Το σύστημα ηλεκτρονικής σήμανσης και η ιχνηλασία καπνικών και αλκοολούχων
Μείζον θέμα φαίνεται πως προκύπτει στο υπουργείο Οικονομικών με την κωλυσιεργία που αποδίδεται στον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, κ. Παντελή Οικονόμου σχετικά με τη φοροδιαφυγή.
Ενώ το υπουργείο και η χώρα μας γενικότερα επιδίδεται κυριολεκτικά σε έναν αγώνα δρόμου για να συγκεντρώσει έσοδα και κυρίως για να περιορίσει τη φοροδιαφυγή, η λογική που φαίνεται να επικρατεί δεν είναι η θέσπιση κανόνων, η επιλογή συστημάτων που με τη λειτουργία τους θα καθίσταται αδύνατη η απώλεια εσόδων του κράτους, αλλά η… καλή θέληση που ζητάμε από τους φορολογούμενους και η δράση των «ράμπο».
Όπως είναι γνωστό η παραχάραξη, το λαθρεμπόριο, οι αναληθείς φορολογικές δηλώσεις, οι ψευδείς ταξινομήσεις εμπορικών σημάτων και η πλαστογράφηση προϊόντων προκαλούν μεγάλες απώλειες εσόδων και εκτινάσουν τα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού. Αργά για να αντιμετωπιστούν όλα τα παραπάνω η κυβέρνηση με το νόμο 3943/2011 (άρθρο 25 παρ. 3) αποφάσισε να τοποθετηθεί σύστημα σήμανσης των αλκοολούχων ποτών και των βιομηχανικών προϊόντων καπνού.
Για την επιλογή του παρόχου προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος – δέσμευση που έχει αναλάβει η Ελλάδα έναντι των δανειστών της για επιπλέον έσοδα 250 εκατ. ευρώ από τον καπνό και 50 εκατ. για το αλκοόλ, το υπουργείο απηύθυνε τον Ιούλιο ανοικτή πρόσκληση ενδιαφέροντος… Έστω και με καθυστέρηση, αφού η δέσμευση με την επιστολή πρόθεσης που είχε αναλάβει η χώρα, ήταν από τον Δεκέμβριο του 2010.
Η επιτροπή
Από τον Ιούλιο μέχρι σήμερα, 6 μήνες, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα. Παρά το γεγονός ότι έχει συσταθεί μια 8μελής επιτροπή, η οποία… συνεδριάζει δύο φορές την εβδομάδα και παρά το γεγονός ότι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον συνολικά έξι εταιρίες. Μια ελβετική, η SICPA με το σύστημα SICPATRACE με τεράστια διεθνή εμπειρία, η INFORM ΛΥΚΟΣ και άλλες μικρότερες.
Για την υλοποίηση του συστήματος ηλεκτρονικής σήμανσης και ιχνηλασίας καπνικών και αλκοολούχων, δεν απαιτείται καμιά επένδυση από την πλευρά του δημοσίου, καθώς οι εταιρίες αναλαμβάνουν το σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη συντήρηση του συστήματος και η χρέωση θα γίνεται ανά προϊόν με κόστος λιγότερο από 0,06% του ειδικού φόρου. Η Ελλάδα που μαστίζεται από το λαθρεμπόριο τσιγάρων και αλκοολούχων χάνει μόνο από τον καπνό έσοδα 800 εκατ. το χρόνο και το θέμα που δημιουργείται είναι τεράστιο, όπως και τα ερωτηματικά.
Τα ερωτήματα
• Γιατί υπάρχει τέτοια καθυστέρηση στην υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος, το οποίο πέρα από τα αλκοολούχα και τα καπνικά μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα συσκευασμένα προϊόντα για την ανάκτηση ειδικών φόρων και ΦΠΑ;
• Υπάρχει παρασκήνιο στην υπόθεση, το οποίο φτάνει ακόμα και ως την επιλογή προσώπων στην επιτροπή που έχει συσταθεί;
• Υπάρχει βούληση για την εφαρμογή του ή η σύγκρουση συμφερόντων είναι μεγάλη; Πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα της καθυστέρησης της συγκεκριμένης λήψης απόφασης έχει τεθεί και από την πλευρά της Τρόικας και έχει επιφέρει ακόμα και μια πολιτική κόντρα μέσα στο υπουργείο. Οι ψίθυροι γιγαντώνονται και οι καταγγελίες πιθανόν να μην αργήσουν να πάρουν την μορφή χιονοστοιβάδας.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πέρα από την INFORM LYKOS, πέρα από τα όποια προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα ότι οι άλλες εταιρίες, μεγάλες ή μικρές έχουν έντονη παρουσία στη διεθνή αγορά και ήδη έχουν εφαρμόσει παρόμοια προγράμματα όχι μόνο σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, αλλά και σε ελεκτικούς μηχανισμούς που αφορούν από και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (σύστημα Sicpatrace).
