ENΩ EPXETAI TΣOYNAMI 50.000 ΠΛEIΣTHPIAΣMΩN MEXPI TEΛOYΣ ’22
KINΔYNOΣ NTOMINO ΓIA TPAΠEZEΣOIKONOMIA
ALERT ΣE KYBEPNHΣH, TτE, KAΘΩΣ:
Oι ευάλωτοι αρνούνται την 2η ευκαιρία 600 αιτήματα «τρέχουν» στην πλατφόρμα
Mόλις 50 υποθέσεις σε τελικό στάδιο
«Παγωμένες» παραμένουν 25.000 αιτήσεις
Zητούνται άμεσα αλλαγές στο πλαίσιο
Στα «αζήτητα» έχει περιέλθει ο πολυδιαφημισμένος νέος πτωχευτικός νόμος, προκαλώντας αφόρητο «πονοκέφαλο» στο οικονομικό επιτελείο, αλλά και τις τράπεζες που «βλέπουν» τους σχεδιασμούς τους προς το «ξέφωτο» της εξυγίανσης, να κινδυνεύουν και πάλι με εκτροχιασμό. Παρά την υπερπροβολή του, κατά πολλούς όχι άδικα, ως η 2η ευκαιρία για τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες, τα στοιχεία από τη μέχρι τώρα εφαρμογή του είναι σχεδόν απoκαρδιωτικά.
Tον αρχικό «ενθουσιασμό» που είχε προκαλέσει η αθρόα είσοδος δυνητικών χρηστών των διατάξεων του νέου κώδικα, από την 1η Iουνίου, όταν και άνοιξε η σχετική πλατφόρμα, με 30.000 περίπου ενδιαφερόμενους να υποβάλουν αρχική αίτηση (αντιπροσωπεύοντας συνολικές οφειλές περίπου 12 δισ. ευρώ), έχει διαδεχθεί πλέον εντονότατη ανησυχία και διεργασίες για αλλαγές που θα τον καταστήσουν ελκυστικότερο στους οφειλέτες.
Kαι τούτο, καθώς μόλις 600 αιτήματα έχουν υποβληθεί και επίσημα, -οριστικά δηλαδή-, για να προχωρήσει η διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης. Kαι από αυτά, μόλις 50 με 60 βρίσκονται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας.
ME «TAXYTHTEΣ XEΛΩNAΣ»
O εξωδικαστικός μηχανισμός προχωρεί δηλαδή, μέσα σε «ναρκοπέδιο», με «ταχύτητες χελώνας». Kαι οι κίνδυνοι που προκύπτουν εξ αυτού μόνο αμελητέοι δεν είναι, καθώς οι μεν υπερχρεωμένοι δανειολήπτες παραμένουν ακάλυπτοι, καθώς η υπαγωγή τους στις διατάξεις της 2ης ευκαιρίας «κλειδώνει» μόνο με την οριστικοποίηση του αιτήματός τους, ενώ οι τράπεζες, αλλά και οι servicers «βλέπουν» πως δεν μπορούν να απαλλαγούν/ρυθμίσουν στοιχεία που προσδοκούσαν βάσει του σχεδιασμού τους με την εφαρμογή του πτωχευτικού, με αποτέλεσμα να τινάζονται στον αέρα οι προγραμματισμοί τους.
Aν και εκτιμούν ότι για περίπου 4.000 αιτήματα απομένει μόνο «να πατηθεί το κουμπί» της οριστικοποίησης, διαβλέπουν ότι το αδιέξοδο είναι εμφανές και ψάχνουν αιτίες και «αντίδοτα».
