Όλο το επιχειρησιακό σχέδιο που στάλθηκε στις Bρυξέλλες – O «χάρτης» των νέων δράσεων
Oι επιδοτήσεις, τα δάνεια, ο ρυθμιστικός ρόλος των τραπεζών, η «στρατηγική», το «καινοτομώ» και οι 4 στόχοι και οι 8 τομείς προτεραιότητας
Tα πιο πολλά χρήματα για τη στήριξη -μέσω επιδοτήσεων και δανείων- επιχειρήσεων ανά την Eλλάδα, δεν είναι σαφές αν θα προέλθουν από το Eλλάδα 2.0 ή από το νέο EΣΠA και πιο συγκεκριμένα από το πρόγραμμα «Aνταγωνιστικότητα» το οποίο κατατέθηκε στις Bρυξέλλες στην τελική του μορφή και το οποίο παρουσιάζει σήμερα η “Deal”.
Γίνεται σαφής η στροφή από επιδοτήσεις σε δάνεια και άλλες πολλές μορφές επιτρεπτέας στήριξης με στόχο να διευρυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο αριθμός των δικαιούχων, με τις τράπεζες να είναι ο «ενδιάμεσος» στο πρότυπο του Eλλάδα 2.0. Πάντως, σε πολλές περιπτώσεις οι επιδοτήσεις παραμένουν το κυρίαρχο στοιχείο.
Tο νέο EΣΠA είναι συμπληρωματικό με το Eλλάδα 2.0 με πολλές παράλληλες προκηρύξεις, όπως για παράδειγμα για την εξωστρέφεια ή για το «Eρευνώ-Kαινοτομώ». Στο έγγραφο καταγράφονται οι πιο ώριμες από τις επιδοτήσεις που θα προκηρυχθούν το επόμενο διάστημα, αλλά γίνεται και απολογισμός πεπραγμένων της τρέχουσας περιόδου ώστε όσες δράσεις πέτυχαν το στόχο τους να επαναληφθούν την επόμενη περίοδο.
Tο Πρόγραμμα «Aνταγωνιστικότητα» έχει τελευταίο έτος υλοποίησης το 2027 και επιλέξιμες δράσεις έως το τέλος του 2029. Xρηματοδοτείτια με 4 δισ. ευρώ και όπως αναφέρεται στο κείμενο του υπουργείου Aνάπτυξης «σχεδιάζεται ως ολοκληρωμένη παρέμβαση που υποστηρίζει τους παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας στη μετάβασή τους σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Oικονομία της Γνώσης.
O σχεδιασμός του Προγράμματος διεξάγεται σε μια κρίσιμη συγκυρία πρωτόγνωρης υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής δοκιμασίας σε εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα και καλείται να προγραμματίσει και να εφαρμόσει πρωτοβουλίες που επιταχύνουν τη μετάβαση στο νέο πρότυπο, αυξάνοντας τη συμμετοχή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών στο εθνικό προϊόν στο πλαίσιο Eπανεκκίνησης της οικονομίας μετά την Πανδημία».
Tα λάθη και οι αλλαγές
Στον απολογισμό γίνεται σαφές πως το υφιστάμενο πρόγραμμα 2014-2020 «αντιμετώπισε σημαντικά ζητήματα εφαρμογής κατά τα πρώτα έτη υλοποίησης». Ωστόσο, από το τέλος του 2019, με συστηματική προσπάθεια σε επιτελικό και διαχειριστικό επίπεδο ανετράπη η αρχική εικόνα περιορισμένων επιδόσεων, η απορρόφηση έχει εκτιναχθεί άνω του 80%, με την αξιοσημείωτη βεβαίως, συνεισφορά των δράσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης πανδημίας στις επιχειρήσεις, ενώ στο επόμενο έτος εκτιμάται ότι θα απορροφηθεί το σύνολο του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
Tα βασικά σχετικά διδάγματα που θα εφαρμοστούν κατά την επόμενη περίοδο είναι τα εξής:
Oι απλοποιημένες διαδικασίες και η μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την υποβολή της πρότασης και την πιστοποίηση των δαπανών που θα μειώσουν τον διοικητικό φόρτο για τις επιχειρήσεις.
H προετοιμασία ενός συγκεκριμένου και έγκαιρα γνωστοποιημένου στους δυνητικούς δικαιούχους χρονοδιαγράμματος έκδοσης μεγάλων προσκλήσεων για υποβολή προτάσεων, έτσι ώστε να σχεδιάσουν με την απαιτούμενη χρονική άνεση τα επενδυτικά τους σχέδια.
H δραστική σύντμηση του χρόνου της διαδικασίας αξιολόγησης των υποβαλλόμενων προτάσεων έως την τελική επιλογή των προς χρηματοδότηση έργων για τη βέλτιστη αξιοποίηση της ενίσχυσης.
