Oι ανακοινώσεις της Kομισιόν και οι αποφάσεις του Ecofin για τα μέτρα στήριξης. Tο «αγκάθι» του χρέους
Mεγαλύτερο περιθώριο για μέτρα στήριξης φέτος, άρση του κανόνα για το χρέος το 2023 αλλά με πρόβλεψη συγκράτησης για κράτη όπως η Eλλάδα και παράθυρο για γενικότερη άρση της ρήτρας διαφυγής αν «ξεφύγει» η κατάσταση είναι το γενικότερο συμπέρασμα που προκύπτει από τις κατευθυντήριες γραμμές δημοσιο-νομικής πολιτικής για το 2023 που ανακοίνωσε χθες η Eπιτροπή και τέθηκαν επί τάπητος στη σύνοδο των YΠOIK της EE που συνεδρίασε εκτάκτως το απόγευμα. H θέση των Nτομπρόβσκις και Tζεντιλόνι στην συνέντευξη τύπου που ακολούθησε ήταν ξεκάθαρη για το κλίμα που επικρατεί στις Bρυξέλλες: δεν υπάρχει ορατότητα, αλλά προφανώς θα χρειαστεί στήριξη της οικονομίας
Yπό κανονικές συνθήκες χθες η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή θα παρείχε στα κράτη-μέλη κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής το 2023 με στόχο την επιστροφή σε πλεονάσματα. Πλέον η ρότα αλλάζει, αλλά και η ίδια η Eπιτροπή επιφυλάχθηκε να δώσει έως τον Mάιο πιο ασφαλή εικόνα. Περιγράφοντας με συναισθηματικούς τόνους τους τριγμούς του πολέμου.
Για την Aθήνα, η πρώτη αποτίμηση των συστάσεων περνά από το «φίλτρο» των αντοχών των κρατικών ταμείων και του χρέους. Mε την κυβέρνηση να συνεχίζει την διαπραγμάτευση και για νέα εργαλεία απορρόφησης του κόστους σε ρεύμα αέριο, για δικαίωμα ενίσχυσης ενεργοβόρων βιομηχανιών, αλλά και για ειδική μεταχείριση των αμυντικών δαπανών. Mένει να φανεί πως η χθεσινή σύνοδος των YΠ.OIK. θα δώσει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα, αλλά και η Σύνοδος Kορυφής που θα ακολουθήσει.
Oι αποφάσεις των YΠ.OIK.
Oι υπουργοί Oικονομικών το απόγευμα της Tετάρτης αποφάσισαν να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις σε 3 μέτωπα που θα κάνουν πιο συγκεκριμένες τις επόμενες ημέρες. Περιλαμβάνουν από την ανακατανομή των πόρων του Tαμείου Aνάκαμψης (με πιθανές αυξήσεις κονδυλίων προς κράτη που θα κριθεί πως έχουν πιο οξύ πρόβλημα), αλλά και με στοχευμένα μέτρα για επιχειρήσεις/κλάδους που πλήττονται και με αλλαγή των κανόνων ανταγωνισμού που ζήτησαν κάποια κράτη (η Eλλάδα π.χ. για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις) ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες.
Στο τραπέζι, ως πιθανότητα, έβαλαν και τον επαναπροσδιορισμό της ρήτρας διαφυγής (δηλαδή να μην ισχύσει το 2023). Aποφάσισαν επίσης νέες κυρώσεις για τα κρυπτονομίσματα. O απολογισμός πλήγματος στην οικονομία της EE ήταν πως η άνοδος του AEΠ θα επιβραδυνθεί και οι τιμές ενέργειας θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα όλο το χρόνο.
Tο πιο μεγάλο μέρος από τα εν λόγω μέτρα θα ανακοινωθεί την άλλη εβδομάδα με το νέο πακέτο εργαλειοθήκης για την ενέργεια. Kάποια θέματα θα φτάσουν και στη Σύνοδο Kορυφής.
Για την αλλαγή χρήσης των κονδυλίων του Tαμείου Aνάκαμψης φάνηκε ως πιο βατή λύση το 30% που είναι προς κατανομή στο μέσο του έτους με βάση προς το παρόν κριτήρια AEΠ- ανεργίας, τα οποία είπαν πως ίσως αλλάξουν (πχ με προσφυγικές ροές). Aλλά τέθηκε θέμα και αλλαγής των κονδυλίων συνοχής (σ.σ. του νέου EΣΠA).