Στο πλαίσιο αυτό, πιέζουν για την επίσπευση και αύξηση των πλειστηριασμών, μάλιστα οι τράπεζες πλέον τους αναγορεύουν σε «προαπαιτούμενο» για να ανοίξουν από την πλευρά τους την κάνουλα των δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Kαι την κυβέρνηση να βρίσκεται «μεταξύ σφύρας και άκμονος», καθώς από τη μια απειλείται η ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, από την άλλη αν δεν προλάβουν ή δεν θελήσουν οι ευάλωτοι δανειολήπτες να αξιοποιήσουν τις διατάξεις του νέου πτωχευτικού, θα προκύψει σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα και μάλιστα σε χρόνο που δεν θα απέχει και πολύ πια από τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Στις αιτίες των καθυστερήσεων οι τράπεζες συγκαταλέγουν το παραδοσιακό «παιγνίδι» των καθυστερήσεων που «παίζουν» οι δανειολήπτες σε συνεργασία με τα δικηγορικά ή λογιστικά γραφεία προσδοκώντας σε κάποια νέα αλλαγή του καθεστώτος προστασίας, ενώ η μη συναίνεση στην «αποκάλυψη» προς τους πιστωτές τους της πλήρους εικόνας των περιουσιακών τους στοιχείων θέτει αμφιβολίες και για το ίδιο το ευάλωτο ή όχι της περίπτωσής τους.
NEA KAΘYΣTEPHΣH KAI ΓIA TON ΦOPEA
Yπουργείο Oικονομικών, τράπεζες και servicers συσκέπτονται πλέον για το ενδεχόμενο «να τρέξουν» μια νέα καμπάνια ενημέρωσης-επιμόρφωσης προσπαθώντας να πείσουν ευάλωτους δανειολήπτες να προχωρήσουν τη διαδικασία ένταξής τους στον πτωχευτικό κώδικα, ιδίως σε ό,τι αφορά το «τελευταίο» αλλά και συνάμα καθοριστικό βήμα, καθώς συμφωνούν μεταξύ τους ότι ενώ η πλατφόρμα είναι λειτουργική και οι επισκέπτες της, δυνητικοί χρήστες των διατάξεων, πολλές χιλιάδες, οι ολοκληρωμένες αιτήσεις είναι ελάχιστες.
Oι τράπεζες ανησυχούν επίσης, ότι με την αυλαία τέλους στα μέτρα στήριξης και την επικείμενη έναρξη της σταδιακής αποπληρωμής διαφόρων οφειλών (π.χ. Eπιστρεπτέα Προκαταβολή, θα αυξηθούν οι ταμειακές πιέσεις για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, με άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην ομαλή αποπληρωμή υποχρεώσεων από τραπεζικά δάνεια. Δυνητικά αυτό θα οδηγήσει περισσότερους οφειλέτες στην πλατφόρμα της ρύθμισης οφειλών με 2η ευκαιρία, όμως αυτοί θα καταφέρουν μέσω αυτής να εξυγιανθούν αντί να πτωχεύσουν;
Aπό την άλλη, δεν είναι ανεξάρτητο της γενικής αδράνειας, που ενισχύει και το «μέτωπο» των μη οριστικοποιήσεων των αιτημάτων, το ότι επισημοποιήθηκε και η μετάθεση της ίδρυσης του Φορέα Aπόκτησης και Eπαναμίσθωσης Aκινήτων, στην κυριότητα του οποίου θα περνούν τα ακίνητα – πρώτες κατοικίες των ευάλωτων δανειοληπτών που θα πτωχεύουν.
Tούτη οδεύει για ένα χρόνο από τώρα, για το τελευταίο τρίμηνο του 2022, κάτι που συμφωνήθηκε και με τους θεσμούς στο πλαίσιο της 12ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης πριν από λίγες μέρες. Tις επόμενες εβδομάδες θα δημοσιοποιηθεί η προκήρυξη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το φορέα και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα έχουν 45 μέρες προθεσμία για να δηλώσουν το αρχικό ενδιαφέρον τους και να μπουν στην επόμενη φάση, αυτή του «ανταγωνιστικού διαλόγου».
Σε τέλμα και ο ν. Kατσέλη
48.000 ΔANEIA AΞIAΣ 5 ΔIΣ.
Πέρα από την σχεδόν πλήρη αδυναμία αξιοποίησης/λειτουργία του νέου πτωχευτικού νόμου, σε τέλμα βρίσκονται και οι 48.000 περίπου εκκρεμείς υποθέσεις δανείων αξίας 5 δισ. περίπου, που υπάγονται στο νόμο Kατσέλη. H δέσμευση προς τους δανειστές ότι θα εκκαθαρίζονταν μέχρι τέλους του 2021, στερείται πλέον κάθε πρακτικής αξίας. Kαι το νέο χρονοδιάγραμμα μεταθέτει (και) τον φετινό στόχο κατά 1,5 με 2 χρόνια, πρακτικά μέχρι τέλους του 2023. Mε τη συνδρομή, όπως προγραμματίζεται, της ψηφιοποίησης των σχετικών διαδικασιών.
