Έπειτα από την απότομη και βαθιά συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας το 2ο τρίμηνο 2020, δηλαδή κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα κινήθηκε ανοδικά για 4ο τρίμηνο στη σειρά στο διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2021. Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει με έντονους ρυθμούς, τονίζει η Eurobank Research στο τελευταίο τεύχος του “7 Ημέρες Οικονομία”, επισημαίνοντας ότι η επίδοσή της το 2ο τρίμηνο 2021 την ταξινομεί σε ένα σύνολο 9 κρατών μελών της ΕΕ-27 με πραγματικό ΑΕΠ υψηλότερο σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό του 2ου τριμήνου 2020, τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις και οι ασκούντες την οικονομική πολιτική επέδειξαν προσαρμοστικότητα στις νέες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία και οι προσδοκίες βελτιώθηκαν. Σημαντικό ρόλο στην πορεία ανάκαμψης και στην ενίσχυση του οικονομικού κλίματος διαδραμάτισαν η εφεύρεση του εμβολίου και η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο μεν πρώτος παράγοντας αποτελεί ένα από τα βασικά εφόδια για την καταπολέμηση της πανδημίας, ο δε δεύτερος, αναμένεται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μεσομακροπρόθεσμη αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας την επαύριον της υγειονομικής κρίσης. Παρά ταύτα, η καλύτερη του αναμενομένου επίδοση της ελληνικής οικονομίας, τόσο ως προς το μέγεθος της ύφεσης το 2020 όσο και ως προς το μέγεθος της ανάκαμψης το 1ο εξάμηνο 2021, συνοδεύτηκε από πολύ υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και αύξηση του δημοσίου χρέους. Η μετάβαση της οικονομίας από το 2023 στο μονοπάτι της δημοσιονομικής πειθαρχίας από το μονοπάτι της δημοσιονομικής χαλάρωσης, χωρίς μεγάλο κόστος για την ανάπτυξη, αποτελεί μεγάλο στοίχημα για τους ασκούντες την οικονομική πολιτική.
Έπειτα από την απότομη και βαθιά συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας το 2ο τρίμηνο 2020, δηλαδή κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα κινήθηκε ανοδικά για 4ο τρίμηνο στη σειρά στο διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ, ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης διαμορφώθηκε στο 3,4% και 16,2% σε τριμηνιαία και σε ετήσια βάση αντίστοιχα. Το εν λόγω αποτέλεσμα αναμένεται να οδηγήσει σε αναθεώρηση επί τα βελτίω των εκτιμήσεων επίσημων οργανισμών για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης το 2021. Ήδη η κυβέρνηση, διά στόματος του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, αύξησε την πρόβλεψή της στο 5,9% από 3,6% προηγουμένως.ΙΟ ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2021 ήταν από τους μεγαλύτερους ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ-27. Για τις περισσότερες χώρες, ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης ήταν αρκετά υψηλός, λόγω της επίδρασης βάσης του 2ου τριμήνου 2020. Συγκεκριμένα, σε 20 χώρες της ΕΕ-27 η ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ ήταν διψήφια (μέσος όρος 14,4% YoY) και στις υπόλοιπες υπερέβη το 7,0% (μέσος όρος 8,9% YoY).
Υπό το πρίσμα της προσέγγισης της δαπάνης, ήτοι της ζήτησης, η τριμηνιαία ενίσχυση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2021 προήλθε από τις επενδύσεις (21,6% QoQ), με τη συνιστώσα των αποθεμάτων να έχει τη μερίδα του λέοντος σε αυτό το αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, η μεταβολή των αποθεμάτων αυξήθηκε κατά €1,3 δις και οι επενδύσεις παγίων κατά €0,2 δις (σε τρέχουσες τιμές). Το εν λόγω αποτέλεσμα δύναται να ερμηνευτεί από τις προσδοκίες των επιχειρήσεων για αυξημένη ζήτηση στο μέλλον.
Επιπρόσθετα, μπορεί να οφείλεται και σε λόγους προφύλαξης, είτε για την αντιμετώπιση πιθανών εξάρσεων της πανδημίας είτε για την κάλυψη έναντι πιθανών αυξήσεων στις τιμές ενδιάμεσων αγαθών (π.χ. πρώτες ύλες). Η δημόσια κατανάλωση, για πρώτη φορά από το 4ο τρίμηνο 2019 κινήθηκε πτωτικά (-0,7% QoQ), με την κυβέρνηση να συγκρατεί τις δαπάνες εξαιτίας του ανοίγματος της οικονομίας, ενώ και η ιδιωτική κατανάλωση κατέγραψε ελαφρά πτώση (-0,4% QoQ).3
Το τελευταίο αποτέλεσμα δεν ήταν αναμενόμενο, καθότι στο 2ο τρίμηνο 2021, και συγκεκριμένα τον Μάιο 2021, ξεκίνησε η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων του δεύτερου παρατεταμένου lockdown. Επιπρόσθετα, στο ίδιο διάστημα, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου ενισχύθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά 6,4% από 4,0% το προηγούμενο τρίμηνο. Τέλος, οι καθαρές εξαγωγές παρουσίασαν μικρή πτώση, με την αύξηση των εξαγωγών (2,9% QoQ) να υπολείπεται της αντίστοιχης των εισαγωγών (5,0% QoQ).
Σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, δηλαδή το μέγεθος του πραγματικού ΑΕΠ το 4ο τρίμηνο 2019, η οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2021 ήταν ενισχυμένη κατά 0,7% (6,7% Εσθονία, 2,1% Λιθουανία, 1,9% Ρουμανία, 0,9% Λετονία, 0,8% Δανία, …, -2,5% Ευρωζώνη, -3,8% Ιταλία, -4,6% Πορτογαλία, -4,8% Τσεχία, -6,7% και -6,8% Ισπανία). Συνεπώς, όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.1, η ελληνική οικονομία το 2ο τρίμηνο 2021 κάλυψε τις απώλειες, σε όρους πραγματικού ΑΕΠ, που προκάλεσε η υγειονομική κρίση ειδικά το 2ο τρίμηνο 2020. Η εν λόγω επίδοση ήταν αποτέλεσμα της ενίσχυσης της δημόσιας κατανάλωσης, των επενδύσεων και των καθαρών εξαγωγών αγαθών που υπεραντιστάθμισε, έστω και οριακά, τη συρρίκνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των καθαρών εξαγωγών υπηρεσιών.