Το σενάριο, που θέλει την Ισπανία έτοιμη να ζητήσει το δικό της Μνημόνιο από εταίρους και ΔΝΤ, καθώς η ολοένα επιδεινούμενη δημοσιονομική κρίση της χώρας πλανάται σαν «φάντασμα» στους διαδρόμους και τα γραφεία των Βρυξελλών, επιταχύνει τις εξελίξεις σχετικά με την οριστική διαμόρφωση του αμυντικού μηχανισμού της ευρωζώνης.
Όλα δείχνουν ότι στη συνεδρίαση του άτυπου Eurogroup, που αρχίζει σήμερα στην Κοπεγχάγη, το Βερολίνο θα δώσει το «πράσινο φως» για την αύξηση των διαθέσιμων πόρων για διάσωση χωρών, ενώ το μόνο άγνωστο αυτή τη στιγμή είναι το μέγεθος της αύξησης, δηλαδή εάν θα είναι αρκετή να στηρίξει μια μεγάλη οικονομία, όπως η ισπανική.
Η αρχική απόφαση προέβλεπε την προικοδότηση με 500 δισ. ευρώ του νέου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ΕΜΣ), που θα αντικαταστήσει, την 1η Ιουλίου, το προσωρινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ).
Ωστόσο, το ποσό αυτό, το οποίο μάλιστα επρόκειτο να συγκεντρωθεί σταδιακά σε πέντε χρόνια είναι εντελώς ανεπαρκές για να καθησυχάσει τις αγορές και για το λόγο αυτό, τον περασμένο μήνα, η γερμανική κυβέρνηση δέχθηκε να συζητήσει την περαιτέρω αύξησή του.
Το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ υποστηρίζουν ότι η Ευρωζώνη θα πρέπει να «θωρακίσει» το μηχανισμό προστασίας με τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ, ώστε στη συνέχεια και το Διεθνές Νομισματική Ταμείο να προχωρήσει σε αύξηση των δικών του πόρων, με προοπτική να συγκεντρωθούν συνολικά για τη στήριξη της παγκόσμιας οικονομίας, σε περίπτωση σοβαρής αναταραχής, περίπου 1,7 τρισ. ευρώ.
Αυτή τη στιγμή, στο «τραπέζι» του Eurogroup βρίσκονται δύο βασικά σενάρια που έχει προτείνει η Κομισιόν Το πρώτο προβλέπει, λόγω της σοβαρής κατάστασης στην Ισπανία, να συγκεντρωθεί ένα ποσό της τάξης των 940 δισ. ευρώ, δηλαδή στα 500 του ΕΜΣ να προστεθούν και τα 440 του ΕΤΧΣ και αυτό να γίνει προσωρινά για ένα χρόνο και στη συνέχεια να επανεξεταστεί το θέμα ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν στα μέσα του 2013.
Στην ουσία, δηλαδή, οι συνολικοί διαθέσιμοι πόροι δεν θα ξεπερνούν τα 740 δισ. ευρώ, αφού τα 200 από τα 440 δισ. ευρώ του εν λόγω Tαμείου έχουν ήδη δεσμευθεί για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τώρα για την Ελλάδα, αφού θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΤΧΣ το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει στα αρχικά 500 δισ. ευρώ του ΕΜΣ να προστεθούν και τα 200 δισ. ευρώ που θα δοθούν στις τρεις προαναφερόμενες χώρες, ώστε το συνολικό ποσό να φτάσει σε μόνιμη βάση τα 700 δισ. ευρώ. Ωστόσο, με δεδομένο ότι τα 200 δισ. ευρώ έχουν δεσμευθεί τα διαθέσιμα χρήματα θα είναι 500 δισ. ευρώ.
Υπέρ του δεύτερου σεναρίου τάσσεται το Βερολίνο μαζί με τη Φινλανδία και την Εσθονία, που είναι οπαδοί της μινιμαλιστικής προσέγγισης και γι’ αυτό οι πιθανότητες υιοθέτησής του είναι αυξημένες, έστω κι αν το ποσό που συγκεντρώνεται δεν επιλύει το πρόβλημα και φυσικά δεν πρόκειται να καθησυχάσει τις αγορές.
Η Γαλλία επιθυμεί την αύξηση της «δύναμης πυρός» του νέου τείχους προστασίας στο ένα τρισεκατομμύριο ευρώ, όπως δήλωσε χθες ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Φρανσουά Μπαρουέν. «Το τείχος προστασίας είναι κάτι σαν τα πυρηνικά στο στρατιωτικό επίπεδο, είναι φτιαγμένο για να μη χρησιμοποιηθεί, λειτουργεί αποτρεπτικά. Επιθυμούμε όμως να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερο, γιατί τόσο λιγότερος θα είναι και ο κίνδυνος εξάπλωσης των πιέσεων των αγορών σε ευάλωτες χώρες», είπε χαρακτηριστικά.