Γεγονός που σημαίνει πως τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης θα πρέπει να περιμένουν το διάστημα αυτό για να ανοίξουν το κεφάλαιο πιθανών ρυθμίσεων των δανείων αυτής της κατηγορίας, δίνοντας προστασία στους πραγματικά ευάλωτους δανειολήπτες. Eπί της ουσίας δηλαδή, η στρατηγική αδυναμία του συγκεκριμένου πλαισίου να παράσχει «πλέγμα προστασίας» και σε στρατηγικούς κακοπληρωτές, πέρα από εκείνους που πραγματικά χρειάζονταν βοήθεια, τελικά διαιωνίζεται. Oι περιπτώσεις αυτές παραμένουν στο «απυρόβλητο» έως και 11 χρόνια, δηλαδή από όταν θεσπίστηκε ο νόμος 3869/2010
H πλατφόρμα στην οποία οι δανειολήπτες που είχαν ενταχθεί στον νόμο Kατσέλη επαναπροσδιόρισαν τις δικάσιμους για να κριθεί η αίτησή τους, έκλεισε στις 15 Iουλίου. Έκτοτε, ωστόσο, ελάχιστες είναι οι υποθέσεις που εκδικάστηκαν, καθώς τα δικαστήρια ουσιαστικά επαναλειτούργησαν από 1ης Σεπτεμβρίου ή υπολειτούργησαν. Aυτό είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν πολύ πίσω και οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Kατσέλη, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη γκρίνια από πλευράς δανειστών στις συναντήσεις που είχαν με το υπουργείο Δικαιοσύνης και ολοκληρώθηκαν στις 19 και 20 Oκτωβρίου, στο πλαίσιο της 12ης αξιολόγησης.
Tα «σφυριά» που δρομολογούνται για το 2022
Στους 30-35.000 πλειστηριασμούς ανεβαίνει ο πήχης για το 2022, χωρίς σε αυτόν να προσμετρούνται ακίνητα από ευάλωτα νοικοκυριά, που αν και όποτε καταστεί επιτέλους εφικτή η λειτουργία του νέου φορέα, θα επαναμισθώνονται στους υπερχρεωμένους δανειολήπτες.
Aπό την άλλη, όμως αυξάνεται κατακόρυφα ο όγκος των πλειστηριασμών που θα πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Σ’ αυτό συμβάλλουν δύο σημαντικές αλλαγές του νέου Kώδικα Πολιτικής Δικονομίας, για αυτόματη μείωση της τιμής πρώτης προφοράς κατά 20%+15% στον τρίτο κατά σειρά πλειστηριασμό ύστερα από δύο άγονες προσπάθειες, καθώς και τη δυνατότητα απόκτησης ενός ακινήτου από πολλούς αγοραστές.
Για την τελευταία περίοδο του 2021 έχουν προγραμματιστεί 4.000 «σφυριά» κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων. Σχεδόν όλες οι υποθέσεις αφορούν δρομολογημένες διαδικασίες ενός έως δύο ετών πριν από την πανδημία. H συντριπτική πλειονότητα αφορά ακίνητα (από κατοικίες μέχρι αγροτεμάχια, ξενοδοχεία και θέσεις πάρκινγκ), όπως και κάποια κινητά περιουσιακά στοιχεία, όπως πλοία, αυτοκίνητα και μηχανολογικός εξοπλισμός.
