Εντός Νοεμβρίου οι τελικές αποφάσεις
Τις επόμενες εβδομάδες -και στην καλύτερη περίπτωση εντός του Νοεμβρίου- αναμένονται οι όποιες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, καθώς το Συμβούλιο της ΕΕ (Ενέργειας) δεν κατάφερε να γεφυρώσει τις διαφορές που υφίστανται ανάμεσα στους 27, αλλά ούτε και να εξετάσει σε βάθος τις προτάσεις – προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις συνέπειες μιας επέκτασης του λεγόμενου “ιβηρικού μοντέλου” σε ολόκληρη την ΕΕ
Οι 27 υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Συμβούλιο της ΕΕ) που συναντήθηκαν στο Λουξεμβούργο, συζήτησαν τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποσύνδεση των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που θα μπορούσε να λειτουργήσει μέσω συμβάσεων που θα «κλειδώνουν» την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για 15 χρόνια, διορθώνοντας την τρέχουσα κατάσταση, όπου οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι τιμές πυρηνικής ενέργειας καθορίζονται από την πιο ακριβή πηγή ηλεκτρικής ενέργειας -το φυσικό αέριο.
Η πρόταση της Κομισιόν συνοψίζεται στα εξής: Αποσύνδεση των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, με τιμές σε συμβόλαια για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πυρηνικά που καθορίζονται μέσω διαγωνισμού και σύμφωνα με το πραγματικό κόστος παραγωγής. Ωστόσο, οι όποιες τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον ερχόμενο μήνα, καθώς, ως οι λεπτομέρειες που πρέπει να αποσαφηνιστούν είναι πολλές και ως γνωστόν, ο “διάβολος κρύβεται” σε αυτές.
Μισογεμάτο ή μισοάδειο ποτήρι και το τέλος (;) του “ιβηρικού μοντέλου”
Μετά τις γενικές και ασαφείς δεσμεύσεις που έλαβαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ την περασμένη Παρασκευή, οι υπουργοί Ενέργειας εξέτασαν τις επικαιροποιημένες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που περιλαμβάνουν κάποιας μορφής καθορισμού ανώτατης τιμής στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κοινές αγορές φυσικού αερίου, με σκοπό η ΕΕ ως σύνολο, να διαπραγματευτεί χαμηλότερες τιμές.
Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μοιάζουν με μια… μαγική εικόνα, όπου κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ βλέπει ό,τι ακριβώς θα επιθυμούσε, καθώς το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ αναφέρεται μεν στον καθορισμό ανώτατου ορίου για την τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καταφέρνοντας το φαινομενικά ακατόρθωτο. Να ακυρώσει την ίδια του την πρόταση.
Ο λόγος είναι ότι οι εμπειρογνώμονες της Κομισιόν θεωρούν πως μια πιθανή επέκταση του λεγόμενου “ιβηρικού μοντέλου” σε ολόκληρη την ΕΕ θα έχει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι η εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου για την μετά Brexit εποχή και οι εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας. Για παράδειγμα, οι Βρετανοί (όπως και οι Ελβετοί) θα ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι, εισάγοντας φθηνή ηλεκτρική ενέργεια την οποία θα επιδοτούν ουσιαστικά οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Κάτι που, σύμφωνα με την Κομισιόν θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκτόξευση της χρήσης φυσικού αερίου. Βάσει της Συμφωνίας ΕΕ – Ηνωμένου Βασιλείου, οι 27 δεν μπορούν να επιβάλουν προσαύξηση στις εξαγωγές της φθηνής, επιδοτούμενης, ενέργειας.
Και σε περίπτωση που οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ δεν θεωρήσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως καταστροφικό, η Κομισιόν έχει περισσότερα εργαλεία για να… τρομάξει τους 27. Σε περίπτωση αδιεξόδου, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την αναδιανομή ενέργειας. Κάτι που σημαίνει ότι η Γερμανία που παράγει πολλή ηλεκτρική ενέργειας από φυσικό αέριο θα πρέπει να την μοιράζεται με την Γαλλία, η οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να επαναλειτουργήσει στο maximum τους πυρηνικούς της αντιδραστήρες. Δηλαδή, το Βερολίνο θα….επιδοτεί το Παρίσι.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάφερε να ικανοποιήσει και πάλι όλες τις πλευρές. Και την πλειοψηφία των κρατών-μελών που ζητούν ανώτατο όριο στο φυσικό αέριο και αυτά τα κράτη-μέλη (τα λιγότερα) που απορρίπτουν κάθε τέτοια πιθανότητα. Αναφορικά με τις κοινές αγορές αερίου που προτείνει η Κομισιόν, η Γερμανία και η Ολλανδία εμφανίζονται πρόθυμες να τις αποδεχθούν, καθώς παρόλο που, ο καλός προς το παρόν καιρός, έχει μειώσει την τιμή του φυσικού αερίου, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να γεμίσουν τις “αποθήκες τους” και το 2023 χωρίς να εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο.
Κλείσιμο
Οι συμβιβασμοί κρίνονται περισσότερο απαραίτητοι από ποτέ καθώς το πάλαι ποτέ γαλλο – γερμανικό δίδυμο υπολειτουργεί με τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ να ζητούν δύο εκ διαμέτρου αντίθετα σχέδια για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Το Παρίσι ζητεί ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που θα χρηματοδοτηθεί με κοινό ευρωπαϊκό χρέος, ενώ το Βερολίνο αντιπροτείνει την μεγαλύτερη εξοικονόμηση φυσικού αερίου.
