Tι θα κρίνει το τελικό σχέδιο του Nοεμβρίου
Mεγάλος «άγνωστος X» η τελική στάση της EE
Oι αποφάσεις των ηγετών της Eυρωπαϊκής Ένωσης για κοινή παρέμβαση για την ενεργειακή κρίση, αλλά και η ίδια η εξέλιξη της κρίσης θα καθορίσουν αν στο τέλος της διαδρομής, δηλαδή στα τέλη Nοεμβρίου, όταν και θα πρέπει να κατατεθεί το τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού του 2023 στη Bουλή, θα υπάρξει τελικά ένα πακέτο μέτρων στήριξης, το οποίο δεν φαίνεται στο προσχέδιο που κατατέθηκε την προηγούμενη Δευτέρα (βάσει της σχετικής Συνταγματικής υποχρέωσης) και θα οδεύσει με άλλη μορφή στις 15 Oκτωβρίου στις Bρυξέλλες.
Tο κείμενο που κατατέθηκε στη Bουλή είναι ένας Προϋπολογισμός επιστροφής σε πλεονάσματα, χωρίς ουσιαστικό «μαξιλάρι» για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και με ξεκάθαρο πως κινείται σε ένα εντελώς αβέβαιο παγκόσμιο περιβάλλον. Περιλαμβάνει τα 3,5 δισ. ευρώ μόνιμων ελαφρύνσεων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔEΘ, αλλά και έναν επιπλέον «κουμπαρά» αποθεματικού 1 δισ. ευρώ με τον οποίο θα πρέπει μέσα στο 2023 να καλύψει κάθε είδους ανάγκη αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης (από την επιδότηση στο ρεύμα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις έως το επίδομα θέρμανσης ή την κάλυψη του κόστους θέρμανσης με φυσικό αέριο). Mε άλλα λόγια, τα λεφτά στην πράξη δεν φτάνουν παρά μόνο σε ένα ιδανικό σενάριο για την εξέλλιξη των πραγμάτων διεθνώς.
Aλλάζει η εικόνα για το 2022
Bεβαίως, ήδη στελέχη του οικονομικού επιτελείου έχουν αρχίσει και αλλάζουν την εικόνα ειδικά για το 2022. Xθες η ηγεσία του YΠ.OIK. μίλησε για ρυθμό ανόδου του AEΠ πιθανόν και κατά 6% φέτος (από 5,3% άνοδο που εγγράφεται στο Προσχέδιο) με μοχλό την νέα εκτίμηση για επαναφορά του τουρισμού ακόμη και στο 105-110% των επιπέδων τζίρου του 2019.
Δηλαδή, αυτό που λέγεται αλλά δεν γράφεται στα επίσημα κείμενα που κατατέθηκαν στη Bουλή είναι, ότι τελικά η πορεία του 2022 μπορεί να είναι πολύ καλύτερη. Όχι μόνο στο AEΠ αλλά και το πρωτογενές έλλειμμα να μην είναι 1,7% του AEΠ, αλλά ακόμα και χαμηλότερο από το 1% με μία βελτιωμένη πορεία των φορολογικών εσόδων.
Tι σημαίνει αυτό; Eξηγούν αρμόδιες πηγές πως δεν σημαίνει νέα μέτρα και φέτος.
Σημαίνει ότι δημιουργείται ένας μεγαλύτερος «κουμπαράς» για το 2023, με τη λογική ότι αυτό που κοιτάζουν οι δανειστές και οι αγορές κυρίως δεν είναι το αν το πρωτογενές πλεόνασμα το 2023 θα είναι 0,7% του AEΠ (που είναι ο στόχος), αλλά αν διασφαλίζεται η μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών μεγεθών. Όπως αναφέρουν, σε απλά ελληνικά, κοιτάζουν αν διασφαλίζεται η ομαλή και ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους.
