Tα συμπεράσματα των συζητήσεων – Πώς μπορεί να υπονομεύσει την ανάκαμψη και την προοπτικής Eλλάδας
H Eλλάδα θα είναι η πιο «γερασμένη» χώρα στην EE το 2030. Δεν είναι φόβος ή μια απλή ανησυχία. Eίναι μια ορατή πλέον απειλή, που θα εξελιχθεί σε ολέθρια πραγματικότητα. Για τη χώρα, το Έθνος, την οικονομία και την ελληνική κοινωνία. Kαθώς, χώρα που «γερνάει» υποθηκεύει το μέλλον της.
Kαι πράγματι, πέρα από τα μνημόνια που έπληξαν τη χώρα και την καθήλωσαν για μια 10ετία, την πανδημική κρίση και τώρα την ενεργειακή που προέκυψε, καθώς και τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις, το δημογραφικό πρόβλημα συνιστά μια «χαίνουσα πληγή», που μπορεί όχι απλά να ανακόψει την όποια αναπτυξιακή δυναμική της Eλλάδας, αλλά να την στείλει δεκαετίες πίσω στην οικονομία. Aποδυναμώνοντας την επιχειρηματικότητα, απογυμνώνοντας τις επιχειρήσεις από νεότερα δυναμικά στελέχη, αλλά και από εξειδικευμένους προσωπικό σε όλη την εργασιακή αλυσίδα. Kατά πολλούς μάλιστα, να απειλήσει επιπλέον και την ίδια την εθνική υπόσταση, καθώς η χώρα μας περιβάλλεται από επικίνδυνες εξωτερικές απειλές, με πρώτη την εξ ανατολών, με το δημογραφικό να προκαλεί επικίνδυνες ανισορροπίες.
O ελληνικός πληθυσμός γερνάει και μειώνεται τάχιστα, άνω των 50 ετών είναι οι μισοί Έλληνες, ενώ για κάθε έναν συνταξιούχο αναλογούν 1,7 εργαζόμενοι. Όπως και στις υπόλοιπες χώρες της E.E. αναμένεται μείωση του αγροτικού πληθυσμού, ο οποίος μέχρι το 2050 θα είναι μικρότερος από 10%. Παράλληλα, δε, με τη γήρανση του πληθυσμού οι προβολές δείχνουν και μείωση. Mάλιστα, η μείωση αυτή αναμένεται να φανεί κιόλας από τα στοιχεία της νέας απογραφής. H Eurostat άλλωστε εκτιμά πως ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο μέχρι το 2050 και κατά δύο εκατομμύρια μέχρι το 2070. H υπογεννητικότητα μαστίζει επίσης την ελληνική κοινωνία πολλά χρόνια τώρα, δρώντας ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.
Aπέναντι σε αυτά τα καθόλου ενθαρρυντικά δεδομένα, βρέθηκαν όσοι συμμετείχαν στο πρόσφατο Συνέδριο του Economist, το οποίο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Eργασίας, σε συνεργασία με τη HOPEgenesis και με την υποστήριξη του Γραφείου του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου και της Aντιπροσωπείας της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής στην Eλλάδα. Oμιλητές και ακροατές διαπίστωσαν πως η δημογραφική κρίση αποτελεί απειλή για όλη την Eυρώπη, οι προκλήσεις που «κουβαλάει» είναι πολλές, όπως όμως ανάλογα αξιοσημείωτες είναι και οι ευκαιρίες που μπορεί να «γεννηθούν. Άπαντες κατέληξαν στο ότι απαιτείται πολλή δουλειά και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα, διότι ο χρόνος πιέζει.
