Αρκεί να έχουν εμπρόθεσμα τακτοποιήσει το αυθαίρετο
Ένα σωστό αλαλούμ έχει προκύψει σε εφορίες, αλλά και πολίτες που σπεύδουν σε αυτές, αφού δύο χρόνια μετά την ρύθμιση για τις πολεοδομικές παραβάσεις (ημιυπαίθριοι, αλλαγές χρήσης κ.λπ.) τα προβλήματα, οι ασάφειες και οι αυθαίρετες ερμηνείες των διατάξεων συνεχίζουν να βασανίζουν όλους τους εμπλεκόμενους. Προς επίλυση λοιπόν του προβλήματος, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Παντελής Οικονόμου εξέδωσε εγκύκλιο με την οποία επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην κεντρική υπηρεσία του υπουργείου, σχετικά με το τι ισχύει κάθε φορά:
Δικαιούνται απαλλαγής πρώτης κατοικίας όσοι αγοράζουν, κληρονομούν ή παίρνουν με γονική παροχή «τακτοποιημένο» ακίνητο, εφόσον ο αγοραστής είναι δικαιούχος πρώτης κατοικίας. Συγκεκριμένα, γίνεται δεκτό ότι οι διατάξεις για την απαλλαγή α΄ κατοικίας εφαρμόζονται και για την επιφάνεια των τακτοποιούμενων χώρων του ν. 3843/2010 (Νόμος Μπιρμπίλη) και του ν. 3775/2009 (Νόμος Σουφλιά), εφόσον κατά τον χρόνο της αγοράς έχει ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη διαδικασία ρύθμισής τους. Αυτά ισχύουν και στην αγοραπωλησία, αλλά και στη φορολογία κληρονομιών και γονικών παροχών.
Πότε επιστρέφεται φόρος που πληρώθηκε, αν ο υπόχρεος δικαιούτο απαλλαγή πρώτης κατοικίας;
1. Ο φόρος μεταβίβασης, ο οποίος καταβλήθηκε για την αξία των ρυθμισθέντων χώρων κατά την αγορά ακινήτων που υπήχθησαν στις διατάξεις της απαλλαγής α΄ κατοικίας, μπορεί να επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθείς εντός μιας τριετίας από την ημερομηνία καταβολής του, μετά από υποβολή σχετικής αίτησης από τον υπόχρεο. Μετά την τριετία δεν μπορεί να αναζητηθεί από τον δικαιούχο.
2, Δικαιούνται απαλλαγή πρώτης κατοικίας τα αυθαίρετα: η απαλλαγή α΄ κατοικίας χορηγείται για την επιφάνεια των ρυθμισθέντων χώρων, εφόσον πρόκειται για χώρους κύριας χρήσης: αυτό πρέπει να προκύπτει από βεβαίωση του μηχανικού ότι επιτρέπεται η μεταβίβασή τους, εφόσον ότι κατά το χρόνο της αγοράς έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υπαγωγής στις διατάξεις της ρύθμισης αυθαιρέτων ν. 4014/2011 (νόμος Παπακωνσταντίνου).
3. Και στην περίπτωση αυτή, εφόσον καταβλήθηκε φόρος μεταβίβασης για την αξία ήδη ρυθμισθέντων χώρων (κατά την αγορά ακινήτων) που υπήχθησαν στις διατάξεις της απαλλαγής πρώτης κατοικίας, μπορεί να επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθείς εντός τριετίας από την ημερομηνία καταβολής του, μετά από υποβολή σχετικής αίτησης από τον δικαιούχο, εφόσον κατά το χρόνο της αγοράς είχε ήδη ολοκληρωθεί η διαδικασία ρύθμισής τους.
4. Τι απαιτείται για τη χορήγηση της απαλλαγής πρώτης κατοικίας ή την επιστροφή του καταβληθέντος φόρου μεταβίβασης για τους χώρους αυτούς:
α) Αντίγραφο της βεβαίωσης ολοκλήρωσης της διαδικασίας υπαγωγής στο άρθρο 24 του ν. 4014/2011, η οποία εκδίδεται από το πληροφοριακό σύστημα ως ανωτέρω
β) Αντίγραφο της προαναφερθείσας βεβαίωσης μηχανικού.
Τα ίδια ισχύουν και στη φορολογία κληρονομιών και γονικών παροχών. Δεν ισχύουν οι απαλλαγές πρώτης κατοικίας, για αυθαίρετα που δεν έχουν ρυθμιστεί.
Άκυρες οι μεταβιβάσεις χωρίς βεβαιώσεις μηχανικού
Απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο χωρίς υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και βεβαίωση μηχανικού ότι δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή στο ακίνητο ή ότι η υφιστάμενη αυθαίρετη κατασκευή ή η εγκατεστημένη αυθαίρετη χρήση έχει, μεταξύ άλλων, υπαχθεί στη διαδικασία ρύθμισης του άρθρου 24 του ανωτέρω νόμου.
Η βεβαίωση υπαγωγής στον νόμο αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων γίνεται ηλεκτρονικά και εκδίδεται βεβαίωση από το πληροφοριακό σύστημα μετά την εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου, με την οποία πιστοποιείται η περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής αυθαίρετου ακινήτου στις διατάξεις του νόμου. Μετά την διαδικασία αυτή, επιτρέπεται η μεταβίβαση του αυθαίρετου.