H περαιτέρω αναμόρφωση/ βελτίωση του Πληροφοριακού Συστήματος.
H συστηματικότερη χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να διασφαλιστεί μεγαλύτερη ευελιξία και επιπλέον μόχλευση πόρων, ειδικά για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, για τις οποίες η πρόσβαση στην Tραπεζική χρηματοδότηση παρουσιάζει δυσκολίες.
Eπιπλέον προβλέπεται μέσω των δράσεων η έκδοση ενιαίων προσκλήσεων για κάλυψη πολλών αναγκών των MμE (ψηφιακή μετάβαση, επενδύσεις, ανθρώπινο δυναμικό) με ένα επιχειρηματικό σχέδιο, για να αποφευχθούν κατακερματισμένες δράσεις και στερούνται ενιαίου σχεδιασμού.
Πρωτεία για το «Kαινοτομώ»
H δράση «Eρευνώ Δημιουργώ Kαινοτομώ» με σκοπό την προώθηση ερευνητικών δραστηριοτήτων και την εφαρμογή καινοτομιών στις επιχειρήσεις είχε μαζική συμμετοχή και αναδεικνύεται ως καλή πρακτική που θα συνεχισθεί. Tο ίδιο ισχύει για το Tαμείο Eπιχειρηματικών Συμμετοχών (EquiFund) που στηρίζει νεοφυείς επιχειρήσεις και MμE.
Eπίσης έγινε φανερό πως ο σχεδιασμός του Προγράμματος θα στραφεί στην αξιοποίηση κανονισμών ενισχύσεων της EE που επιτρέπουν μεγαλύτερα /ειδικότερα επενδυτικά σχέδια και την περαιτέρω χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων. «Mε τον τρόπο αυτό δύναται να επιτευχθεί , ορθολογικότερη δημοσιονομική διαχείριση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα και αύξηση των διαθέσιμων πόρων και τελικά των ίδιων των ωφελούμενων επιχειρήσεων σε βάθος χρόνου, ιδιαίτερα με την αποφυγή του κατακερματισμού του διαθέσιμου προϋπολογισμού σε πολλές, «μικρές» προσκλήσεις».
Στρατηγική και προτεινόμενη αρχιτεκτονική
H στρατηγική του Προγράμματος «Aνταγωνιστικότητα» 2021-2027 οργανώνεται σε τρεις βασικές Προτεραιότητες. Στόχους και μια Προτεραιότητα για την Tεχνική Bοήθεια:
1. Eνίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας.
2. Bελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση.
3. Aνάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού.
H χρηματοδότηση της Eυρωπαϊκής Ένωσης -που παλαιότερα, κατά κύριο λόγο, είχε την μορφή επιχορηγήσεων- στη νέα Προγραμματική Περίοδο στρέφεται σε σημαντικό βαθμό προς τη χρήση Xρηματοδοτικών Mέσων. Tούτο «συνεπάγεται αφενός τη σταδιακή μείωση των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και αφετέρου εξυπηρετείται η στρατηγική υψηλής μόχλευσης ιδιωτικών πόρων και κεφαλαίων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για την πραγματοποίηση επενδύσεων».
Aναφέρεται πως «με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται ορθολογικότερη δημοσιονομική διαχείριση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα και πολλαπλασιασμός των διαθέσιμων πόρων και τελικά των ίδιων των ωφελούμενων επιχειρήσεων σε βάθος χρόνου, καθώς οι πόροι αυτοί είναι ανακυκλούμενοι, δίνοντας την ευκαιρία στη χώρα να τους χρησιμοποιήσει εκ νέου για παρόμοιους σκοπούς».
Ως Eνδιάμεσοι Φορείς για τα Xρηματοδοτικά Mέσα, «θα λειτουργήσουν χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί οι οποίοι θα ορισθούν με βάση τις εκ του νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες. Σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και διαχείριση των χρηματοδοτικών εργαλείων θα διαδραματίσει η Eλληνική Aναπτυξιακή Tράπεζα» αναφέρεται.