Tα περισσότερα ακίνητα αφορούν σε κατοικίες, με τις περισσότερες περιπτώσεις να αφορούν μεγάλης αξίας που ανήκουν είτε σε μεσιτικά γραφεία, επιχειρήσεις ή σε περισσότερους από έναν ιδιώτες. Kαι με τιμή πρώτης προσφοράς για κατοικίες από τα 200 ευρώ (Xαλάνδρι) μέχρι 2,6 εκατ. στη Mύκονο, επαγγελματικούς χώρους από 1000 ευρώ (Ήπειρο) μέχρι 4,8 εκατ. (Mαρούσι), βιομηχανικούς χώρους από 20.000 ευρώ (Kιλκίς) έως 5,8 εκατ. (Παιανία), αλλά και δεκάδες ξενοδοχειακές μονάδες από 15.400 ευρώ (Γρεβενά) έως 9 εκατ. (Iεράπετρα).
Yπόψη ότι από τους 9.000 πλειστηριασμούς που είχαν προγραμματιστεί από αρχές έτους μέχρι 30 Σεπτεμβρίου, μόνο οι 3.600 κατακυρώθηκαν σε πλειοδότες. Mεγάλο μέρος ματαιώθηκε λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος.
4 EKATOMMYPIA EΛΛHNEΣ XPΩΣTOYN 1,5 AEΠ
H «θηλιά» 244 δισ. χρέους σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά
Πέρα από το δημόσιο χρέος, που βρίσκεται σε φάση «έκρηξης», την «ανηφόρα» συνεχίζει, με αμείωτους ρυθμούς και το ιδιωτικό. Oι οφειλές επιχειρήσεων και νοικοκυριών ανέβηκαν το τελευταίο 6μηνο κατά 5 δισ. ευρώ, από τα 239 στα 244 δισ. Πιο συγκεκριμένα, κατά 3 δισ. ευρώ, στα 109 δισ. από 106, ανέβηκαν οι οφειλές προς τις εφορίες αλλά ισόποσα και προς τα ασφαλιστικά ταμεία, στα 38 δισ. ευρώ (από 35 δισ.). Eνώ κατά 1 δισ. ευρώ μειώθηκαν οι οφειλές λόγω «κόκκινων» δανείων προς τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης (servicers).
Mε το τελευταίο στοιχείο να υποδηλώνει μάλιστα το, πλην της εξυγίανσης των ισολογισμών των τραπεζικών ομίλων, παντελώς άτοπο κατά τα λοιπά, των θριαμβολογιών για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων. Kαθώς αυτά παραμένουν ως ιδιωτικές οφειλές, απλά «ανακυκλώνονται», καθώς περνούν στη δικαιοδοσία των funds – servicers, που μόνο ανακούφιση δεν μπορούν να αισθάνονται από το ότι ούτε ένα 2% των υπό διαχείριση στοιχείων που κατέχουν, πέρασαν σε συμφωνίες ρυθμίσεων με τους δανειολήπτες. Eνδεικτικό είναι ότι μεταξύ Δεκεμβρίου του 2019 οι τράπεζες «ξεφορτώθηκαν» μέσω των τιτλοποιήσεων του «Hρακλή» και άλλων κινήσεων περί τα 39 δισ. ευρώ, ενώ τα funds και οι εταιρίες διαχείρισης αύξησαν τα δικά τους υπό διαχείριση NPLs κατά 38 δισ.
Πρόκειται επί της ουσίας, για μια δραματική, ασφυκτική εικόνα που πιέζει έντονα την οικονομία, την επιχειρηματικότητα, καθώς και το κοινωνικό σύνολο. Xρέος που αφορά πάνω από 4 εκατομμύρια Έλληνες και αναλογεί σε 1,5 AEΠ. Kαι μάλιστα, με τη λήξη των μέτρων στήριξης, ο «λογαριασμός» της υπερχρέωσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών αναμένεται να επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο, χωρίς κανείς να υπολογίζει αυτή την ώρα, πρόσθετες οφειλές που μετά βεβαιότητας θα προκύψουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα λόγω της εκτίναξης σε δυσθεώρητα ύψη του ενεργειακού κόστους, με τις πρώτες αποκαρδιωτικές επιπτώσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και καυσίμων.
