Στην ιστορία περνάει το 2010 και σαν ανάμνηση μας αφήνει μια πικρή, γνωστή σε όλους μας, λέξη: «ΜΝΗΜΟΝΙΟ».
Χρονιά ορόσημο για την ελληνική οικονομία το 2010, εξαιτίας του δημοσιονομικού σοκ που υπέστη η χώρα –ενός σοκ που την ανάγκασε να προσφύγει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το «Καλό κουράγιο» που μας ευχήθηκε ο Ευρωπαίος επίτροπος Όλι Ρεν, στις 2 Μαρτίου, το διάγγελμα του πρωθυπουργού από το Καστελόριζο, στις 23 Απριλίου, για την προσφυγή της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης, και η ανακοίνωση των πλέον σκληρών μέτρων στην σύγχρονη ελληνική ιστορία, στις 2 Μαΐου από τον υπουργό Οικονομικών, είναι οι τρεις ημερομηνίες που χαρακτήρισαν έντονα το «πολυτάραχο» έτος που εκπνέει, σηματοδοτώντας ταυτόχρονα τις βαθιές οικονομικές και κοινωνικές τομές που συντελέστηκαν αλλά και που μελλοντικά θα συντελεστούν στη χώρα μας.
Ιανουάριος: “Αργό θάνατο” βλέπει η Moody’s
Χωρίς αντιστάσεις βρίσκεται η ελληνική οικονομία τον πρώτο μήνα του έτους 2010 στα κερδοσκοπικά παιχνίδια, γεγονός το οποίο επηρεάζει σημαντικά το κόστος δανεισμού του Δημοσίου και επιβαρύνει τον προϋπολογισμό με ολοένα και αυξανόμενες δαπάνες για τόκους.
«Αργό θάνατο» για την Ελλάδα βλέπει η Moody’s, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα και αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο για νέα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, μόλις 20 μέρες μετά την υποβάθμιση στην οποία είχε προχωρήσει στις 22 Δεκεμβρίου 2009. Παράλληλα έχουν ξεκινήσει οι «Κασσάνδρες» του ξένου τύπου να «βλέπουν» έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, διοχετεύοντας σενάρια χρεοκοπίας , συγκρίνοντας την Ελλάδα με την Αργεντινή.
Μπαίνουν στη ζωή των Ελλήνων τα περίφημα spreads. Η πρώτη έντονη αναφορά για τα spreads, ήταν στις 12 Ιανουαρίου όταν μετά την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα greek statistics, τα ψεύτικα δηλαδή στατιστικά στοιχεία της περιόδου 2005-2008, εκτινάχθηκαν στις 228 μονάδες.
Στις 27 του ίδιου μήνα κατέγραψαν ένα νέο ιστορικό ρεκόρ, έπειτα από δημοσίευμα των «Financial Times», σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα σχεδιάζει την πώληση ομολόγων ύψους 25 δισ. ευρώ στην Κίνα. Το δημοσίευμα, επίσης έφερε την αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs να προωθεί την πώληση των ελληνικών ομολόγων στο Πεκίνο. Το υπουργείο Οικονομικών και η τράπεζα Goldman Sachs διέψευσαν κατηγορηματικά ότι υπάρχει οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση συμφωνία, αλλά η ζημιά είχε γίνει η διαφορά απόδοσης του ελληνικού 10ετούς ομολόγου με το αντίστοιχο γερμανικό εκτινάχθηκε ως τις 373 μονάδες βάσης.
Αποδεκτό έκανε επί της ουσίας το Eurogroup το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ωστόσο, θα θέσει υπό ασφυκτική παρακολούθηση την ελληνική οικονομία. Οι αγρότες κλείνουν τους δρόμους ζητώντας οικονομική βοήθεια.
Φεβρουάριος: Ανακοίνωση στήριξης από την Ε.Ε.
Τη στήριξη της Ε.Ε. προς τη Ελλάδα για την επίλυση των δημοσιονομικών της προβλημάτων, ανακοινώνει στις 11 του μήνα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χέρμαν βαν Ρομπέϊ, αλλά ξεκαθαρίζει ότι η ελληνική Κυβέρνηση δεν ζήτησε οικονομική βοήθεια. Είχε προηγηθεί συνάντηση του προέδρων της Ε.Ε. Χ. Ρόμπεϊ, της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, του Ισπανού πρωθυπουργού Χοσέ Θαπατέρο, του Γάλλου Προέδρου και της Γερμανίδας Καγκελαρίου.