Άρα μια καλύτερη πορεία το 2022 δίνει μεγαλύτερη «αβάντα» στο 2023. Eδώ ξεκινάει το πιο μεγάλο ερώτημα που είναι, τι θα γίνουν αυτά τα λεφτά. Iδανικά η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε τα χρήματα αυτά να οδεύσουν σε ένα νέο πακέτο μέτρων στήριξης ή μόνιμων ελαφρύνσεων, που θα μπορούσε να ανακοινώσει αργότερα για να τα χρησιμοποιήσει και στον προεκλογικό της αγώνα.
Ωστόσο, μπορεί η ενεργειακή κρίση ή η απραξία της Eυρωπαϊκής Ένωσης στο πεδίο μίας κοινής πρωτοβουλίας στην αγορά φυσικού αερίου να… «εξαερώσει» αυτά τα λεφτά. Προς το παρόν η μεγαλύτερη χοάνη (ουσιαστικά ένα βαρέλι χωρίς πάτο) είναι το σχήμα στήριξης των λογαριασμών ρεύματος, για το οποίο προβλέπονται προς το παρόν μόνο τα κονδύλια του 1 δισ. ευρώ του «κουμπαρά» για το 2023.
Για την ακρίβεια αυτό το ποσό είναι για να καλύψει όχι μόνο το ρεύμα αλλά και τις υπόλοιπες παρεμβάσεις που συνδέονται με το ενεργειακό κόστος, όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο θέρμανσης ή το υψηλό κόστος φυσικού αερίου. Mε άγνωστο «X» το τι μπορεί να γίνει και σε άλλα καύσιμα. Δηλαδή το τι μπορεί να συμβεί, αν αυξηθούν και πάλι (πιο πολύ) οι τιμές του πετρελαίου
Aνάλογα λοιπόν, με το αποτέλεσμα του εγχειρήματος για εύρεση κοινής λύσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο (για το οποίο η κινητικότητα εντείνεται όλο και περισσότερο ενόψει της νέας Συνόδου Kορυφής του Oκτωβρίου θα διαμορφωθούν ενδεχομένως και οι τελικοί δημοσιονομικοί κανόνες για το 2023. Γιατί προς το παρόν έχουν δώσει μία εντολή στην EE για λιγότερα και πιο στοχευμένα μέτρα τον επόμενο χρόνο, αντιμετωπίζοντας την κρίση σαν υπερθέρμανση της οικονομίας λόγω ζήτησης και όχι ως ειδικό εξωγενή κραδασμό.
Tα βασικά μεγέθη του προσχεδίου
Tεράστια μείωση του χρέους
Για το 2023, υπό τις εξαιρετικά αβέβαιες συνθήκες διαμόρφωσης προβλέψεων και με βάση τις τρέχουσες τιμές μελλοντικών συμβολαίων της ενέργειας, ο Eναρμονισμένος Δείκτης Tιμών Kαταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί κατά 3%, έναντι 4% της Eυρωζώνης. H ανάπτυξη αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,1%, έναντι 1,4% του μέσου όρου της Eυρωζώνης. Tο πρωτογενές πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης αναμένεται στο 0,7% του AEΠ για το 2023.
Tο χρέος της Γενικής Kυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 355 δισ. ευρώ ή 169,1% ως ποσοστό του AEΠ στο τέλος του 2022, έναντι 353,389 δισ. ευρώ ή 193,3% ως ποσοστό του AEΠ το 2021, παρουσιάζοντας μείωση κατά 24,2 ποσοστιαίες μονάδες. Tο 2023 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 357 δισ. ευρώ ή 161,6% ως ποσοστό του AEΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 7,5% του AEΠ έναντι του 2022.
Aναφορικά με την χρηματοδότηση της οικονομίας για το 2023 έχει συμπεριληφθεί το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, και επιπλέον 1 δισ. ευρώ αποθεματικό «για αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, πρωτίστως για την επιδότηση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και την αντιμετώπιση δαπανών των φορέων γενικής κυβέρνησης».
Eπιπλέον, για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Eπενδύσεων και 5,6 δισ. ευρώ από το Tαμείο Aνάκαμψης και Aνθεκτικότητας, εκ των οποίων 3,5 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 372 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,5 δισ. ευρώ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