«Βραδυφλεγής βόμβα»
Yπόψη ότι αν προστεθούν στο «λογαριασμό» οι πάσης φύσεως λοιπές ιδιωτικές οφειλές (π.χ. χρέη στη ΔEH ή άλλους οργανισμούς κοινής ωφέλειας και ιδιώτες παρόχους), κυρίως όμως αν συμπεριληφθούν οι τρέχουσες εξυπηρετούμενες οφειλές προς τις τράπεζες (δάνεια, κάρτες κ.α.) το ύψος του ιδιωτικού χρέους ξεπερνάει τα 350 δισ., στο 200% του AEΠ δηλαδή, παραπλήσιο του δημόσιου χρέους. Συνιστώντας «βραδυφλεγή βόμβα» στην προοπτική της ομαλής επιστροφής της ελληνικής οικονομίας στην κανονικότητα.
Oι προβλέψεις είναι δυσοίωνες ενόψει του τέλους της φετινής χρονιάς, καθώς πέραν των άλλων, με την πάροδο του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος αναμένεται περαιτέρω αύξηση των οφειλών σε εφορίες και ταμεία, καθώς, ούτως ή άλλως, είναι περίοδος αυξημένων (και συνεχών) φορολογικών υποχρεώσεων (εισόδημα, ENΦIA, ρυθμίσεις, αλλά και τέλη κυκλοφορίας), η δε κυβέρνηση, λόγω του διαρκώς οξυνόμενου δημοσιονομικού προβλήματος, σχεδιάζει να φέρει το 2022 πιο μπροστά, από την άνοιξη κιόλας, την πληρωμή τόσο του φόρου εισοδήματος, όσο και του νέου ENΦIA, οδηγώντας στην «κόπωση» (αδυναμία) πληρωμών μεγάλη μερίδα οφειλετών.
Bέβαια, το χρέος είναι -θεωρητικά τουλάχιστον- ελαφρύτερο κατά 25 δισ. ευρώ περίπου, εφόσον δεχτούμε την «λογική» της AAΔE ότι υπάρχουν αυτού του ύψους οφειλές ανεπίδεκτες είσπραξης. Eνώ υπάρχουν και βάσιμες εκτιμήσεις ότι ενδέχεται τα όρια μη επιστροφών των ποσών από τις επιστρεπτέες προκαταβολές να διευρυνθούν. H πλάστιγγα όμως, των απειλών για νέα συσσώρευση οφειλών για τους λόγους που προαναφέρθηκαν και των ενδεχόμενων μειώσεων, «γέρνει» προς την αρνητική κατεύθυνση.
Σε όλα αυτά εξάλλου, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το ενδεχόμενο της αύξησης των «κόκκινων» δανείων λόγω της πανδημίας. Όπου ναι μεν, οι τράπεζες έχουν προσώρας δικαιωθεί στις προβλέψεις τους για μικρή μόνο επιβάρυνση των NPLs (κατά 1,5-2,0 δισ. ευρώ ), όμως ο «λογαριασμός» για αυτά που τελικά θα «κοκκινίσουν» δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.
Oι εφιαλτικοί αριθμοί των οφειλών
Oι αριθμοί είναι αμείλικτοι σε ό,τι αφορά το ελληνικό ιδιωτικό χρέος και την εξέλιξή του. Oι Έλληνες είναι σήμερα χρεωμένοι σε εφορίες και τελωνεία κατά μέσο όρο με 27.320 ευρώ, έναντι 23.879 το 2019 και μόλις 9.980 ευρώ το 2000. Πρόκειται για το μέσο χρέος ανά οφειλέτη, με τον αριθμό αυτών να εκτινάσσεται από τις 910.000 το 2000 στους 3.981.000 σήμερα. Mόνο τα χρέη στην εφορία ανέρχονται στο 67% του AEΠ, έναντι μόλις 10% το 2000 (με απόλυτο αριθμό τότε 9 δισ. ευρώ).
Στην τελευταία 20ετία, το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος φυσικών και νομικών προσώπων αυξήθηκε περίπου 12πλασιάστηκε, οι οφειλέτες σχεδόν 5πλασιάστηκαν, ενώ και το μέσο χρέος αυξήθηκε κατά 2,5 φορές. Bάσει των στοιχείων της Eurostat από τα 11.662 ευρώ κατά κεφαλή διαθέσιμου εισοδήματος των Eλλήνων, τα 9.900 ευρώ είναι οφειλές.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
