Κλειδώνουν από τους 27 υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ τα τρία μέτρα που πρότεινε στις 14 Σεπτεμβρίου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας.
Χρειάστηκαν 15 ημέρες διαπραγματεύσεων και συμβιβασμών ανάμεσα στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. προκειμένου να φτάσει σήμερα στους 27 υπουργούς Ενέργειας το τέταρτο κατά σειρά σχέδιο Κανονισμού. Ανάλογα με τα άρθρα και τις διατάξεις η υποχρέωση εφαρμογής ξεκινά από την 1η Δεκεμβρίου του 2022. Θα έχουν ισχύ έως και τις 31 Δεκεμβρίου του 2023.
Τα τρία μέτρα, η επιβολή πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και η επιβολή εισφορά αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, αποσκοπούν ουσιαστικά στην οικονομική στήριξη νοικοκυριών κι επιχειρήσεων. Με απλά λόγια τα κράτη μέλη θα μπορούν να αντλήσουν έσοδα της τάξης των 140 δις. ευρώ και να ενισχύσουν τους οικιακούς καταναλωτές και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Με βάση το τελευταίο σχέδιο Κανονισμού της Κομισιόν, η Ελλάδα βγαίνει κερδισμένη ως προς τη διεκδίκηση της να μην αλλάξει ο μηχανισμός ανάκτησης εσόδων από τους ηλεκτροπαραγωγούς. Η χώρα μας ήταν η πρώτη που το εφάρμοσε από τον Ιούλιο και τώρα το λεγόμενο πλαφόν στα έσοδα καλούνται να το εφαρμόσουν και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ε.Ε.
Η περιβόητη πρόταση των 15 κρατών μελών της Ε.Ε (μεταξύ τους και η Ελλάδα) για ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου για τις χονδρεμπορικές αγορές, αναμένεται απλά να συζητηθεί στο έκτακτο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας και δεν συμπεριλαμβάνεται στο σχέδιο Κανονισμού.
Πλαφόν στα έσοδα
Με βάση τα άρθρα και τις διατάξεις του σχεδίου του Κανονισμού το ανώτατο όριο που υποχρεούνται τα κράτη – μέλη να επιβάλουν στα έσοδα που εισπράττουν οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από τις χονδρεμπορικές αγορές είναι τα 180 ευρώ ανά MWh.
Επιβάλλεται στις τεχνολογίες των ΑΠΕ, της πυρηνικής ενέργειας, του λιγνίτη και των υδροηλεκτρικών σταθμών χωρίς ταμιευτήρα νερού.
Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, το συγκεκριμένο τμήμα του σχεδίου του Κανονισμού δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να επιβάλλουν πλαφόν στα έσοδα και άλλων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και να ορίζουν και υψηλότερες τιμές ανά τεχνολογία. Με τις συγκεκριμένες διατάξεις καλύπτεται το ελληνικό μοντέλο ανάκτησης εσόδων.
Μείωση της ζήτησης
Η Κομισιόν ζητά από τα κράτη μέλη, χωρίς υποχρέωση, να μειώσουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 μέχρι και τις 31 Μαρτίου του 2023 κατά 10% τη συνολική μηνιαία ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με το μέσο όρο της ακαθάριστης κατανάλωσης ρεύματος στους προαναφερόμενους μήνες της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Κάνει, όμως, υποχρεωτική τη μείωση κατά 5% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας τις ώρες αιχμής των φορτίων. Η προαναφερόμενη μείωση θα πρέπει να γίνει τουλάχιστον στο 10% των ωρών αιχμής της περιόδου 1η Δεκεμβρίου 2022 – 31 Μαρτίου 2023.
Το συγκεκριμένο μέτρο είναι εφικτό στις μεγάλες βιομηχανίες και το σχέδιο Κανονισμού προβλέπει την οικονομική αποζημίωση ως κίνητρο για τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος μέσω δημοπρασιών.
Έκτακτη εισφορά στις πετρελαϊκές
Το τρίτο μέτρο αφορά στην επιβολής έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στα υπερκέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων (διυλιστήρια, εταιρείες φυσικού αερίου κλπ)
Σε σχέση με το αρχικό σχέδιο Κανονισμού της Κομισιόν υπάρχουν αλλαγές στο συγκεκριμένο μέτρο. Πιο συγκεκριμένα αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των κρατών – μελών να επιβάλλουν την έκτακτη εισφορά στα πρόσθετα κέρδη του οικονομικού έτους 2022 ή του 2023. Δίνει επίσης τη δυνατότητα η φορολόγηση να επιβληθεί και στα δύο έτη. Ως πρόσθετα κέρδη ορίζει αυτά που υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των φορολογητέων κερδών της τετραετίας που ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του 2018.
Στο πρώτο σχέδιο κανονισμού προβλεπόταν ως βάση σύγκρισης η τριετία από την 1η Ιανουαρίου του 2019.
Το ύψος της εισφοράς ορίζεται σε τουλάχιστον 33% των πρόσθετων κερδών.