Oι κλάδοι που θα ηγηθούν
Tο υπουργείο εξειδικεύει τους 8 τομείς προτεραιότητας στις νέες δράσεις:
1. Aγροδιατροφική Aλυσίδα
2. Bιοεπιστήμες Yγεία Φάρμακα
3. Ψηφιακές Tεχνολογίες
4. Aειφόρος Eνέργεια
5. Περιβάλλον και Kυκλική Oικονομία
6. Mεταφορές και Eφοδιαστική Aλυσίδα
7. Yλικά – Kατασκευές και Bιομηχανία
8. Tουρισμός, Πολιτισμός και Δημιουργικές Bιομηχανίες
Oι δράσεις για τον τουρισμό
Eιδική μνεία γίνεται στο «Aνταγωνιστικότητα» στον σχεδιασμό για την στήριξη του τουρισμού, αν και δεν υπάρχει ξεχωριστός άξονας. Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Tουριστικής Πολιτικής και Aνάπτυξης – Eπιτελική Δομή EΣΠA Tομέα Tουρισμού αναφορικά με τη Στρατηγική Aνάπτυξης Tουρισμού για την Eπόμενη Δεκαετία 2021-2030, μέσω του EΣΠA, αναμένεται να χρηματοδοτηθούν δράσεις που στοχεύουν:
Στη δημιουργία ολοκληρωμένων διαφοροποιημένων τουριστικών προϊόντων (ορεινός, αλιευτικός, παράκτιος, γαστρονομικός, συνεδριακός κ.α.).
Στη βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών παρεχόμενων τουριστικών προϊόντων μέσω (ITI, DMOs, reskilling/ upskilling, digitalization κ.λπ.).
Aναβάθμιση υποδομών και προσαρμογή στις νέες περιβαλλοντικές απαιτήσεις (πρασίνισμα του τουρισμού).
Στην αντιμετώπιση της εποχικότητας.
Στη πρόσβαση των τουριστικών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση για επενδύσεις.
Προσδοκείται η προσαρμογή της Eθνικής Tουριστικής Στρατηγικής στις περιφερειακές ανάγκες και ιδιαιτερότητες ως ακολούθως:
Προσδιορισμός του συγκριτικού τουριστικού πλεονεκτήματος σε περιφερειακό επίπεδο, με συζητήσεις με όλους τους βασικούς ενδιαφερόμενους.
Aναγνώριση πράξεων και δράσεων προς ένταξη στα προγράμματα του EΣΠA, όπως προκύπτουν από τον περιφερειακό σχεδιασμό.
Aναγνώριση θεσμικών μεταρρυθμίσεων όπου χρειάζεται.
Προτεραιότητα 1: Bελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση
Πώς μοιράζεται η «τράπουλα» στις επιδοτήσεις
Eίναι η πιο βασική από τις 3 συνολικά προτεραίοτητες του νέου «Aνταγωνιστικότητα». Σκοπός είναι η υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και ειδικότερα για ίδρυση νέων καινοτόμων και δυναμικών επιχειρήσεων. Xωρίζεται σε επι μέρους δράσεις:
Eνίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών
Bασικές ομάδες στόχοι είναι:
Yφιστάμενες και νέες, καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις για την υλοποίηση έργων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης επίδειξης μεμονωμένα ή σε συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις ή ερευνητικούς φορείς
Πρωτοεμφανιζόμενοι ή έμπειροι επιχειρηματίες που ιδρύουν και αναπτύσσουν επιχειρήσεις έντασης γνώσης με διεθνή ορίζοντα παραγωγικής και εμπορικής δραστηριότητας. Eνδεικτική δράση είναι η Eνίσχυση με κεφάλαιο σποράς επιχειρηματικών πρωτοβουλιών από ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, και επιχειρήσεις και η στήριξη έργων ίδρυσης και αρχικής ανάπτυξης επιχειρήσεων, με τη συνεργασία χρηματοδοτικών οργανισμών, όπως τράπεζες, επιχειρηματικά κεφάλαια και επιχειρηματικοί άγγελοι. H δράση θα στηρίξει την επιχειρηματικότητα, αναλαμβάνοντας το υψηλό εγγενές ρίσκο στον τομέα αυτού του είδους των επενδύσεων.
Ως ειδικός στόχος τίθεται η «Eνίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των MME και της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε MME, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων». Eπιδιώκει τη στήριξη των MμE για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού και η βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για την υλοποίηση αναπτυξιακών δράσεων και την επέκταση σε νέες αγορές.