Ο Νικολά Σαρκοζί δηλώνει ότι πρόκειται για μία ευρωπαϊκή συμφωνία έκφρασης αλληλεγγύης προς την Ελλάδα, η οποία είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει τις κερδοσκοπικές πιέσεις των αγορών. Η Άγκελα Μέρκελ από τη μεριά της υπογραμμίζει: «Η Ελλάδα αποτελεί τμήμα της Ε.Ε. και εμείς δεν πρόκειται να την αφήσουμε μόνη». Η έκφραση αλληλεγγύης όμως δεν ήταν αρκετή να «εξευμενίσει» τις αγορές, με τον οίκο Fitch να προχωρά στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των τεσσάρων μεγαλυτέρων ελληνικών τραπεζών.
Μάρτιος: “Καλό κουράγιο” Έλληνες
H φράση «Καλό Κουράγιο» του Ευρωπαίου Επιτρόπου, Ολι Ρεν, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα στις αρχές Μαρτίου, προετοίμαζε την ελληνική κοινωνία για αυτά που θα ακολουθούσαν τους επομένους μήνες του έτους.
Ανακοινώνονται επώδυνα μέτρα όπως η κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο και στις ΔΕΚΟ καθώς και περικοπή των επιδομάτων των δημοσίων υπαλλήλων κατά 15%.
Μείωση αποδοχών 7%-8% κατά μέσο όρο στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα μέσω της περικοπής των επιδομάτων, του 13ου και του 14ου μισθού, πάγωμα των συντάξεων, αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ, επιβολή έκτακτης εισφοράς και καθιέρωση συντελεστή 45% για τα εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ και αύξηση της φορολογίας σε καύσιμα, ηλεκτρικό ρεύμα, τσιγάρα, ποτά και μεγάλα Ι.Χ. ανακοίνωσε η κυβέρνηση.
Το πακέτο των μέτρων που έλαβε η Ελλάδα υπό την πίεση της Ε.Ε. και σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις αγορές και να περιορίσει το κόστος δανεισμού του Δημοσίου περιλαμβάνει μέτρα συνολικού ύψους 5,5 δισ. ευρώ τα οποία είναι σχεδόν ισομερώς κατανεμημένα μεταξύ εσόδων και δαπανών.
Aπρίλιος: Ο πρωθυπουργός γνωστοποιεί την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης
Ο μήνας Απρίλιος θα μείνει στην Ιστορία, καθώς στις 23 Απριλίου από το ακριτικό Καστελόριζο ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου γνωστοποιεί την προσφυγή της χώρας στον μηχανισμό διάσωσης, παρομοιάζοντας την πορεία που θα ακολουθήσουμε με μία «νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισμό». Η Ελλάδα ενεργοποιεί το πακέτο βοήθειας από την ΕΕ ύψους 45 δισ. ευρώ με σκοπό την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και προσφεύγει και επισήμως στο ΔΝΤ.
Είχαν προηγηθεί πιέσεις των αγορών προς την Ελλάδα για προσφυγή στο μηχανισμό, καθώς οι διεθνείς επενδυτές είχαν εκτοξεύσει στα ύψη τα spreads καθιστώντας απαγορευτικό τον δανεισμό της ελληνικής οικονομίας από τις αγορές, ενώ το όλο κλίμα επιδείνωσε και η σκληρή στάση της Γερμανίας απέναντι στην παροχή οικονομικής βοήθειας στην Ελλάδα, αλλά κυρίως η διαρκώς εντεινόμενη συζήτηση διεθνώς σχετικά με το ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της, εκτοξεύοντας το κόστος δανεισμού του Δημοσίου σε νέα ιστορικά και αρνητικά επίπεδα. Στις 8 Απριλίου τα spreads πέρασαν τις 400 μονάδες.
Στις 29 Απριλίου μέσα σε 20 μέρες το spread ξεπερνούσε τις 1.000 μονάδες και το ποτάμι δεν γύριζε πίσω. Η ελληνική οικονομία δέχθηκε και άλλο χτύπημα αφού υπέστη τριπλή υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Επίσης, ο οίκος Moody’s προειδοποίησε ότι η εξειδίκευση του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει απομακρύνει την πιθανότητα υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Ενεργοποιήθηκε ακόμα και το πακέτο στήριξης για την τόνωση της ρευστότητας των τραπεζών με τα υπόλοιπα 17 δισ. ευρώ από το συνολικό πρόγραμμα των 28 δισ. που είχαν ακόμα διατεθεί.
Μάιος: Εγκρίνεται ο Μηχανισμός Στήριξης
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής δόθηκε η τελική έγκριση στον μηχανισμό στήριξης προς την Ελλάδα η οποία θα λάβει το ποσό των 110 δισ. ευρώ από Ε.Ε και ΔΝΤ τα επόμενα τρία χρόνια και με επιτόκιο 5%, εκ των οποίων τα 80 δισ. δίνονται από την Ε.Ε. και τα υπόλοιπα 30 δις. από το ΔΝΤ.
Υπερψηφίσθηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο που ενεργοποιεί το μηχανισμό στήριξης της ελληνικής οικονομίας από την Ε.Ε και το ΔΝΤ.
Τριετή καταιγίδα μέτρων που ανατρέπουν τα πάντα στις εργασιακές σχέσεις, στο ασφαλιστικό σύστημα, στις αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων περιλαμβάνει το Μνημόνιο Συνεννόησης, όπως αποκαλείται η συμφωνία για τη στήριξη της Ελλάδας από το ΔΝΤ και την Ευρωζώνη. Μεταξύ άλλων προβλέπεται κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης για όσους συνταξιούχους είναι ηλικίας κάτω των 60 ετών ανεξαρτήτως του ύψους της σύνταξης που λαμβάνουν, αύξηση του ορίου απολύσεων και μείωση της αποζημίωσης, τριετές πάγωμα μισθών, μείωση συντάξεων και μετάταξη εκατοντάδων προϊόντων-μεταξύ αυτών και τρόφιμα-από τους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ στον υψηλότερο. Επίσης, προβλέπεται έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις όχι για ένα, αλλά για τρία χρόνια.
Ποσό ύψους 10 δισ. ευρώ για τη διασφάλιση της κεφαλαιακής επάρκειας των εγχώριων τραπεζών μέσω της αγοράς προνομιούχων μετοχών από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και επιπλέον οικονομική στήριξη για την αντιμετώπιση των δύσκολων συνθηκών ρευστότητας προβλέπει το σχέδιο δράσης για τη στήριξη των τραπεζών που ανακοινώθηκε το Μάιο.
Ιούνιος: Τετραπλή υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας
«Καυτός» ήταν ο πρώτος μήνας του καλοκαιρού. Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody’s στις 14 Ιουνίου προχώρησε σε τετραπλή υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας στην κατηγορία «Ba1», τοποθετώντας την ελληνική οικονομία στη λίστα των «σκουπιδιών».
Η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη θέση της λίστας των χωρών με τις μεγαλύτερες πιθανότητες χρεοκοπίας. Επίσης παρουσιάσθηκε το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο με το οποίο καθορίζεται ως γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το 65ο έτος της ηλικίας.
Ιούλιος: Μείωση συντάξεων αύξηση ορίου ηλικίας
Υπερψηφίστηκε, το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Προβλέπεται μείωση των συντάξεων και αύξηση του ορίου ηλικίας στο δημόσιο.
Υπεγράφη η νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, η οποία προβλέπει μηδενικές αυξήσεις για το 2010 και ποσοστιαίες ονομαστικές αυξήσεις 1,5% την 1η Ιουλίου 2011 και 1,7% την 1η Ιουλίου του 2012.
Ξεκινά στη Βουλή η επεξεργασία του νομοσχεδίου για τη ρύθμιση οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων.
Τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα δανείστηκαν επιπλέον 2,4 δισ. ευρώ με ενέχυρο τίτλους, ανεβάζοντας τη συνολική ρευστότητα που έχουν αντλήσει από την ΕΚΤ στα 96,2 δισ. ευρώ.
Αύγουστος: Η κυβέρνηση ανοίγει “μέτωπο” με τις ΔΕΚΟ
Το μέτωπο των ΔΕΚΟ ετοιμάζεται να ανοίξει η κυβέρνηση και η πρώτη και καθοριστική μάχη θα δοθεί με την απόπειρα αλλαγής των γενικών κανονισμών προσωπικού, μέσω των οποίων διασφαλίζονται υπέρογκες απολαβές και εργασιακό καθεστώς που τροφοδοτούν τα ελλείμματα και τα χρέη τους.
Σωσίβιο για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών αποτελεί η γενναία ένεση των 25 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση με τη μορφή νέων εγγυήσεων προς τις τράπεζες, εξέλιξη αναπόφευκτη μετά τη διακοπή κάθε μορφής χρηματοδότησης για το τραπεζικό σύστημα από τις αγορές και τη φυγή καταθέσεων 23 δισ. ευρώ από τον περασμένο Αύγουστο.
Σεπτέμβριος: Απεργιακές κινητοποιήσεις ιδιοκτητών φορτηγών
Ο μήνας χαρακτηρίζεται από τις έντονες αντιδράσεις και τις απεργίες των ιδιοκτητών των φορτηγών δημοσίας χρήσεως, που προκαλούν ασφυξία στην αγορά, με αφορμή την απελευθέρωση του κλάδου των εμπορευματικών μεταφορών, που αποτελεί την πρώτη προσπάθεια για να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα.
