Νέες αναταράξεις αναμένονται στον τομέα των συντάξεων σε μια προσπάθεια το Υπουργείο Εργασίας, το οποίο επωμίσθηκε την βαρία δουλειά του να βρει τα 5 δισ. ευρώ που λείπουν από τα μέτρα των 11,5 δισ., να βρει αυτό το ποσό.
Η μείωση των κυρίων συντάξεων από τα 700 ευρώ και πάνω, το πλαφόν στις επικουρικές και η ένταξη σε καθεστώς εργασιακής εφεδρείας 45.000 δημοσίων υπαλλήλων για 3 χρόνια με το 70% των βασικών αποδοχών τους είναι μεταξύ των μέτρων που φαίνεται να έχουν «κλειδώσει» για την εξεύρεση των 11,5 δισ., σύμφωνα με την Καθημερινή της Κυριακής.
Μέσα στο 2012 θα εφαρμοστεί και η μείωση του εφάπαξ των δημόσιων υπαλλήλων κατά 22,6%, ενώ ταυτόχρονα εξετάζεται η αύξηση των εισφορών των εν ενεργεία εργαζομένων.
Τη λίστα των περικοπών των 5 δισ. ευρώ (έως 2 δισ. ευρώ από συντάξεις και εφάπαξ και έως 3 δισ. ευρώ από τα επιδόματα στη διετία 2013 ? 2014) έχει, ήδη, συμπληρώσει ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Ι. Βρούτσης σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών το οποίο έχει ζητήσει να «κοστολογηθεί» το δημοσιονομικό όφελος κάθε μέτρου χωριστά.
Ετσι ώστε το πακέτο των μέτρων να συνοδεύεται από έναν αναλυτικό «λογαριασμό» και οι αρχηγοί των κομμάτων να μπορούν να αποφασίσουν, με δεδομένο ότι έχει συμφωνηθεί με την τρόικα να γίνουν οι περικοπές, ποια από τα μέτρα θα ληφθούν και ποια όχι. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο πολιτικό ούτε αποκλειστικά δημοσιονομικό καθώς κάθε «λύση» από τις πολλές που μπορούν να δοθούν, μπορεί να επιτείνει άλλα κοινωνικά προβλήματα (για παράδειγμα να οδηγήσει σε αύξηση τη φτώχεια και την ανεργία).
Οι «κλειδωμένες» περικοπές
Σύμφωνα με την εφημερίδα “Ημερησία” δεδομένη θεωρείται η εξοικονόμηση δαπανών για τα Ταμεία μέσα από τη διεύρυνση των παρακρατήσεων στις συντάξεις, την κατάργηση των δώρων στις επικουρικές και το «ψαλίδισμα» των διπλών συντάξεων. Το «σήμα» για τις νέες μειώσεις που θα γίνουν από την 1 Ιανουαρίου 2013 έδωσε ο ίδιος ο υπουργός, επικαλούμενος τις μειώσεις των μισθών και της αδυναμίας των Ταμείων να εξακολουθήσουν να χορηγούν από τα μειωμένα έσοδά τους συντάξεις στα ίδια επίπεδα.
«Κλειδωμένες» είναι, ακόμη, οι περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα (στο πλαίσιο της συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας, ελλείψει πόρων), στα εφάπαξ (στη λογική της αποκατάστασης της ανταποδοτικότητας των εισφορών και των ποσών τα οποία καταβάλλονται) και η αύξηση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για τη λήψη της κατώτατης σύνταξης σταδιακά στα 20 έτη (6.000 ημέρες ασφάλισης) από τα 15 (4.500 ημέρες ασφάλισης) ως εναλλακτικό σενάριο της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (τα οποία αυξάνονται «αυτόματα» με το νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη έως το 2015 για τους περισσότερους ασφαλισμένους) αλλά και ως μέτρο περιορισμού της εισφοροδιαφυγής (πολλοί επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την κατώτατη σύνταξη συμπληρώνοντας ένσημα δεκαπενταετίας και συνεχίζουν να απασχολούνται με «μαύρα»).
Τα δύο σενάρια για κλιμακωτές περικοπές στις συντάξεις
Κλιμακωτές περικοπές από το πρώτο ευρώ στις συντάξεις, από τα 700 ευρώ και πάνω. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει την παρακράτηση εισφοράς 2% έως τα 1.000 ευρώ, 3% για συντάξεις από τα 1.000 – 1.300 ευρώ, 5% για σύνταξη των 1.300 – 1.600 ευρώ, 10% για τη σύνταξη από τα 1.600 – 2.000 ευρώ και 15% από τα 2.000 ευρώ και πάνω. Οι εισφορές θα επιβάλλονται στο σύνολο του ποσού της σύνταξης και για πρώτη φορά θα κληθούν να πληρώσουν και όσοι δεν είχαν θιγεί (συνταξιούχοι με συντάξεις από 700 ευρώ έως 1.000 ευρώ).
Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή επεξεργάζεται, ωστόσο, και δεύτερο σενάριο με μεγαλύτερες παρακρατήσεις: 5% (αντί του 2%) στις συντάξεις των 700 – 1.000 ευρώ, 8% (αντί του 3%) από 1.000,01 – 1.300 ευρώ, 10% (αντί του 5%) για σύνταξη ύψους 1.300,01 – 1.600 ευρώ, 12% (αντί του 10%) στη σύνταξη των 1.600,01 ευρώ έως 2.000 ευρώ και 15% (όπως και στο αρχικό σενάριο) για συντάξεις πάνω από τα 2.000 ευρώ.
Το plan B επιβαρύνει περισσότερο τις συντάξεις από τα 700 ευρώ – 2.000 ευρώ, όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο πλήθος των συνταξιούχων, αυξάνοντας την εξοικονόμηση δαπανών για τα Ταμεία. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με σύνταξη 1.050 ευρώ με βάση το αρχικό σχέδιο θα έχανε 31,5 ευρώ το μήνα ενώ με τη νέα κλίμακα θα χάνει 84 ευρώ. Διπλάσια θα είναι η επιβάρυνση για τη σύνταξη των 1.400 ευρώ αφού με την πρώτη κλίμακα η απώλεια είναι 70 ευρώ και με τη δεύτερη 140 ευρώ.
Η λίστα με τα μέτρα του υπουργείου Εργασίας
Στη λίστα του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας περιλαμβάνονται τουλάχιστον 10 βασικά σενάρια περικοπών με παραλλαγές που έχουν αρχίσει να κοστολογούνται.
Τα μέτρα αυτά προβλέπουν:
– Αύξηση του ορίου ηλικίας στα 65, από τα 60 σήμερα, για την καταβολή του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ) στους χαμηλοσυνταξιούχους.
– Σταδιακή αύξηση, από τα 15 έτη (4.500 ημέρες) στα 20 έτη (6.000 ημέρες ) του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για τη θεμελίωση δικαιώματος για την κατώτατη σύνταξη, αντί της αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 1 χρόνο κατ’ έτος και έως δύο χρόνια συνολικά (δηλ. από τα 65 στα 67) που, αν και παραμένει στο τραπέζι ως σενάριο, φαίνεται να εγκαταλείπεται (θα «τινάξει» στον αέρα το πρόγραμμα μείωσης του αριθμού των εργαζομένων στο Δημόσιο μέσω της συζητούμενης εφεδρείας και θα αυξήσει τον κίνδυνο της ανεργίας τόσο των νέων όσο και των μεγαλύτερων σε ηλικία χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα φέρει στα Ταμεία τα 550 εκατ. ευρώ τον χρόνο, όπως υπολογίζεται). Για τους ίδιους λόγους έχει «αδυνατίσει» και το σενάριο που πρότεινε το οικονομικό επιτελείο για την επίσπευση κατά 1 ή 2 χρόνια των αυτόματων αυξήσεων των ενδιάμεσων ορίων ηλικίας ή ακόμη και για την καταβολή του προνοιακού τμήματος της κατώτατης σύνταξης με εισοδηματικά κριτήρια (!).
– «Ψαλίδι» στις διπλές κύριες συντάξεις (το βασικό σενάριο προβλέπει μείωση κατά 35% της μεγαλύτερης σύνταξης) περιλαμβανομένων και των συντάξεων χηρείας. Το μέτρο προκρίνεται αντί της επιβολής νέων μειωμένων πλαφόν στις συντάξεις από τις οποίες γίνονται, ούτως ή άλλως, παρακρατήσεις.
– Κατάργηση των δώρων και του επιδόματος αδείας στις επικουρικές.
– Μείωση κατά 30 ευρώ της προνοιακής σύνταξης του ΟΓΑ (στα 330 ευρώ από τα 360 ευρώ).
– Σύνδεση της καταβολής των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (περιλαμβανομένων και των πολυτεκνικών) με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Ολόκληρο το ποσό των πολυτεκνικών επιδομάτων (44 ευρώ το μήνα για κάθε παιδί και 177 ευρώ για το τρίτο έως την ηλικία των 6 ετών) και της ισόβιας σύνταξης της πολύτεκνης μητέρας (102 ευρώ που καταβάλλονται κάθε μήνα, ανεξαρτήτως ηλικίας της δικαιούχου) σχεδιάζεται να λαμβάνουν, στο πλαίσιο των περικοπών, μόνο όσοι έχουν ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα 10.000 ευρώ. Το βασικό σενάριο που έχει συζητηθεί στο υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας προβλέπει την καταβολή του 2/3 του επιδόματος σε όσους έχουν εισόδημα από 10.000,01 ? 20.000 ευρώ και του 1/3 του επιδόματος για εισοδήματα από 20.000,01 ευρώ και πάνω.
– Αναδρομικές μειώσεις από 22% – 45% στα εφάπαξ που χορηγούν τα Ταμεία Πρόνοιας έτσι ώστε να αντιστοιχούν οι εισφορές με τα ποσά των εισφορών που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι (το σενάριο για το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων προβλέπει νέα μείωση 22,67% από την 1/9/2010).
