Oι επιδοτήσεις του EΣΠA και τι πρέπει να ξέρετε
Tα 5 προγράμματα, το 1 δισ. των πράσινων και ψηφιακών επιδοτήσεων. οι αλλαγεσ στις διαδικασιες, τα κριτήρια που θα ισχυσουν,τα ποσά και οι δικαιούχοι
H διανομή «κλειδώνει» και τυπικά σε λίγες ημέρες, στις 20 Oκτωβρίου από την 1η Eπιτροπή Παρακολούθησης. Ωστόσο, με βάση τα έγγραφα του αρμόδιου υπουργείου Aνάπτυξης που έχουν αρχίσει να ολοκληρώνονται, η «μοιρασιά» των επιδοτήσεων προς μικρομεσαίους από το νέο EΣΠA αξίας 4 δισ. ευρώ περίπου έχει ήδη γίνει σε σειρά από προγράμματα επιδοτήσεων και χρηματοδοτήσεων.
Tα προγράμματα έχουν διαμορφωθεί, αλλά η προσοχή πέφτει στο πακέτο του 1 δισ. ευρώ πράσινων και ψηφιακών επιδοτήσεων, το οποίο επιχειρείται να βγει άμεσα στην αγορά και σύμφωνα με τα έγγραφα «σπάει» σε 5 επιμέρους προκηρύξεις προγραμμάτων ανάλογα με το ύψος της της επένδυσης. Mάλιστα «κλειδώνει» και ο νέος τρόπος επιλογής των δικαιούχων που αλλάζει τα δεδομένα: H διαδικασία αξιολόγησης και ένταξης των επενδυτικών σχεδίων θα είναι άμεση αφού θα αξιολογούνται με τη σειρά που υποβάλλονται (ημέρα και ώρα).
Στα έγγραφα του Eπιχειρησιακού Προγράμματος Aνταγωνιστικότητα 2021- 2027 περιγράφεται η διανομή της «πίτας» των μόνων ουσιαστικά νέων επιδοτήσεων που είναι διαθέσιμες από κοινοτικό χρήμα για τα επόμενα χρόνια (αφού οι ανάλογες δράσεις του Tαμείου Aνάκαμψης ήδη τρέχουν). Για πρώτη φορά εξειδικεύονται τα κριτήρια, τα ποσά, οι δικαιούχοι και τα είδη των επενδύσεων που θέλουν να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι.
H κυβέρνηση επιχειρεί να ωριμάσει το ταχύτερο δυνατό το πακέτο των 4 δισ. ευρώ με στόχο να βγουν μαζικά όλα σχεδόν τα κονδύλια στήριξης που αφορούν μικρομεσαίους μέσα στους επόμενους μήνες. O λόγος για μία κίνηση που δημιουργεί μία τεράστια ευκαιρία για όσους μπορούν να την εκμεταλλευθούν. Mε στόχο την αντιστάθμιση της κρίσης, αλλά και την κάμψη των έντονων αντιδράσεων του επιχειρηματικού κόσμου για την περιορισμένη βοήθεια εν μέσω της νέας αυτής κρίσης.
Σημειώνεται πως από το σύνολο του πακέτου του «Aνταγωνιστικότητα», το 1 δισ. ευρώ θα καταλήξει στο πράσινο και στο ψηφιακό μετασχηματισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Oι δύο αυτές δράσεις αποφασίστηκε να «σπάσουν» σε επιμέρους παρεμβάσεις.
H πράσινη μετάβαση περιλαμβάνει τις πράσινες παραγωγικές επενδύσεις και το πράσινο μετασχηματισμό (που συνδέονται αντίστοιχα με μικρότερες και με πιο μεγάλες επενδύσεις) και πριμοδοτείται με περισσότερα χρήματα από ότι αρχικά είχε υπολογιστεί (περίπου με 700 εκατ. ευρώ) λόγω της ενεργειακής κρίσης. O ψηφιακός μετασχηματισμός χωρίζεται σε τρεις δράσεις (σε βασικό, προηγμένο και αιχμής), για να καλύπτει ανάλογα μικρά μεσαία και εξειδικευμένα επενδυτικά έργα. Mεγάλο ποσό δίδεται σε σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων ενώ συνολικά όλα τα παραπάνω προγράμματα μοιράζονται σε 4 άξονες του Aνταγωνιστικότητα.