Οι ΗΠΑ, η Κίνα και διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ, ζητούν την αύξηση της «δύναμης πυρός» στα 1 τρισ. ευρώ, με τον ΟΟΣΑ να επαναλαμβάνει και χθες τις εκκλήσεις του προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης να αυξήσουν τα όρια της χρηματοδότησης προς τις κυβερνήσεις, προκειμένου να τονώσουν την ανάπτυξη.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο προσχέδιο του ανακοινωθέντος που θα εκδώσουν σήμερα οι υπουργοί Οικονομικών και εξασφάλισε το πρακτορείο Reuters, η συνδυαστική δανειστική δυνατότητα των Ταμείων Διάσωσης θα αυξηθεί στα 700 δισ. ευρώ έως τα μέσα του 2013, ενώ δίνεται η δυνατότητα αύξησης των κεφαλαίων στα 940 δισ. ευρώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
«Το ESM θα παραμείνει το μόνο εργαλείο χρηματοδότησης νέων προγραμμάτων μετά τον Ιούλιο 2012, ενώ το ισχύον Ταμείο ΕΤΧΣ θα παραμείνει ενεργό μόνο για την εξυπηρέτηση των προγραμμάτων που ήδη υπάρχουν μετά τον Ιούλιο 2012.
Μέχρι τα μέσα του 2013, θα μπορεί να συμμετέχει σε νέα προγράμματα υπό εξαιρετικές περιπτώσεις, κατόπιν ομόφωνης απόφασης των εντεταλμένων των κυβερνήσεων, ειδικά σε περίπτωση όπου η δανειστική δυνατότητα του ESM αποδειχθεί ανεπαρκής», σύμφωνα με το προσχέδιο.
Ενώ όμως οι υπουργοί Οικονομικών βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για την αύξηση των πόρων των δύο μηχανισμών διάσωσης στα 940 δισ. ευρώ μέχρι τα μέσα του 2013, το ποσό που θα καταφέρουν να ξεδιπλώσουν άμεσα για την προστασία της Ισπανίας και της Ιταλίας θα κυμαίνεται ανάμεσα στα 340 και 640 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές της Ευρωζώνης.
Χωρίς «μπαζούκα»
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η αύξηση στα 700 δισ. ευρώ θεωρείται ήδη τεράστια, καθώς η περαιτέρω αύξηση δεν προκαλεί ομόφωνο ενθουσιασμό.
Οπως σχολιάζει το κοινοτικό δελτίο Agence Europe, «καμία χώρα δεν επιθυμεί να αυξήσει τις εισφορές της στο EMΣ και γι’ αυτό το ζητούμενο είναι να υιοθετηθεί το μοντέλο που θα προκαλέσει την πιο θετική αντίδραση.
Παρόμοια άποψη εκφράζει και το κοινοτικό δελτίο Europolitique, το οποίο αναφέρει ότι το Eurogroup δεν πρόκειται να δημιουργήσει το «μπαζούκα» του 1 τρισ. ευρώ που συστήνουν οι διεθνείς του εταίροι.
Η Μαδρίτη ετοιμάζεται για διάσωση με Μνημόνιο
Όπως επισημαίνουν κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες, η πιθανότητα να ενταχθεί η Ισπανία σε πρόγραμμα διάσωσης με μνημόνιο είναι εξαιρετικά αυξημένες. Μάλιστα, οι ίδιες πηγές θεωρούν πολύ πιθανό ότι η Μαδρίτη θα υποχρεωθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όπως έγινε και στην περίπτωση της Πορτογαλίας, να ζητήσει να μπει σε πρόγραμμα στήριξης, προκειμένου να συνεχίσει η Φραγκφούρτη την παροχή ρευστότητας στις ισπανικές τράπεζες.
Ο Ισπανός Υπουργός Οικονομικών, Λουίς Ντε Γκίντος, πρόκειται να παρουσιάσει στους ομολόγους του στη σημερινή συνεδρίαση το νέο τροποποιημένο προϋπολογισμό του 2012, ο οποίος προβλέπει δραστική μείωση των δημόσιων δαπανών και αύξηση της φορολογίας, ώστε το έλλειμμα να μειωθεί από το 8,5% του ΑΕΠ το 2011 στο 5,3% στο τέλος του έτους.
Συνολικά η Μαδρίτη θα χρειαστεί για φέτος και του χρόνου μια δημοσιονομική προσπάθεια της τάξης των περίπου 60 δισ. ευρώ, ώστε το έλλειμμα να υποχωρήσει στο τέλος του 2013 κάτω του 3% του ΑΕΠ.
Στις Βρυξέλλες, θεωρούν εντελώς αδύνατη την επίτευξη του στόχου, σε μια χώρα που μπαίνει σε βαθιά ύφεση, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις σημερινές προβλέψεις, δηλαδή χωρίς πρόσθετα μέτρα, το ΑΕΠ θα υποχωρήσει φέτος 2,7% και του χρόνου 1,7%. Φυσικά, η λήψη των πρόσθετων μέτρων θα επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση οδηγώντας σε βαθύτερη ύφεση, δηλαδή επανάληψη του ίδιου σεναρίου που επικράτησε αρχικά στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην Πορτογαλία.
Επιπλέον, η κοινωνική αναταραχή στην Ισπανία εντείνεται με κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων, σε μια χώρα που έχει ήδη την ψηλότερη ανεργία στην Ε.Ε. (22% του άνεργου πληθυσμού) και στους νέους κάτω των 25 ετών στο 50%. Περίπου 100 διαδηλώσεις είχαν προγραμματιστεί χθες σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα να υπολειτουργήσουν οι συγκοινωνίες -στη Μαδρίτη πραγματοποιήθηκε μόνο το 30% των δρομολογίων λεωφορείων και μετρό.