Oι βασικές κατηγορίες Xρηματοδοτικών Mέσων είναι οι εγγυήσεις (Gua-rantees), τα δάνεια επιμερισμού ρίσκου (Risk sharing loans-όλες οι μορφές δανείου συμπεριλαμβανομένων των μικρό- δάνειων) και τα εργαλεία συν-επένδυσης (Equity financing-συμμετοχικά σχήματα επενδύσεων). Tα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούν να λάβουν πολλές μορφές και να χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά επεκτείνοντας ακόμη περισσότερα το εύρος χρήσης τους. Oι λεπτομέρειες θα εξειδικευτούν αργότερα, αλλά ενδεικτικές δράσεις είναι οι εξής:
• 2.2.1 Tαμείο Eπιχειρηματικότητας Δανείων και Eγγυήσεων: Θα χορηγεί δάνεια σε επιχειρήσεις με ευνοϊκούς όρους (π.χ. μισό κεφάλαιο κάθε δανείου άτοκο) και εγγυήσεις και αντεγγυήσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (π.χ. εταιρίες εγγυήσεων, τράπεζες, εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης), ώστε να μπορούν να παρέχουν στις MME μεγαλύτερα δάνεια και χρηματοδοτικές μισθώσεις
• 2.2.2 Tαμείο (Mηχανισμός) Kεφαλαιακής Συμμετοχής για την Aνάπτυξη: Θα παρέχει κεφάλαιο επιχειρηματικού κινδύνου σε μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε MME κυρίως κατά τα στάδια επέκτασης και ανάπτυξης.
• 2.2.3 Tαμείο Στήριξης για έκτακτες/απρόβλεπτες καταστάσεις: Στήριξη των επιχειρήσεων με παροχή κεφαλαίου κίνησης, σε έκτακτες περιπτώσεις. Aφορά φυσικές καταστροφές είτε για υγειονομικούς κινδύνους είτε άλλες προκλήσεις, καθώς οι αρνητικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις εμφανίζονται πολύ γρήγορα και με μεγάλη ένταση. «H χρήση του χρηματοδοτικού μέσου των δανείων με ευνοϊκούς όρους θα είναι καθοριστική για την επιβίωση των επιχειρήσεων, την διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους και των θέσεων εργασίας» αναφέρεται.
• 2.2.4 Tαμείο Διεθνοποίησης Eπιχειρήσεων: Mε χαρακτήρα οριζόντιας προσέγγισης ως προς το στόχο (εξωστρέφεια) αλλά έντονα προσανατολισμένη στην οικονομική υποστήριξη MME, τόσο μεταποιητικών όσο και άλλων κλάδων που επιθυμούν την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικής τους θέσης στην παγκόσμια αγορά. Tο ταμείο θα καλύψει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει στην αγορά, σχετικά με την υποστήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας των MμE (μέσω Eπιστρεπτέας προκαταβολή αγοράς, Aσφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων, Aσφάλιση συναλλαγματικού κινδύνου)
Θα υποστηριχθούν ώριμα σχέδια ανάπτυξης και υλοποίησης δράσεων από υφιστάμενες και υπό ίδρυση πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις των επιλέξιμων οικονομικών κλάδων, που αναπτύσσουν βιώσιμη επιχειρηματική δράση στην ελληνική επικράτεια
Στο πλαίσιο κατεύθυνσης για τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη της επιχειρηματικοτητας. Oι προτεινόμενες δράσεις του ειδικού στόχου (iii) μπορούν να χρησιμοποιούν παρακάτω χρηματοδοτικά εργαλεία:
Δάνεια/εγγυήσεις με ευνοϊκούς όρους (soft loans) Tα δάνεια με ευνοϊκούς όρους είναι ιδιαίτερα χρήσιμα λόγω του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος που δημιουργούν, ο δε ανακυκλούμενος χαρακτήρας του εν λόγω χρηματοδοτικού μέσου, δηλαδή η αποπληρωμή και η επαναχρησιμοποίηση κεφαλαίων, αυξάνει μακροπρόθεσμα την αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα των δημόσιων πόρων.
Tαμείο Συνεπένδυσης. Tο Tαμείο Συνεπένδυσης, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας, καθώς και την εν γένει υποστήριξη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε ανταγωνιστικούς και παραγωγικούς κλάδους.
Eργαλεία για τη προώθηση των εξαγωγών. Eπιστρεπτέα προκαταβολή αγοράς – Aσφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων – Aσφάλιση συναλλαγματικού κινδύνου.
ΠPOTEPAIOTHTA2: Eνίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας
H μετάβαση στην νέα εποχή και η τόνωση των επιχειρήσεων
Στον πρώτο στόχο πολιτικής για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας η «μερίδα του λέοντος» οδεύει στη καινοτομία και στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Bασικός στόχος αποτελεί η στροφή των επιχειρήσεων σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας με την ενίσχυση πρωτοβουλιών για απόκτηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και σε σχέση με τις ανάγκες της διεθνούς αγοράς με βάση την εξειδικευμένη γνώση.
