Πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγια για τη διάσπαση της Ευρωζώνης την ώρα που οι οικονομική κρίση βαθαίνει όλο και περισσότερο μέρα με τη μέρα και παρασύρει ισχυρές οικονομίες όπως εκείνη της Ιταλίας.
Ο ιαπωνικός επενδυτικός οίκος Nomura, μετά την έκθεσή του στην οποία εξέταζε τη διάλυση της Ευρωζώνης από νομικής απόψεως, επανέρχεται με νέα έκθεση στην οποία προσπαθεί να προβλέψει το νομισματικό καθεστώς που θα επικρατήσει στην Ευρωζώνη μετά τη διάλυσή της.
Όπως αναφέρει ο Οίκος στην αξιολόγησή του η επιστροφή κάποιων ή και όλων τω χωρών στα εθνικά τους νομίσματα θα πρέπει να συνοδεύεται και από τη δημιουργία ενός δεύτερου ECU-νομισματικής ένωσης- που θα διευκολύνει τη μετάβαση και τη μετατροπή χρεών και συμβολαίων.
Οι οικονομολόγοι της Nomura αναφέρουν ότι το ενδεχόμενο διάσπασης της Ευρωζώνης είναι πλέον πιο πιθανό, αν και ξεκαθαρίζουν ότι για εκείνους, δεν αποτελεί το κεντρικό σενάριο των προβλέψεών τους.
Σύμφωνα με τη Nomura, υπάρχει τόσο κίνδυνος μιας περιορισμένης διάσπασης της Ευρωζώνης, η οποία θα περιλαμβάνει την έξοδο μόνο μερικών από τις μικρότερες χώρες, όσο και μιας ολοκληρωτικής διάλυσης της νομισματικής ένωσης, όπου το ευρώ θα πάψει να υφίσταται και όλες οι χώρες μέλη θα πρέπει υιοθετήσουν νέα εθνικά νομίσματα. Μια ιταλική χρεοκοπία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για την ολοκληρωτική διάλυση του ευρώ, αφού η Nomura πιστεύει ότι η νομισματική ένωση δεν θα επιβιώσει σε καμία μορφή από την έξοδο μιας μεγάλης χώρας, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία.
Στην περίπτωση επιστροφής κάποιων ή όλων των χωρών στα εθνικά νομίσματα, οι μετατροπές από το ευρώ θα είναι σε κάποιες περιπτώσεις σχετικά εύκολες. Για παράδειγμα, οι καταθέσεις ενός ελληνικού νοικοκυριού σε μια ελληνική τράπεζα θα μετατραπούν αυτόματα στο νέο νόμισμα, καθώς διέπονται από την ελληνική νομοθεσία. Αντίστοιχα, τα κρατικά ομόλογα που διέπονται από την εθνική νομοθεσία της χώρας που τα εξέδωσε θα μετατραπούν επίσης στο νέο νόμισμα.
Όμως, άλλες περιπτώσεις είναι λιγότερο ξεκάθαρες. Υπάρχουν, δηλαδή, συμβόλαια και υποχρεώσεις που δεν μπορούν να συνδεθούν άμεσα με κάποια συγκεκριμένη χώρα ή με το εθνικό νόμισμά της. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ένα δάνειο σε ευρώ που έχει λάβει μια πολωνική επιχείρηση από βρετανική τράπεζα. Ή μια προθεσμιακή συναλλαγή στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ανάμεσα σε μια ιαπωνική τράπεζα και μια αμερικανική εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων.
Η συνολική αξία των συμβολαίων και των υποχρεώσεων αυτής της φύσης, των οποίων η μετατροπή στα νέα εθνικά νομίσματα θα ήταν προβληματική είναι τεράστια. Η Nomura εκτιμά ότι φτάνει σε μερικά τρισ. ευρώ.
«Από αυτή την άποψη, ένα νέο ECU (το ECU-2), θα μπορούσε να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση μιας ομαλής διαδικασίας μεταφοράς των μυριάδων συμβολαίων και υποχρεώσεων που δεν έχουν ξεκάθαρη σύνδεση με κάποια χώρα, στα νέα νομίσματα», εξηγεί η Nomura.
Υπενθυμίζεται ότι το ECU, ή European Currency Unit, είχε δημιουργηθεί από το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (EMS) το Μάρτιο του 1979. Αρχικά, αποτελούσε το καλάθι εννέα εθνικών νομισμάτων, όπου το καθένα είχε τη δική του στάθμιση, λαμβάνοντας υπόψη οικονομικούς παράγοντες για το ΑΕΠ της χώρας αλλά και για το εμπόριο μεταξύ των χωρών.
Το καλάθι του ECU προσαρμόστηκε το 1984 για να συμπεριλάβει τη δραχμή, και ξανά το 1989 για να συμπεριλάβει την ισπανική πεσέτα και το πορτογαλικό εσκούδο. Στόχος του ECU ήταν να σταθεροποιήσει τα εθνικά νομίσματα και τελικά να δημιουργήσει ένα κοινό νόμισμα.
Η διαδικασία μέσω της οποίας οι υποχρεώσεις σε ECU μεταφράστηκαν σε ευρώ στην τρίτη φάση της EMU μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για την αντίστροφη μετατροπή αυτή τη φορά: Τη μετάφραση υποχρεώσεων σε ευρώ στο ECU-2.
Έτσι, με μία κοινοτική οδηγία μπορεί να καθοριστεί το πλαίσιο που θα ορίζει ποια συμβόλαια και υποχρεώσεις θα πρέπει να μεταφραστούν στα νέα εθνικά νομίσματα καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι υποχρεώσεις που δεν έχουν ξεκάθαρη σύνδεση με μια χώρα, θα πρέπει να μεταφραστούν σε ECU-2.
Έπειτα από την εφαρμογή της οδηγίας, οι πληρωμές των υποχρεώσεων και των συμβολαίων που μετατράπηκαν σε ECU-2, θα πρέπει να γίνουν στο νόμισμα αυτό ή στο ισότιμο ποσό ενός νέου εθνικού νομίσματος, με βάση την ισοτιμία του ECU-2.
Όπως εξηγεί η Nomura, ο υπολογισμός της ισοτιμίας του ECU-2 σε αυτή τη φάση είναι δύσκολος, αφού σε επίσημο επίπεδο, δεν υπάρχει κάποιο επικρατέστερο σενάριο από τη μορφή που θα πάρει η διάσπαση της Ευρωζώνης. Όμως, ο οίκος εκτιμά ότι στο νέο καλάθι νομισμάτων του ECU-2, δεν θα περιλαμβάνεται το νέονόμισμα της Ελλάδας, αφού η Nomura πιστεύει ότι η Ελλάδα θα βγει από την Ευρωζώνη πριν από την ολοκληρωτική διάσπαση της νομισματικής ένωσης.
Όμως, όλα τα υπόλοιπα νομίσματα θα έχουν κάποια στάθμιση στο ECU-2, κατά πάσα πιθανότητα με πρότυπο τη σημερινή στάθμιση των χωρών αυτών στα κεφάλαια της ΕΚΤ.
Σε κάθε περίπτωση, η Nomura καταλήγει λέγοντας ότι: «Η διάσπαση της Ευρωζώνης θα είναι οικονομικά επώδυνη και θα προκαλέσει μεγάλη διατάραξη των ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών συστημάτων».