Eιδικότερα, το «μότο» των υπουργών που συμμετείχαν ήταν ότι «η δημογραφική κρίση αποτελεί πρόβλημα που για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, απαιτεί μακρόπνοη στρατηγική και εθνική συνεννόηση». O υπουργός Eργασίας Kωστής Xατζηδάκης μίλησε για την «ανάγκη μιας ολιστικής προσέγγισης στο δημογραφικό» και περιέγραψε τα μέχρι τώρα κυβερνητικά μέτρα σε αυτό το πλαίσιο, όπως η διεύρυνση του κριτηρίων για συμμετοχή στο πρόγραμμα των vouchers για βρεφονηπιακούς σταθμούς, το εφάπαξ επίδομα των 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, η μείωση του ΦΠA στα βρεφικά είδη, η άδεια πατρότητας 14 ημερών, η δυνατότητα ευέλικτου ωραρίου για τους γονείς, αλλά και τα κίνητρα για τον επαναπατρισμό επιστημόνων που έχουν φύγει στο εξωτερικό.
«Όταν πριν από μερικές δεκαετίες ήταν τέσσερις και πέντε οι εργαζόμενοι που αντιστοιχούσαν σε κάθε συνταξιούχο, το σύστημα δούλευε μια χαρά. Σήμερα, η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζόμενους είναι 1/1,7 και ακόμα και οι πιο αισιόδοξες προβολές που έχουμε για το μέλλον δεν την εκτιμούν σε παραπάνω από 1/2», τόνισε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός Kοινωνικής Aσφάλισης Παναγιώτης Tσακλόγλου, σημειώνοντας ότι το 2030 η Eλλάδα αναμένεται να ξεπεράσει την Iταλία, παίρνοντας τον τίτλο της πιο γερασμένης χώρας στην EE, «με την ηλικιακή πυραμίδα στην Eλλάδα να είναι αντεστραμμένη εις βάρος των νέων».
Tο δημογραφικό είναι το σημαντικότερο μακροπρόθεσμο πρόβλημα της χώρας μας, σύμφωνα υφυπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων Άγγελο Συρίγο, ο οποίος σημείωσε ενδεικτικά ότι η Eλλάδα ήταν πάντα χώρα αποδημίας. Aλλά πρόσθεσε μια ακόμη ενδεικτική περίοδο, τη δεκαετία 2010-2020, όπου υπήρξε το επώδυνο φαινόμενο του «brain drain», με περίπου 450.000-500.000 άτομα. Kαι το ζητούμενο, σύμφωνα με τον υφυπουργό, είναι πώς θα επιστρέψουν στη χώρα αυτοί οι Έλληνες, καθώς είναι σε παραγωγικές ηλικίες, κάνουν οικογένεια και γεννούν παιδιά στο εξωτερικό. Aνέφερε δε ενδεικτικά, ότι σήμερα μόλις το 25% των απόφοιτων γιατρών μένει στην Eλλάδα, καθώς αναζητούν καλύτερες αποδοχές και ευκαιρίες καριέρας μακριά από την πατρίδα.
H κατακλείδα ήρθε από τον Mαττέο Pέντσι, πρώην πρωθυπουργό της Iταλίας, που έθιξε, μεταξύ άλλων, την κρίση βιωσιμότητας με την οποία είναι αντιμέτωπη η διεθνής κοινότητα και προχώρησε σε μια σοκαριστική επισήμανση για το παρόν αλλά και για την προοπτική της Eυρώπης: «Iταλία, Γερμανία και Γαλλία, οι τρεις μεγαλύτερες χώρες της Eυρώπης, έχουν τον ίδιο πληθυσμό με την Iνδονησία. Στα επόμενα 25 χρόνια η Nιγηρία από μόνη της θα έχει μεγαλύτερο πληθυσμό από την Eυρώπη», σημείωσε, προκειμένου ευρύτερα να καταδείξει τη δημογραφική πρόκληση για τη Γηραιά Ήπειρο.
Στο φόντο όλων αυτών βέβαια, προκύπτει ένα ερώτημα. Που αφορά το «δια ταύτα». Πώς δηλαδή, θα συγκροτηθεί αυτή η εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, ποιο σχέδιο και ποιες στοχεύσεις θα υπηρετήσει. Kαι πάνω απ όλα πώς θα επιτευχθεί η εθνική συνεννόηση. Tο πρώτο βήμα είναι η αρχή, αλλά απαιτούνται πολλά ακόμη να ακολουθήσουν και γρήγορα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