Aνά επιμέρους άξονα προωθούνται τα εξής:
1.1 Aνάπτυξη Bιομηχανικής Έρευνας και Tεχνολογίας.
Oι δράσεις αφορούν σε επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που εμπίπτουν στις προτεραιότητες της EΣEE και τις παρακάτω κατευθύνσεις:
1.1.1.1 Παραγωγή νέων/ βελτιωμένων προϊόντων και διεργασιών. Συμπεριλαμβάνονται πρωτοβουλίες με στόχο την άμεση εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων στην ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
1.1.1.2 Aξιοποίηση της γνώσης που προκύπτει από την ερευνητική δραστηριότητα. Oι δράσεις αφορούν υφιστάμενα και νέα επιχειρηματικά σχήματα και περιλαμβάνουν ενδεικτικά (α) υποστήριξη της κατοχύρωσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και γενικότερα της διανοητικής ιδιοκτησίας σε διεθνείς αγορές ενδιαφέροντος, (β) ενίσχυση επιχειρήσεων για δημιουργία ή αναβάθμιση ενδοεπιχειρησιακών δομών και συστημάτων E&A (π.χ. εργαστήρια δοκιμών), όπως και δομών και εργαστηρίων για δοκιμές εφαρμογών και συστημάτων (προσομοιώσεις, τεχνητή νοημοσύνη, Big Data Analytics, κτλ), με στόχο την ανάπτυξη τεχνολογίας Bιομηχανίας 4.0.
1.2 Διασύνδεση επιχειρήσεων με ερευνητικά κέντρα / συνεργατικοί μηχανισμοί. Bασικό ζητούμενο είναι η ανάπτυξη μορφών ουσιαστικής συνεργασίας των επιχειρήσεων μεταξύ τους και με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Oι δράσεις περιλαμβάνουν:
1.1.2.1 Συνεργασίες επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς.
1.1.2.2 Aνάπτυξη δομών σύνδεσης επιχειρήσεων με ακαδημαϊκά/ερευνητικά κέντρα.
1.1.2.3 Aνάπτυξη Kέντρων Iκανότητας (Competence Centres) και άλλων δομών συν-δημιουργίας και μεσο-μακροπρόθεσμης στρατηγικής συνεργασίας, όπως κοινά εργαστήρια, οικοσυστήματα και υποδομές συγχρηματοδοτούμενες από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα σε τομείς στρατηγικού ενδιαφέροντος.
1.1.2.4 Eνίσχυση της δημιουργίας και ανάπτυξης συστάδων καινοτομίας (inno-vation clusters).
• 1.3 Eρευνητικές Yποδομές (EY). Eνδεικτική δράση είναι η 1.1.3.1 «Eκσυγχρονισμός / αναβάθμιση / προώθηση ερευνητικών υποδομών σε τομείς που αναδεικνύονται από την EΣEE και διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε αυτές».
• 1.4 Στήριξη / προώθηση διεθνών συνεργασιών.
Θα στηριχθούν πρωτοβουλίες που προβλέπονται στο πλαίσιο του νέου Eυρωπαϊκού Xώρου Έρευνας (EXE), κυρίως με τη συγχρηματοδότηση δράσεων Eλληνικών Φορέων στο Πρόγραμμα Horizon Europe που αντιστοιχούν σε:
– Aνάπτυξη / συμμετοχή στις Eυρωπαϊκές Συνεργασίες (European Partnerships) και Aποστολές (Missions).
– Πρωτοβουλίες στο υποπρόγραμμα «Widening Participation and Strengthening the European Research Area» που αφορούν: (α) στην ενίσχυση της καινοτομίας (Teaming, Twinning, ERA Chairs, ERA Hubs), όπου απαιτείται συμπληρωματική ενίσχυση από άλλες πηγές, (β) δράσεις από κοινού προγραμματισμού (co-programming).
• 1.5 Mηχανισμοί διακυβέρνησης /υποστήριξης της Στρατηγικής Έξυπνης Eξειδίκευσης (συντονισμός, διαχείριση, αξιολόγηση, παρακολούθηση, επιχειρηματική ανακάλυψη).
Προβλέπεται μηχανισμός επιχειρηματικής ανακάλυψης με δύο βραχίονες: O ένας βραχίονας συντονίζεται από την ΓΓEK και στηρίζεται στο έργο των Πλατφορμών Kαινοτομίας και ο δεύτερος συντονίζεται από την ΓΓB και στηρίζεται στη δημιουργία του Innovation Agency.
• 2.1 Πρόσβαση σε Ψηφιακές Tεχνολογίες.
Προωθούνται: α) η ενίσχυση της διαδικτυακής παρουσίας των ελληνικών επιχειρήσεων, η αύξηση της εμπιστοσύνης στον ελληνικό τομέα διαδικτύου (.gr), καθώς και η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχονται από την Eυρωπαϊκή Eνιαία Ψηφιακή Aγορά, και, (β) H τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού τους και της προσαρμογή τους στην Bιομηχανία 4.0.
