Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 31 ετών ανήλθαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ελλάδα ξεπερνώντας όχι μόνο τα προ πανδημίας επίπεδα, αλλά και το προηγούμενο ρεκόρ που είχε σημειωθεί το 2006.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης επενδύσεων της UNCTAD (πρόκειται για τον οργανισμό εμπορίου και ανάπτυξης του ΟΗΕ) που δημοσιοποιήθηκε χθες, οι ΑΞΕ στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν το 2021 σε 5,732 δισ. δολάρια έναντι 3,213 δισ. δολαρίων το 2020, την πρώτη χρονιά της πανδημίας δηλαδή, και έναντι 5,019 δισ. δολαρίων το 2019. Το προηγούμενο ιστορικό ρεκόρ είχε σημειωθεί το 2006 με τις ΑΞΕ τότε να διαμορφώνονται στην Ελλάδα σε 5,355 δισ. δολάρια. Οι ΑΞΕ στην Ελλάδα το 2021 αντιστοιχούν στο 20,5% των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου.
Η αύξηση των ΑΞΕ στην Ελλάδα κατά 78,4% το 2021 σε σύγκριση με το 2020 –πρόκειται για αύξηση μεγαλύτερη από αυτή που σημειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο (64,3%)– ήρθε σε μια χρονιά που στην Ευρωπαϊκή Ενωση συνολικά καταγράφηκε υποχώρηση των ΑΞΕ κατά 34,4%. Στην Ευρώπη, πάντως, συνολικά και όχι μόνο στην Ε.Ε. οι ΑΞΕ αυξήθηκαν το 2021 κατά 171,1% σε σύγκριση με το 2020. Στη γειτονική Τουρκία οι ΑΞΕ διαμορφώθηκαν το 2021 σε 12,53 δισ. ευρώ αυξημένες κατά 60,2% σε σύγκριση με το 2020. Το απόθεμα ΑΞΕ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2021 σε 45,8 δισ. ευρώ έναντι 41,57 δισ. ευρώ το 2020, καταγράφοντας αύξηση 10,2%.
Οι ΑΞΕ που οφείλονται σε εξαγορές και συγχωνεύσεις ελληνικών επιχειρήσεων από ξένα κεφάλαια ανήλθαν το 2021 σε 2,66 δισ. ευρώ αυξημένες κατά 272,3% σε σύγκριση με το 2020 –εξέλιξη βεβαίως αναμενόμενη λόγω πανδημίας–, ενώ το 2019 ήταν μόλις 804 εκατ. ευρώ. Το 2018, πάντως, οι ΑΞΕ από εξαγορές και συγχωνεύσεις είχαν φτάσει τα 2,95 δισ. ευρώ.
Οι ΑΞΕ που αφορούν εντελώς νέες επενδύσεις, όχι δηλαδή εξαγορά υφιστάμενων επιχειρήσεων αλλά εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων ή επέκταση με νέες επενδύσεις (greeinfield investments) διαμορφώθηκαν το 2021 στην Ελλάδα σε 2,767 δισ. δολάρια, μειωμένες κατά 14,2% σε σύγκριση με το 2020 (3,22 δισ. δολάρια).
Οι επενδύσεις ελληνικών κεφαλαίων σε άλλες χώρες διαμορφώθηκαν το 2021 σε 926 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας επίσης σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το 2020, της τάξης του 68,8%. Το απόθεμα των εξερχόμενων από την Ελλάδα ΑΞΕ διαμορφώθηκε το 2021 σε 14,04 δισ. ευρώ, μόλις κατά 0,2% αυξημένο σε σύγκριση με το 2020.
Οι ΑΞΕ σε παγκόσμιο επίπεδο
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ΑΞΕ σημείωσαν θεαματική άνοδο, όπως ήταν αναμενόμενο μετά το σοκ της πανδημίας το 2020, φτάνοντας το 1,58 τρισ. δολάρια και σημειώνοντας αύξηση κατά 64%. Πρόκειται για αύξηση που οφείλεται, σύμφωνα με την UNCTAD, τόσο στις πολλές εξαγορές και συγχωνεύσεις, όσο και σε νέες επενδύσεις που απαιτήθηκαν μετά την απώλεια υποδομών και προβλημάτων στην αλυσίδα παραγωγής το 2020.
Για το 2022, πάντως, η UNCTAD αναμένει ότι οι ΑΞΕ σε παγκόσμιο επίπεδο θα έχουν καθοδική πορεία και στην καλύτερη περίπτωση θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με το 2021. «Αυτή τη χρονιά το επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα έχει αλλάξει δραματικά, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ως αποτέλεσμα μια τριπλή κρίση υψηλών τιμών στα τρόφιμα, υψηλών τιμών στην ενέργεια και περιορισμό της χρηματοδότησης. Αλλοι παράγοντες που προκαλούν σύννεφα στον ορίζοντα των ΑΞΕ είναι η επανεμφάνιση των επιπτώσεων της πανδημίας, η πιθανότητα για αύξηση επιτοκίων στις μεγάλες οικονομίες, το αρνητικό κλίμα στις χρηματαγορές και η πιθανότητα ύφεσης», αναφέρει χαρακτηριστικά η UNCTAD.
Τα πρώτα αρνητικά σημάδια έχουν ήδη καταγραφεί καθώς τα προκαταρκτικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2022 δείχνουν παγκοσμίως υποχώρηση των νέων επενδύσεων κατά 21%, μείωση των διακρατικών εξαγορών και συγχωνεύσεων κατά 13% και μείωση κατά 4% των διεθνών επενδυτικών σχεδίων.
