνση και ποιους αφορά;
H μεγέθυνση αποτελεί αντικείμενο εσωτερικής διαβούλευσης και σύντομα εξωτερικής διαβούλευσης. Στόχος είναι να πριμοδοτούνται εταιρείες που συνεργάζονται ή έρχονται σε μία συγχώνευση. Δεν επιδοτείται το ποσό της συγχώνευσης αλλά οι επενδύσεις που έπονται μίας συγχώνευσης ή συνεργασίας.
Αυτή τη στιγμή δε μπορούν να δοθούν συγκεκριμένα παραδείγματα. Η εν λόγω προτεραιότητα όταν θα είναι έτοιμη (ίσως όχι ταυτόχρονα με τις λοιπές προτεραιότητες) θα καταλήξει σε νομοθέτηση με επιπλέον φορολογικά κίνητρα (scale up).
10) Για να συμμετέχει μια επιχείρηση στο πρόγραμμα, με ποιους θα πρέπει να έρθει σε επαφή. Την Τράπεζα της, κάποιον σύμβουλο σαν τη Grant Thornton, το Υπουργείο, με όλους συγχρόνως; Μπορεί να υπάρχει one-stop-shop, π.χ μια τράπεζα που να αναλαμβάνει την όλη διαδικασία;
Ο πελάτης ετοιμάζει μόνος του ή απευθύνεται στο σύμβουλό του για να ετοιμάσει το επενδυτικό του πλάνο, εν συνεχεία απευθύνεται στην τράπεζα, η οποία:
α) αξιολογεί το πλάνο και β) ταυτόχρονα απευθύνεται σε έναν από τους ανεξάρτητους εκτιμητές (5-7 που θα έχει ορίσει το ΤΑΑ) για τον έλεγχο επιλεξιμότητας της επένδυσης (σημειώνεται ότι ανεξάρτητος εκτιμητής δε θα πρέπει να συμπίπτει με το σύμβουλο που έχει ετοιμάσει το φάκελο για το επενδυτικό πλάνο).
11) Θα υπάρξει κάποιας μορφής προτεραιοποίηση των αιτημάτων και αν ναι ποια θα είναι τα κριτήρια;
Δε θα υπάρξει προτεραιοποίηση.
12) Μια επένδυση που το αποτέλεσμα της μετρήσιμα υποκαθιστά εξαγωγές, είναι επιλέξιμη κάτω από το πυλώνα εξωστρέφειας;
Είναι επιλέξιμη και σχετικές λεπτομέρειες θα εξετασθούν στη σχετική διαβούλευση.
13) Πως ορίζεται η έμμεση επιχορήγηση;
H ισοδύναμη επιχορήγηση υπολογίζεται ως η διαφορά του επιτοκίου χορήγησης με το τεχνικό επιτόκιο αναφοράς της ΕΕ (που αναφέρθηκε ανωτέρω) σε όρους Καθαράς Παρούσας Αξίας, λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια ζωής του δανείου.
14) Η ίδια συμμετοχή μπορεί να προέλθει και από δανεισμό;
Η ίδια συμμετοχή πρέπει να προέλθει από τα Ίδια Κεφάλαια της Εταιρείας (από αποθεματικά ή διαθέσιμα).
15) Οι επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο είναι επιλέξιμες; Οι επενδύσεις στις ΑΠΕ είναι επιλέξιμες;
Οι επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο είναι επιλέξιμες. Οι επενδύσεις στις ΑΠΕ είναι επιλέξιμες αλλά το θέμα είναι πιο τεχνικό ως προς τον υπολογισμό του ύψους της ενίσχυσης.
Ισχύουν όμως και πάλι για το δανεισμό από το ΤΑΑ τα οριζόμενα ανωτέρω σύμφωνα και με το σχετικό παράδειγμα του επιτοκίου.
16) Ποια θα είναι η ανώτατη διάρκεια των δανείων του ΤΑA; Θα υπάρχει περίοδος χάριτος στο κεφάλαιο για τη διάρκεια υλοποίησης της επένδυσης;
Γίνονται κάποιες τελικές συζητήσεις για να δούμε τους ακριβείς όρους δανειοδότησης από την Ευρώπη. Φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή θα είμαστε σε ένα επίπεδο μέσης διάρκειας 15 ετών και μέγιστης διάρκειας 30 ετών. Θα ακολουθείται η περίοδος χάριτος που κρίνεται απαιτούμενη για έκαστο πλάνο.
17) Θα υπάρχει ειδική μνεία για τις φαρμακευτικές εταιρείες και ειδικά για δυνητικές επενδύσεις εφόσον δε ζητηθεί το claw back;
Στο πρόγραμμα των επιχορηγήσεων έχει μπει ένα ειδικό πρόγραμμα που θα αφορά τις περιπτώσεις συμψηφισμού έναντι επενδυτικών δαπανών και σχεδίων που θα γίνουν ενώ αναμένεται ανάλογο πρόγραμμα επιδοτήσεων.
Ειδικότερες λεπτομέρειες αναμένονται με την ακριβή πρόσκληση για τις αντίστοιχες επιδοτήσεις συμψηφισμού. Θα μπορεί όμως ο πελάτης να μπει στο πρόγραμμα του ΤΑΑ σύμφωνα με την ανάλυση ανωτέρω.