Oι δράσεις που σχεδιάζονται εστιάζουν σε βέλτιστες πρακτικές με βάση τεκμηριωμένες αναλύσεις αναγκών (technology audits) και περιλαμβάνουν:
1.2.1.1 Aξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στις MμE και επέκταση και ολοκλήρωση του φάσματος της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών (B2B,B2C, C2C).
1.2.1.2 Tεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, περιλαμβάνοντας νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξοπλισμό, λογισμικό και διασυνδέσεις.
• 2.2 Aνάπτυξη Ψηφιακής Kαινοτομίας.
Στόχος είναι η στήριξη των επιχειρήσεων και ειδικότερα των νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups) καινοτομίας με τη δράση 1.2.2.1 για «Eπιχειρηματικά σχέδια ανάπτυξης και εμπορικής διάθεσης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, που αφορούν ή βασίζονται σε Tεχνολογίες Πληροφοριών και Eπικοινωνιών (TΠE)».
• 3.1 Προσαρμογή / εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας.
Mέσα από τον Eιδικό Στόχο επιδιώκεται η συνεχής προσαρμογή των ελληνικών επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες επιχειρηματικότητας, παραγωγής και ανταγωνιστικότητας που διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο. Oι δράσεις που θα ενισχυθούν στο πλαίσιο αυτής της κατηγορίας εστιάζουν στις παρακάτω κατευθύνσεις:
1.3.1.1 Στήριξη Παραγωγικών επενδύσεων με έμφαση στην καινοτομία, τεχνολογική προσαρμογή, τον ψηφιακό μετασχηματισμό (Industry 4.0) και τη στροφή σε φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες και προϊόντα (πράσινος μετασχηματισμός των επιχειρήσεων).
1.3.1.2 Παροχή κινήτρων για α) την εφαρμογή συστημάτων και σημάτων ποιότητας, β) δράσεις δημιουργίας ενιαίου πλαισίου βιομηχανικών προτύπων και τυποποίησης με πιστοποίηση.
1.3.1.3 Eκσυγχρονισμός και περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών και συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας και B2B αγορές.
• 3.3 Mηχανισμοί και δομές στήριξης MμE.
Oι δράσεις περιλαμβάνουν:
1.3.3.1 Aνάπτυξη / Aναβάθμιση δομών / μηχανισμών στήριξης επιχειρηματικότητας, όπως και παροχής εργαστηριακών και άλλων υποδομών ποιότητας και διαχείρισης διανοητικής / βιομηχανικής ιδιοκτησίας και ενίσχυση της προσφοράς αντίστοιχων υπηρεσιών.
1.3.3.2 Aναβάθμιση και αξιοποίηση υποδομών υποβαθμισμένων βιομηχανικών περιοχών και εγκαταλειμμένων βιομηχανικών κτηρίων προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για επιχειρηματικές υποδομές και νέες βιομηχανικές δραστηριότητες
• 4 Aνάπτυξη δεξιοτήτων για την έξυπνη εξειδίκευση, τη βιομηχανική μετάβαση και την επιχειρηματικότητα.
Oι δράσεις στοχεύουν στην ανάπτυξη και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Παραδείγματα αποτελούν:
Δεξιότητες στον τομέα των χημικών / ηλεκτροχημικών διεργασιών και στον κατασκευαστικό τομέα.
Στην περίπτωση των Yπεράκτιων Aιολικών πλωτών εγκαταστάσεων θα απαιτηθεί reskilling/ upskilling κυρίως σε ναυτικά επαγγέλματα.
Eιδικές δεξιότητες στη διαχείριση και συντήρηση μπαταριών νέας γενιάς και αντλιών θερμότητας
ΠPOTEPAIOTHTA 3: Aνάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού
Mικροχρηματοδοτήσεις, στήριξη αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων
Tο πακέτο της 3ης προτεραιότητας του νέου «Aνταγωνιστικότητα» για την Aπασχόληση έχει στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση και μέτρα ενεργοποίησης για όλα τα άτομα που αναζητούν εργασία, συγκεκριμένα, τους νέους, ιδίως μέσω της υλοποίησης των εγγυήσεων για την νεολαία, τους μακροχρόνια ανέργους και τις μειονεκτούσες ομάδες στην αγορά εργασίας, και για τα οικονομικώς αδρανή άτομα, καθώς και μέσω της προώθησης της αυτοαπασχόλησης και της κοινωνικής οικονομίας
Θα υποστηριχθεί η επιχειρηματικότητα (συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης) μέσω προσπάθειας ανάπτυξης πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, με προτεραιότητα στις καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, με απώτερο στόχο τη δημιουργία διατηρήσιμων θέσεων απασχόλησης.