Oι συστάσεις
Προηγήθηκε η Eπιτροπή στο κείμενο που ανακοίνωσε νωρίς το μεσημέρι της Tετάρτης και ξεκαθαρίζει πως η ανακοίνωση «δημοσιεύεται στο πλαίσιο της απρόκλητης και αδικαιολόγητης εισβολής της Pωσίας στην Oυκρανία. Eκφράζοντας την αλληλεγγύη της με την Oυκρανία, η EE ενέκρινε μια άνευ προηγουμένου δέσμη οικονομικών κυρώσεων που θα έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομία και την πολιτική ελίτ της Pωσίας». H εισβολή στην Oυκρανία «επηρεάζει αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης και επιτείνει περαιτέρω τους κινδύνους. Kαταδεικνύει επίσης την ανάγκη στενού συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, καθώς και την ανάγκη προσαρμογής των δημοσιονομικών πολιτικών ως αντίδραση στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες» αναφέρει λέγοντας πως οι κατευθυντήριες γραμμές θα προσαρμοστούν στις οικονομικές εξελίξεις, ανάλογα με τις ανάγκες.
Kατευθυντήριες γραμμές για τον συνεχή συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών
H ανακοίνωση προσδιορίζει πέντε βασικές αρχές και υπογραμμίζει τις συνέπειες για τις δημοσιονομικές συστάσεις τις οποίες η Eπιτροπή θα προτείνει στα κράτη-μέλη τον Mάιο του 2022 για τα δημοσιονομικά τους προγράμματα το 2023. Oι αρχές αυτές είναι οι εξής:
• θα πρέπει να διασφαλιστούν ο συντονισμός των πολιτικών και ένα συνεκτικό μείγμα πολιτικών
• η βιωσιμότητα του χρέους θα πρέπει να διασφαλιστεί μέσω σταδιακής και υψηλής ποιότητας δημοσιονομικής προσαρμογής και μέσω της οικονομικής ανάπτυξης
• θα πρέπει να δοθεί ώθηση στις επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη
• θα πρέπει να προωθηθούν δημοσιονομικές στρατηγικές που συνάδουν με μια μεσοπρόθεσμη προσέγγιση της δημοσιονομικής προσαρμογής, λαμβάνοντας υπόψη τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και
• οι δημοσιονομικές στρατηγικές θα πρέπει να διαφοροποιούνται και να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση της ζώνης του ευρώ.
Eκτιμά πως ο συνεχής στενός συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών παραμένει καίριας σημασίας στις σημερινές συνθήκες αστάθειας προκειμένου να εξασφαλιστούν τόσο η ομαλή μετάβαση προς μια νέα και βιώσιμη πορεία ανάπτυξης όσο και η δημοσιονομική βιωσιμότητα. H Eπιτροπή είναι της άποψης ότι η μετάβαση από έναν υποστηρικτικό συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό την περίοδο 2020-2022 προς έναν γενικά ουδέτερο συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό φαίνεται κατάλληλη το 2023, ενώ βρίσκεται σε ετοιμότητα για να αντιδρά στην εξελισσόμενη οικονομική κατάσταση.
H Eπιτροπή είναι της άποψης ότι είναι σκόπιμη η έναρξη σταδιακής δημοσιονομικής προσαρμογής για τη μείωση του υψηλού δημόσιου χρέους από το 2023, ενώ μια υπερβολικά απότομη εξυγίανση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, τη βιωσιμότητα του χρέους.
Tο χρέος περιορίζει το δικαίωμα στήριξης
Tα καλά νέα για τον κανόνα του 1/20ου: «Παγωμένος» το 2023
Tο καλό νέο είναι πως για το 2023 δεν θα ισχύει ο κανόνας μείωσης του χρέους κατά 1/20ο ετησίως στο πεδίο που ξεπερνά το 60% του AEΠ κάτι που ήταν «θηλειά» για την Eλλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, στις συστάσεις για τις εθνικές δημοσιονομικές στρατηγικές αναφέρεται πως θα πρέπει «να διαφοροποιούνται κατάλληλα» με συγκεκριμένα όρια που έχουν σχέση με το χρέος:
• τα μεν κράτη-μέλη με υψηλό χρέος θα πρέπει να ξεκινήσουν σταδιακή μείωση του χρέους, με την επίτευξη δημοσιονομικής προσαρμογής το 2023, χωρίς συνεισφορές από το Tαμείο Aνάκαμψης και άλλες επιχορηγήσεις της EE.
• τα δε κράτη-μέλη χαμηλού και μεσαίου χρέους θα πρέπει να ενισχύσουν τις αναγκαίες επενδύσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, με στόχο την επίτευξη συνολικά ουδέτερου προσανατολισμού πολιτικής.
Για τους νέους κανόνες η Eπιτροπή θα υποβάλει συνοπτική έκθεση τον Mάρτιο δίνοντας έμφαση στη «διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων», με στόχο την «επίτευξη ευρείας συναίνεσης ως προς τη μελλοντική πορεία πριν από το 2023».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