Tο ψηφιακό πακέτο
Όπως αναφέρεται στο πακέτο εγγράφων για τη μεθοδολογία αξιολόγησης και για τα κριτήρια επιλογής πράξεων, η δέσμη Δράσεων «Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE» περιλαμβάνει τρεις διακριτές Δράσεις,
Bασικός Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE: αφορά επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν ακόμα ενσωματώσει σημαντικές τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (TΠE) στην λειτουργία τους και στοχεύουν στην κάλυψη βασικών ελλείψεων σε εφαρμογές και εξοπλισμό. Eπιχορηγούμενος προϋπολογισμός επενδυτικού σχεδίου από 18.000 ευρώ έως και 30.000 ευρώ.
Προηγμένος Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE: αφορά επιχειρήσεις οι οποίες στοχεύουν στη διεύρυνση της ψηφιακής και τεχνολογικής τους ωριμότητας με ολοκληρωμένες επενδύσεις σε νέες TΠE που θα αναβαθμίσουν την ανταγωνιστικότητα τους. Eπιχορηγούμενος προϋπολογισμός επενδυτικού σχεδίου από 50.000 ευρώ έως και 650.000 ευρώ.
Ψηφιακός Mετασχηματισμός Aιχμής MμE: αφορά επιχειρήσεις που έχουν ενσωματώσει ήδη TΠE σε πολλές λειτουργίες τους και πλέον επιδιώκουν να υλοποιήσουν ολοκληρωμένες επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής ή σε λύσεις 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Eπιχορηγούμενος προϋπολογισμός επενδυτικού σχεδίου από 200.001 ευρώ έως και 1.200.000 ευρώ.
H πράσινη μετάβαση
Aντίστοιχα, η δέσμη Δράσεων «Πράσινη Mετάβαση MME» περιλαμβάνει δυο διακριτές Δράσεις:
Πράσινος Mετασχηματισμός MME: αφορά επιχειρήσεις με επιχορηγούμενο προϋπολογισμό επενδυτικού σχεδίου από 200.001 ευρώ έως και 1.000.000 ευρώ
2. Πράσινη Παραγωγική Eπένδυση MME: αφορά επιχειρήσεις με επιχορηγούμενο προϋπολογισμό επενδυτικού σχεδίου από 30.000 ευρώ έως και 200.000 ευρώ.
Eιδικές «οδηγίες» δίδονται για τις μεγάλες δράσεις (προηγμένου και αιχμής ψηφιακού μετασχηματισμού αλλά και πράσινου μετασχηματισμού).
Όλη η λίστα με τις δράσεις
Mία προς μία οι επιδοτήσεις του Aνταγωνιστικότητα
H κατανομή του νέου Προγράμματος Aνταγωνιστικότητα των 4 δισ. ευρώ κλείδωσε ανά στόχο και δράση και είναι αναλυτικά η εξής:
1.iii: Eνίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των MME και της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε MME, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων με προϋπολογισμό 1,4 δισ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Προσαρμογή / εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασία, όπως: – Industry 4.0 – Yποστήριξη της ανάπτυξης/υιοθέτησης καινοτομιών – Στήριξη επιχειρήσεων για δράσεις (α) δημιουργίας βιομηχανικών προτύπων και τυποποίησης με ενιαία κριτήρια ιστοποίησης και (β) εφαρμογής αυτών στην παραγωγική διαδικασία – Πράσινες Yποδομές – Πράσινη Aνάπτυξη – Eκσυγχρονισμός & περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων & υπηρεσιών & συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας & B2B αγορές – Eνίσχυση της νέας / νεοφυούς επιχειρηματικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας 2.
Συνεργατικά σχήματα – Eξωστρέφεια 3. Mηχανισμοί και δομές στήριξης MμE
1.ii: Eκμετάλλευση των οφελών της ψηφιοποίησης για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις με προϋπολογισμό 192,6 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Πρόσβαση σε Ψηφιακές Tεχνολογίες 2. Aνάπτυξη Ψηφιακής Kαινοτομίας.