Μάλιστα, κοινή πεποίθεση όλων είναι ότι αυτό το σύστημα το οποίο είναι συμβατό και με τις διατάξεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, για την προστασία του ανθρώπου από επιβλαβή «αντίγραφα» τσιγάρων και ποτών, στο άμεσο μέλλον θα καταστεί υποχρεωτικό.
Με το σύστημα ηλεκτρονικής σήμανσης και ιχνηλασίας καπνικών και αλκοολούχων προϊόντων, πέρα από τις ένσημες ταινίες φορολογίας, δημιουργείται ένα κεντρικό αποθετήριο ψηφιακών δεδομένων, ιδιοκτησίας του κράτους που καθιστά δυνατή την παρακολούθηση και τον έλεγχο της παραγωγής, ακόμα και για την κυκλοφορία των προϊόντων στο εξωτερικό.
Τα συστήματα αυτά μπορούν να συνδεθούν με τα τελωνεία με το σύστημα παρακολούθησης και ελέγχου Ειδικών Φόρων κατανάλωσης κ.λ.π. Γιατί; Η υπόθεση έχει «βάθος» και κατά πως φαίνεται τέτοιο παρασκήνιο που είναι άξιο έρευνας. Στη συνεδρίαση της Επιτροπής την Τρίτη ορισμένοι «καλλιέργησαν» την ιδέα να προωθήσουν τη σύμβαση με δύο εταιρίες. Η μία να αναλάβει τα καπνικά και η άλλη τα αλκοολούχα. Γιατί; Θα δημιουργηθούν δύο συστήματα; Ποια είναι η αναγκαιότητα; Ποιος πρέπει να «χωρέσει» στο διαγωνισμό;
Μια άλλη πληροφορία λέει ότι τις τελευταίες ημέρες μετά τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί για την καθυστέρηση, υπάρχουν πιέσεις για το πόρισμα. Ποιος πιέζει και γιατί βιάζεται τώρα;
Τα πολλαπλά οφέλη
Τα οφέλη από την εισαγωγή του συστήματος για τη σήμανση των αλκοολούχων ποτών και των βιομηχανικών προϊόντων καπνού είναι πολλά. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα επιλεγεί μια δοκιμασμένη λύση με διεθνείς προδιαγραφές και παρουσία.
Τα κυριότερα οφέλη είναι η ενίσχυση της είσπραξης φορολογικών εσόδων, η ουσιαστική καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου, η ύπαρξη ενός υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά, ο στιγμιαίος και αδιαμφισβήτητος έλεγχος γνησιότητας κ.ά.
Η δυνατότητα επέκτασης του συγκεκριμένου συστήματος χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς πέρα από τον καπνό, τα αλκοολούχα αλλά και τα αναψυκτικά τα οποία αναφέραμε, μπορούν να εφαρμοστούν στα φάρμακα και σε πολλά καταναλωτικά προϊόντα ταχείας διακίνησης.
Ο online έλεγχος, η λογιστική καταγραφή της παραγωγής, η διευκόλυνση που παρέχεται στον εντοπισμό της όποιας φοροδιαφυγής με αποδεικτά πλέον στοιχεία αλλάζουν τα δεδομένα και εκσυγχρονίζουν ένα σύστημα διασφάλισης που, ούτως ή άλλως είναι καλύτερο από το «κυνήγι μαγισσών», στο οποίο χωρίς αποτέλεσμα επιδιδόμαστε εδώ και χρόνια κατά του λαθρεμπορίου. Εκτός εάν κάποιοι επιμένουν ότι η «δύναμη του λαθρεμπορίου» είναι τόσο ισχυρή που δεν μπορεί να καταπολεμηθεί.