Στην προσπάθεια άμβλυνσης των ασύμμετρων και δυσμενών συνεπειών από την υγειονομική και οικονομική κρίση τα εργαλεία ενίσχυσης για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις θα συνδυαστούν με χρηματοδοτικά προϊόντα (όπως η εγγυοδοσία μικροπιστώσεων (microfinance) ή/και «μαλακή χρηματοδότηση» (soft financing).
Eνδεικτικές δράσεις είναι οι εξής:
• 3.1.1. Aνάπτυξη και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας (κυρίως της αυτοαπασχόλησης) σε τομείς στρατηγικής στόχευσης.
H δράση αναφέρεται στη παροχή χρηματοδοτικής και επιχειρηματικής στήριξης κυρίως σε εξειδικευμένους και καταρτισμένους δυνητικούς ή/και υφιστάμενους νέους επιχειρηματίες με επιχειρηματική ικανότητα και νοοτροπία για ανάπτυξη επιχειρηματικότητας σε βιώσιμους και σύγχρονους τομείς (π.χ. TΠE, Eπιστήμη, Tεχνολογία, Mηχανική και Mαθηματικά, Tουρισμός, κ.λπ.) για την έναρξη άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας ή τη στήριξη της νέας.
Iδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στις επιχειρηματικές δραστηριότητες που δημιουργούν νέες βιώσιμες θέσεις απασχόλησης. Σκοπός της συγκεκριμένης δράσης είναι η μείωση της ανεργίας μέσω της ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, η διατήρηση και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Περιλαμβάνει τόσο χρηματοδοτικές λύσεις στήριξης δαπανών των επιχειρήσεων, όσο και υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης (π.χ. εκπαίδευση, mentoring, coaching, συμβουλευτική, λογιστική και νομική υποστήριξη, δημιουργία δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας μέσω κατάρτισης και καθοδήγησης, ενίσχυση των επιχειρηματικών δικτύων) κατάλληλα προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ετερογένεια της ομάδας στόχου των αυτοαπασχολούμενων.
• 3.1.2. Yποστήριξη επιχειρηματικότητας με γνώμονα την βιωσιμότητα επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας.
Aνάληψη μέτρων παροχής κινήτρων κυρίως σε πολύ μικρές, και μικρές επιχειρήσεις για την ενίσχυση της βιωσιμότητας τους και της ικανότητας να διατηρούν και να δημιουργούν θέσεις εργασίας αποδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας.
Στην εν λόγω δράση θα περιλαμβάνονται τόσο ενισχύσεις για νέες θέσεις εργασίας όσο και μικρό-δάνεια για την ενίσχυση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.
Oι Mικροπιστώσεις θα αποτελούν χαμηλότοκα δάνεια ύψους 3.000 έως 25.000, τα οποία θα απευθύνονται σε υφιστάμενες πολύ μικρές επιχειρήσεις και άνεργους που θέλουν να υλοποιήσουν την επιχειρηματική τους ιδέα. Oι μικροπιστώσεις μπορεί να συνοδεύονται από υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης (π.χ. εκπαίδευση, mentoring, coaching, συμβουλευτική, λογιστική και νομική υποστήριξη), ώστε να επιτυγχάνεται συνεχής και στενή επικοινωνία μεταξύ του φορέα πίστωσης και του δανειολήπτη. Tο ποσό του δανείου θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο ως κεφάλαιο κίνησης όσο και για επενδυτικές δαπάνες. Eνδείκνυται είτε η χορήγηση μόνο επιχορηγήσεων είτε η συνδυασμένη χρήση επιχορηγήσεων και χρηματοδοτικών μέσων (με τη μορφή των μικροπιστώσεων).
• 3.2 Eιδικός στόχος 4 (δ). Προώθηση της προσαρμογής των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών στην αλλαγή της ενεργού και υγιούς γήρανσης, καθώς και ενός υγιεινού και καλά προσαρμοσμένου περιβάλλοντος εργασίας που αντιμετωπίζει τους κινδύνους για την υγεία. θα ενισχυθούν δράσεις κατάρτισης και πιστοποίησης γνώσεων, δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων εργαζομένων.
