Σε οριακή κατάσταση βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις της χώρας, ενώ πολλές έχουν υποχρεωθεί να διακόψουν και τη λειτουργίας τους εξαιτίας του φαινομένου της σημαντικής επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής των υποχρεώσεων των πελατών τους.
Το πρόβλημα το βιώνουν πολύ πιο έντονα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που εκ των πραγμάτων διαθέτουν περιορισμένη ρευστότητα, καθώς ακόμη και μια ολιγοήμερη καθυστέρηση μπορεί να έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις.
Το υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠΑΑΝ), «δηλώνει» αδυναμία ουσιαστικής παρέμβασης για την εξομάλυνση της αγοράς, παραμένοντας στην πράξη απλός παρατηρητής, καθότι έως αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει καμία δυνατότητα παρέμβασης, είτε σε θεσμικό είτε σε πρακτικό επίπεδο, ενώ εξαντλεί τις όποιες πιέσεις του σε επαφές που πραγματοποιεί με εταιρείες οι οποίες υπερβάλλουν με πιστώσεις τους.
Το πρόβλημα δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά και στα αργά αντανακλαστικά του υπουργού Ανάπτυξης, Μ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος βρέθηκε απροετοίμαστος να αντιμετωπίσει, πέρα από τις ανατιμήσεις, και τις στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και το ζήτημα της περιορισμένης ρευστότητας, που αποτελεί το βασικότερο ίσως λόγο για τα χιλιάδες λουκέτα που καταγράφονται στην αγορά.
Διπλάσιος χρόνος
Κατά τις γενικές εκτιμήσεις, σήμερα ο χρόνος αποπληρωμής των υποχρεώσεων κυμαίνεται από 2 έως 5 μήνες έναντι των περίπου 70 ημερών που ήταν ο μέσος χρόνος πριν από την κρίση, ενώ θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι υπάρχουν και περιπτώσεις που οι καθυστερήσεις ξεπερνούν και τους 10 μήνες.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι μόνο οι 10 μεγαλύτερες λιανεμπορικές επιχειρήσεις τροφίμων πραγματοποιούν κύκλο εργασιών άνω των 10 δισ. ευρώ το χρόνο, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι καθυστερήσεις πληρωμών για 7,5 δισ. ευρώ σε τιμές χονδρικής, που υπολογίζονται στα 2,5 δισ. ευρώ (100 ημέρες μέσος χρόνος πίστωσης), προκαλούν τεράστιο οικονομικό ντόμινο το οποίο συμπαρασύρει ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την αγορά των ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών, όπου με έναν ετήσιο τζίρο της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ οι πιστώσεις διαμορφώνονται σε 700 εκατ. ευρώ.
Οσον αφορά στην αγορά ένδυσης – υπόδησης, παιδικών παιχνιδιών, γυαλιών και οικιακού εξοπλισμού, όπου πραγματοποιείται ετησίως ένας τζίρος της τάξης των 5 δισ. ευρώ, οι καθυστερήσεις πληρωμών υπολογίζονται στο 1,2 δισ. ευρώ. Αθροίζοντας τα προαναφερόμενα ποσά πιστώσεων, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί με σχετική ασφάλεια ότι σε πιστωτικά σημειώματα και επιταγές «κρύβονται» σήμερα πάνω από 4 δισ. ευρώ, κεφάλαια τα οποία θέτουν σε περιβάλλον ασφυξίας δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις με άμεση την ευθύνη και του υπουργείου Ανάπτυξης.
Η κατάσταση χειροτερεύει ακόμη περισσότερο από την περιοριστική πολιτική των τραπεζών, οι οποίες έχουν κλείσει τις στρόφιγγες της ρευστότητας ακόμα και για τις κερδοφόρες επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο όσο περνάει ο καιρός γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο για την αγορά.
Εγγυοδοτικά προγράμματα
Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει άμεση παρέμβαση -πλην των συστάσεων- από πλευράς υπουργείου Ανάπτυξης, καθώς το ζήτημα αφορά σε χρέη μεταξύ ιδιωτών, τα περιθώρια για τη βελτίωση της κατάστασης είναι εξαιρετικά μικρά. Στελέχη του ΥΠΑΑΝ που παρακολουθούν την αγορά εκφράζουν την ανησυχία τους για το φαινόμενο, εξηγώντας ότι δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα παρέμβασης, πλην της δημιουργίας ενός εγγυοδοτικού μηχανισμού που θα ασφαλίζει τις πιστώσεις.
Ηδη όπως αναφέρουν, έχει κατατεθεί σχετική εισήγηση στον κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη για τη δημιουργία μέσω του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) ενός χρηματοδοτικού προϊόντος ασφάλισης πιστώσεων, το οποίο θα έχει τη μορφή των ανάλογων εγγυοδοτικών προγραμμάτων του ΕΤΕΑΝ.
Στο πλαίσιο ανάπτυξης ενός τέτοιου προϊόντος έχουν πραγματοποιηθεί επαφές με τις εταιρείες ασφάλισης πιστώσεων «Hermes» και «Atradious», ο οποίες τοποθετούνται θετικά σε μια τέτοια πρωτοβουλία. Βέβαια οι όποιες ενέργειες βρίσκονται ακόμη στην αρχή, καθότι δεν έχουν πραγματοποιηθεί και οι ανάλογες επαφές με τη διοίκηση του ΕΤΕΑΝ, ώστε ένα τέτοιο πρόγραμμα να συμπεριληφθεί στο επιχειρησιακό του σχέδιο του Ταμείου.
Στην περίπτωση που δημιουργηθεί ένα τέτοιο προϊόν, θεωρείται βέβαιο ότι θα βελτιώσει τη ρευστότητα σε πολλές επιχειρήσεις. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο οι εταιρείες ασφάλισης πιστώσεων θα ασφαλίζουν πιο εύκολα και σε μεγαλύτερο ποσό τα υπό εξόφληση τιμολόγια, καθώς θα φέρουν την εγγύηση του ΕΤΕΑΝ.
Απειλές χωρίς… αντίκρισμα
Ως απειλές χωρίς… αντίκρισμα θα μπορούσε κάποιος να σχολιάσει τις προθέσεις του υπουργείου να παρέμβει νομοθετικά, καθιερώνοντας όριο στις πιστώσεις τους δύο μήνες.
Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα λειτουργούσε σαν «ταφόπλακα» για χιλιάδες επιχειρήσεις, οι οποίες εμφανίζονται σήμερα με ανοικτές-πολύμηνες υποχρεώσεις, που σε καμία περίπτωση -δεδομένων και των συνθηκών- δεν θα μπορούσαν να συμπιέστουν σε διάστημα μόλις δύο μηνών.
Αν το υπουργείο αποτολμούσε μια τέτοια παρέμβαση, ίσως να έδινε λύση σε πολλές παραγωγικές, χονδρεμπορικές ή και εισαγωγικές επιχειρήσεις, την ίδια στιγμή όμως θα καταδίκαζε σε… θάνατο χιλιάδες λιανεμπορικές επιχειρήσεις.