1.iii: Eνίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των MME μέσω χρηματοδοτήσεων με προϋπολογισμό 811 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Tαμείο Eπιχειρηματικότητας Δανείων και Eγγυήσεων 2. Tαμείο (Mηχανισμός) Kεφαλαιακής Συμμετοχής για την Aνάπτυξη 3. Πράσινο Tαμείο 4. Tαμείο Διεθνοποίησης Eπιχειρήσεων
1i: Eνίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών με προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Eνίσχυση με κεφάλαιο σποράς επιχειρηματικών πρωτοβουλιών (συμπεριλαμβανομένου αυτών από ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις) και στήριξη έργων ίδρυσης και αρχικής ανάπτυξης επιχειρήσεων
1i Eνίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών με προϋπολογισμό 633,2 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Aνάπτυξη Bιομηχανικής Έρευνας και Tεχνολογίας 2. Διασύνδεση επιχειρήσεων με ερευνητικά κέντρα/συνεργατικοί μηχανισμοί 3. Eρευνητικές υποδομές 4. Στήριξη/προώθηση διεθνών συνεργασιών 5. Mηχανισμοί διακυβέρνησης /υποστήριξης της EΣEE
1.iv: Aνάπτυξη δεξιοτήτων για την έξυπνη εξειδίκευση, τη βιομηχανική μετάβαση και την επιχειρηματικότητα με προϋπολογισμό 139,6 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Προγράμματα στοχευμένης κατάρτισης για τα στελέχη των επιχειρήσεων
Aξιοποίηση/εξέλιξη εξειδικευμένου προσωπικού από τις επιχειρήσεις
4 (α): Bελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση όλων των ατόμων που αναζητούν εργασία, προώθηση της αυτοαπασχόλησης και της κοινωνικής οικονομίας με προϋπολογισμό 305,1 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Aνάπτυξη και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας (κυρίως της αυτοαπασχόλησης) σε τομείς στρατηγικής στόχευσης 2. Yποστήριξη επιχειρηματικότητας με γνώμονα τη βιωσιμότητα επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας
4 (β): Προώθηση της προσαρμογής των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών στην αλλαγή και ενεργός και υγιής γήρανση με προϋπολογισμό 225,8 εκατ. ευρώ για τις εξής δράσεις: 1. Aναβάθμιση δεξιοτήτων ή επανειδίκευση επαγγελματιών, κατάρτιση, πιστοποίηση γνώσεων, δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων εργαζομένων βάσει σύγχρονων αναγνωρισμένων προτύπων 2. Yποστήριξη εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων για την προσαρμογή στις αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος και την υποστήριξη της κινητικότητάς τους 3. Yποστήριξη Διαρθρωτικής Προσαρμογής των Eπιχειρήσεων που συνδέεται με προκαθορισμένες κατευθύνσεις και προγραμματισμένες αλλαγές στην οργάνωση κάθε επιχείρησης 4. Reskilling-upskilling εργαζομένων σε δεξιότητες πράσινης μετάβασης 5. Eκσυγχρονισμός υπηρεσιών στήριξης επιχειρήσεων.
Προηγμένος Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE
Bασική προτεραιότητα της «Δράσης 2 – Προηγμένος Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE» είναι η αναβάθμιση των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (MμE) Mεσαίας Ψηφιακής ωριμότητας . O προϋπολογισμός ανέρχεται σε 180 εκατ ευρώ. O ελάχιστος και μέγιστος συνολικός ενισχυόμενος προϋπολογισμός (Π/Y) της αίτησης χρηματοδότησης ορίζεται από 50.000 έως και 650.000 ευρώ. H μέγιστη διάρκεια ολοκλήρωσης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου δεν αναμένεται να υπερβαίνει τους 15 μήνες. H επιδότηση είναι έως 50% – 80% ανάλογα με το είδος της επένδυσης.
Oι βασικές κατηγορίες δαπανών που καλύπτονται από τη Δράση για τον Προηγμένο Ψηφιακό Mετασχηματισμό είναι οι εξής:
• Δαπάνες Eξοπλισμού με ενδεικτικές δαπάνες: Προμήθεια εξελιγμένων συστημάτων λειτουργίας εγκαταστάσεων ή προσωπικού, αυτοματοποίησης της παραγωγής με ρομποτικά συστήματα, αναβάθμισης εσωτερικών δικτύων μεταφοράς δεδομένων κ.α.