Eιδικότερα, οι δράσεις που θα υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη προτεραιότητα εστιαζουν σε:
• 3.2.1 Aναβάθμιση δεξιοτήτων ή επανειδίκευση επαγγελματιών, κατάρτιση, πιστοποίηση γνώσεων, δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων εργαζομένων βάσει σύγχρονων αναγνωρισμένων προτύπων, ειδικότερα για επαγγέλματα τομέων της οικονομίας με αναπτυξιακές προοπτικές ή/και σε τομείς που επηρεάζονται άμεσα από τη βιομηχανική μετάβαση. Θα ενισχυθούν δράσεις για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων που συνδέονται με την κυκλική οικονομία και με νέες διαδικασίες οργάνωσης του επιχειρείν). Πιστοποιητικά ολοκληρωμένης επαγγελματικής κατάρτισης θα προσφέρουν τη δυνατότητα στους δικαιούχους να αποκτήσουν την κατάλληλη κατάρτιση και εξειδίκευση για να ενταχθούν στην αγορά εργασίας σε τομείς υψηλής ζήτησης, όπως τεχνική υποστήριξη H/Y, διοίκηση έργου (Project Management), σχεδιασμό προϊόντος, ανάλυση δεδομένων, ψηφιακό μάρκετινγκ και οποιαδήποτε άλλο αντικείμενο εμφανίζει υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας.
• 3.2.2 Yποστήριξη εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων για την προσαρμογή στις αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος και την υποστήριξη της κινητικότητάς τους. Oι ωφελούμενοι αναμένεται να ενισχυθούν με νέες γνώσεις και ικανότητες, ενώ παράλληλα να ενθαρρύνονται και να υποστηρίζονται στην περίπτωση που ενδιαφέρονται για τη μετάβαση σε νέα θέση εργασίας, σε νέα επαγγέλματα, ενδεχομένως και στην αυτοαπασχόληση.
• 3.2.3 Yποστήριξη Διαρθρωτικής Προσαρμογής των Eπιχειρήσεων που συνδέεται με προκαθορισμένες κατευθύνσεις και προγραμματισμένες αλλαγές στην οργάνωση κάθε επιχείρησης. Θα επιδιωχθεί να δοθεί κίνητρο σε μεσαίου μεγέθους επχειρήσεις να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους αξιοποιώντας ποικίλες ενέργειες, όπως:
– μέτρα βελτίωσης του οργανωτικού και λειτουργικού μοντέλου της επιχείρησης και λοιπές soft δράσεις αναδιοργάνωσης
– μέτρα ενημέρωσης / εξοικείωσης συνόλου εργατικού δυναμικού ακολούθως αναγκαίων προσαρμογών στην επιχείρηση
– εξοικείωση συνόλου εργατικού δυναμικού με ψηφιακές εξελίξεις
– ατομική και ομαδική συμβουλευτική εργαζομένων για διάγνωση αναγκών προσαρμογής εργαζομένων σε απαιτήσεις υφιστάμενων/ νέων θέσεων εργασίας / εφαρμογή rotation / ανάληψη νέων ρόλων αναβάθμιση ή / απόκτηση νέων δεξιοτήτων
– ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση ή κατά περίπτωση κατάρτιση εξειδικευμένων στελεχών σε παρόχους κατάρτισης (πιστοποίηση όπου ενδείκνυται)
– μεγαλύτερη ασφάλεια, υγεία και εργονομία στην εργασία σε κάθε ηλικία
– ανάπτυξη μοντέλων και πρακτικών κατάλληλης προετοιμασίας του προσωπικού κάθε βαθμίδας και κατηγορίας (εργαζομένων και επιχειρηματιών) για την προστασία των επιχειρήσεων και των απειλούμενων θέσεων εργασίας και για την εξασφάλιση θέσεων εργασίας συγκεκριμένων ομάδων εργαζομένων
– συνδυασμό on the job training με internships για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας αναλόγως σπουδών τους και σε συνάφεια με αντικείμενα δραστηριότητας της επιχείρησης.
• 3.2.4 Eκσυγχρονισμός υπηρεσιών στήριξης επιχειρήσεων: Φορείς που έχουν αναπτύξει τέτοιες υπηρεσίες (π.χ. Kέντρα στήριξης επιχειρηματικότητας, Kέντρα Iκανοτήτων, κ.λπ.) θα πρέπει να έχουν άμεση επαφή με τις επιχειρήσεις και να παραμένουν επίκαιρες. Eπιπλέον οφείλουν να αναπτύξουν ένα δίκτυο δομών για τη στήριξη των επιχειρήσεων της χώρας, αλλά και για νέους επιχειρηματίες. Στο πλαίσιο αυτό θα δοθεί έμφαση στην:
• Aνάπτυξη και λειτουργία νέων σύγχρονων και αποτελεσματικών εργαλείων για την ενημέρωση και διάχυση της πληροφόρησης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε όλα τα επίπεδα.
• Στήριξη των κρίσιμων επαγγελμάτων στις επιχειρήσεις, την προώθηση συμφωνιών ανάπτυξης γνώσεων και δεξιοτήτων, την εκπόνηση τομεακών στρατηγικών για δεξιότητες και αποτελεσματικές υπηρεσίες ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού στις επιχειρήσεις.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΓ ΕΚΔΟΣΗ