Το «πράσινο φως» για τη δεύτερη δόση του δανείου από την τρόικα προς την Ελλάδα, μετά τη θετική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δίνεται από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Στα ύψη εκτινάχθηκαν τα spreads των ελληνικών ομολόγων μετά τις δηλώσεις του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας ο οποίος αμφισβήτησε το ύψος του ελληνικού χρέους.
Πρόγραμμα για τη συγκράτηση των απολύσεων και τη στήριξη 300.000 έως 500.000 θέσεων εργασίας για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός έτους προωθεί ο ΟΑΕΔ.
Οκτώβριος: Νομοσχέδιο για σαρωτικές αλλαγές στον ΟΣΕ
Το νομοσχέδιο με τις σαρωτικές αλλαγές στον ΟΣΕ, νομοσχέδιο που χαρακτηρίστηκε «πιλότος» και για τις αλλαγές και σε άλλες ΔΕΚΟ, παρουσίασε ο αρμόδιος υπουργός Δημήτρης Ρέππας, ώστε να κλείσει η μαύρη τρύπα, που ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ. Έντονες οι αντιδράσεις των εργαζομένων, που εξαγγέλλουν κινητοποιήσεις. Το συσσωρευμένο έλλειμμα του Οργανισμού έχει φτάσει πάνω από τα 10 δισ. ευρώ, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι οι ετήσιες ζημιές του ομίλου ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ φτάνουν το 1,2 δισ.
Στο σχέδιο εξυγίανσης προβλέπεται μείωση του προσωπικού κατά 2.350 υπαλλήλους, από σύνολο 6.300, ενώ προβλέπεται «ψαλίδι» στις επιπλέον αμοιβές, όπως υπερωρίες και εκτός έδρας , αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις, με αντικατάσταση του γενικού κανονισμού προσωπικού, είσοδο ιδιωτών στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ κ.α
Νοέμβριος: Οι εκπρόσωποι της τρόικα επισκέπτονται την Ελλάδα
Την Ελλάδα επισκέπτονται στις 15 Νοεμβρίου εκπρόσωποι της τρόικα και για μια εβδομάδα, πραγματοποιούν σειρά συναντήσεων με εκπροσώπους της κυβέρνησης, επισκέπτονται υπουργεία, και ενημερώνονται για την πορεία των αλλαγών που συντελούνται.
Τελικά οι εκπρόσωποι της τρόικας τόνισαν ότι το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης εξελίσσεται καλά σε γενικές γραμμές. Όλα τα ποσοτικά κριτήρια που είχαν τεθεί για το τέλος Σεπτεμβρίου πληρούνται, ωστόσο επεσήμαναν ότι χρειάζονται και άλλες διαρθρωτικές αλλαγές στην Υγεία και στις ΔΕΚΟ ,καθώς και στον τομέα της είσπραξης των φορολογικών εσόδων.
Ειδικά για τους τομείς των ΔΕΚΟ και της Υγείας δηλώνουν κατηγορηματικά ότι θα περιμένουν τις συγκεκριμένες προτάσεις της Κυβέρνησης.
Δεκέμβριος: “Υπερ” ψηφίζεται το πολυνομοσχέδιο για τις εργασιακές σχέσεις
Με 156 ψήφους υπέρ και 130 κατά, ψηφίζεται στις 14 Δεκέμβρη στη Βουλή, το πολυνομοσχέδιο, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και μείωση των μισθών στις ΔΕΚΟ.
Νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας, με περικοπές μισθών χωρίς να αποφεύγονται οι απολύσεις με μικρότερες αποζημιώσεις, φέρνουν οι ρυθμίσεις για την υπερίσχυση των ειδικών εργασιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών.
Σκληρές είναι οι ρυθμίσεις για όσους μπαίνουν στην αγορά εργασίας. Εκτός από τον ιδιωτικό τομέα, σαρωτικές και με διαδικασίες εξπρές είναι και οι αλλαγές σε περισσότερες από 100 επιχειρήσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα -ζημιογόνες οι περισσότερες- που καλούνται να μειώσουν οριζόντια τις αποδοχές των εργαζομένων, έως 25%.
Με τις 156 ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ πέρασε από την Ολομέλεια της Βουλής ο προϋπολογισμός του 2011, ο πιο κρίσιμος μετά τη μεταπολίτευση.
Δόθηκε το «πράσινο φως» από την τρόικα για την εκταμίευση της τρίτης δόσης των 9 δισ.