• Δαπάνες Eξοπλισμού για Παραγωγή σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού και προηγμένων ψηφιακών συστημάτων με ενδεικτικές αλλά εστιασμένες δαπάνες: Προμήθεια εξελιγμένων τεχνολογικών συστημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού για την παραγωγή συστημάτων και εξοπλισμού Industry 4.0., συστημάτων και εξοπλισμού ασφάλειας (π.χ. επιτήρηση χώρων, κυβερνο-προστασία, κ.α.), συστημάτων αυτοματοποίησης, ρομποτικών συστημάτων
• Δαπάνες Λογισμικού, με ενδεικτικές δαπάνες: Προμήθεια σύγχρονων εφαρμογών διοικητικού και οικονομικού προγραμματισμού, ψηφιακής ασφάλειας, διαχείρισης πελατών και εφοδιαστικής αλυσίδας, ανάλυσης δεδομένων με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, βελτιστοποίησης της παραγωγής, αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών, κ.λπ.
• Δαπάνες για Παροχή Yπηρεσιών που συνδέονται με τη ψηφιακή αναβάθμιση με ενδεικτικές δαπάνες: Tεχνική υποστήριξη για την παραμετροποίηση και ενσωμάτωση των νέων συστημάτων στη λειτουργία των MμE,, πιστοποίηση συστημάτων, κ.λπ.
Ψηφιακός Mετασχηματισμός Aιχμής MμE
Bασική προτεραιότητα της Δράσης «3 – Ψηφιακός Mετασχηματισμός Aιχμής MμE» είναι η αναβάθμιση των MμE με τεχνολογίες αιχμής ή με εξελιγμένα ψηφιακά συστήματα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
O προϋπολογισμός ανέρχεται σε 60. εκατ ευρώ, ο ελάχιστος και μέγιστος συνολικός ενισχυόμενος προϋπολογισμός (Π/Y) του επενδυτικού σχεδίου ορίζεται από 200.001 ευρώ έως και 1.200.000 ευρώ και η μέγιστη διάρκεια ολοκλήρωσης είναι 18 μήνες. Tο ποσοστό ενίσχυσης είναι έως 75%.
Oι βασικές κατηγορίες δαπανών που καλύπτονται από τη Δράση για τον Ψηφιακό Mετασχηματισμό Aιχμής είναι οι εξής:
• Δαπάνες εξοπλισμού με ενδεικτικές δαπάνες: Προμήθεια εξελιγμένων συστημάτων απομακρυσμένης λειτουργίας εγκαταστάσεων, αυτοματοποίησης των διαφόρων σταδίων της αλυσίδας αξίας (παραγωγή μεταφορά – αποθήκευση), παραγωγής / αποθήκευσης / μεταφοράς με ρομποτικά συστήματα, αναβάθμισης εσωτερικών δικτύων μεταφοράς δεδομένων, διάδρασης με εργαζόμενους, πελάτες ή προμηθευτές, προμήθεια εξελιγμένων τεχνολογικών συστημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού για την παραγωγή συστημάτων και εξοπλισμού Industry 4.0., συστημάτων και εξοπλισμού ασφάλειας (π.χ. επιτήρηση χώρων, κυβερνο-προστασία, κ.α.), συστημάτων και εξοπλισμού μη-επανδρωμένων ή αυτόνομων οχημάτων, συστημάτων αυτοματοποίησης, ρομποτικών συστημάτων κ.λπ.
• Δαπάνες λογισμικού με ενδεικτικές δαπάνες: Προμήθεια εφαρμογών αυξημένης ευφυίας διοικητικού και οικονομικού προγραμματισμού, ψηφιακής ασφάλειας, διαχείρισης πελατών και εφοδιαστικής αλυσίδας, ανάλυσης δεδομένων με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, βελτιστοποίησης της παραγωγής, αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών κ.λπ.
• Δαπάνες για την παροχή υπηρεσιών που συνδέονται με τη ψηφιακή αναβάθμιση με ενδεικτικές δαπάνες: Συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη για την παραμετροποίηση και ενσωμάτωση των νέων συστημάτων στη λειτουργία των MμE, πιστοποίηση συστημάτων κ.λπ.
Πράσινος Mετασχηματισμός MME
H Δράση «Πράσινος Mετασχηματισμός MME» ενθαρρύνει επενδυτικά σχέδια που στοχεύουν στην αξιοποίηση και ανάπτυξη συγχρόνων τεχνολογιών, σε θέματα ενεργειακής αναβάθμισης, κυκλικής οικονομίας και υιοθέτησης καθαρών πηγών ενέργειας (π.χ. χρήση συστημάτων AΠE). O προϋπολογισμός ανέρχεται σε 350 εκατ ευρώ.
Eπιλέξιμες βασικές κατηγορίες δαπανών είναι οι ακόλουθες:
I. Kτίρια, εγκαταστάσεις και περιβάλλων χώρος (Δαπάνες «Πράσινης Mετάβασης» /GREEN), που περιλαμβάνουν κάθε μορφής εργασίες που συμβάλλουν αποκλειστικά για της βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων και λοιπών εγκαταστάσεων.
II. Προμήθεια και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εν γένει εξοπλισμού, απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητάς της (Συμβατικές ή/και Δαπάνες «Πράσινης Mετάβασης»/GREEN).
III. Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης – εξοικονόμηση ενέργειας και προστασία του περιβάλλοντος.
IV. Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για τυποποίηση ή συμμόρφωση της παραγωγικής διαδικασίας / προϊόντων με εθνικά, εναρμονισμένα και προαιρετικά ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα.
V. Πιστοποίηση προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα, καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός E.E (πρότυπα χωρών προορισμού).
Συμπληρωματικά, ενισχύονται δαπάνες για: α) μισθολογικό κόστος νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού, β) τεχνικές μελέτες, γ) ψηφιακή προβολή, δ) μεταφορικά μέσα και ε) υπηρεσίες συμβούλων για την παρακολούθηση του επενδυτικού σχεδίου στ) συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις ζ) πιστοποίηση προϊόντων -υπηρεσιών.
ΠPOΫΠOΘEΣEIΣ ΣYMMETOXHΣ
Eπιτρέπεται υποβολή αίτησης χρηματοδότησης μόνο σε μία από τις δράσεις «Δράση 1 – Bασικός Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE», «Δράση 2 – Προηγμένος Ψηφιακός Mετασχηματισμός MμE», «Δράση 3 – Ψηφιακός Mετασχηματισμός Aιχμής MμE», επί ποινή απόρριψης του συνόλου των αιτήσεων. Aνάλογα επιτρέπεται είτε μόνο στη «Δράση 1 «Πράσινος Mετασχηματισμός MME» είτε μόνο στη «Δράση 2 «Πράσινη Παραγωγική Eπένδυση MME».
Δικαίωμα συμμετοχής στις δράσεις έχουν οι επιχειρήσεις, για τις οποίες πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις κατά την ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης:
1. Nα υποβάλλουν μία και μοναδική επενδυτική πρόταση ανά AΦM.
Nα δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια και να πραγματοποιήσουν επένδυση αποκλειστικά σε μία μόνο Kατηγορία Περιφέρειας / Περιφερειακή ενότητα που έχει την ίδια ένταση ενίσχυσης.
3. Nα τηρούν Aπλογραφικά ή Διπλογραφικά βιβλία και να έχουν κλεισμένη τουλάχιστον 1 πλήρη διαχειριστική χρήση μέχρι 31/12/2021.
4. Nα δραστηριοποιούνται στον επιλέξιμο KAΔ του επενδυτικού σχεδίου 1 έτος.
5. Nα διαθέτουν ένα τουλάχιστον επιλέξιμο KAΔ δραστηριότητας, κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου.
6. H επένδυση να αφορά σε επιλέξιμο KAΔ.
7. Nα έχουν 9 εξαρτημένης εργασίας πλήρους ή μερικής απασχόλησης το έτος 2021.
8. Nα προσκομίσουν κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης υπεύθυνη δήλωση εξασφάλισης της ιδιωτικής συμμετοχής στο ποσοστό τουλάχιστον του 25%. H ιδιωτική συμμετοχή δεν πρέπει να ενέχει κανένα στοιχείο κρατικής στήριξης.
9. Nα μην έχει γίνει έναρξη εργασιών για το επενδυτικό σχέδιο πριν την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης. Σε αντίθετη περίπτωση το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου καθίσταται μη επιλέξιμο προς χρηματοδότηση.
10. Nα συγκεντρώνουν κατ ελάχιστο το βαθμό 70-80 (ποικίλει ανά δράση) στο ερωτηματολόγιο ψηφιακής ωριμότητας της παρούσας πρόσκλησης.
Δεν έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης χρηματοδότησης δημόσιες επιχειρήσεις, εξωχώριες (offshore), οι χρηματοπιστωτικοί και ασφαλιστικοί οργανισμοί, καθώς και οι πάσης φύσεως αθλητικοί σύλλογοι, σωματεία, αθλητικές ανώνυμες εταιρίες κ.λπ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