Στόχος η εύερεση 5 δισ. ευρώ – Όλα τα εναλλακτικά σενάρια
Νέα εισφορά στις συντάξεις αλλά και αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης περιλαμβάνει το πακέτο προτάσεων του Υπουργείου Εργασίας, με στόχο την εξοικονόμηση πάνω από 5 δισ. ευρώ. Στο τραπέζι βρίσκονται εναλλακτικά σενάρια για τις συντάξεις, τα όρια ηλικίας, τα εφάπαξ αλλά και τα επιδόματα, και μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα έχει ολοκληρωθεί η επεξεργασία των προτάσεων.
Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, οι οποίοι θα έχουν στη διάθεσή τους τις κοστολογημένες προτάσεις του Υπουργείου Εργασίας. Στόχος του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση είναι το τελικό πακέτο να είναι «δίκαιο και αποτελεσματικό», ενώ δίνεται μάχη για να σωθούν οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Δεδομένη θεωρείται η επιβολή νέας εισφοράς στις συντάξεις (άνω των 700 ευρώ), ενώ φαίνεται πως κλείδωσε και η κατάργηση της 13ης και 14ης επικουρικής σύνταξης. Στο «μέτωπο» των ορίων ηλικίας, κερδίζει έδαφος η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης από τα 15 στα 20, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η αύξηση του ορίου ηλικίας στα 67.
Προτάσεις
Αντιθέτως, περιορισμένης αποτελεσματικότητας εκτιμάται πως θα είναι τυχόν επιβολή νέου πλαφόν στις συντάξεις, καθώς με τις εισφορές μειώνεται έτσι κι αλλιώς το καταβαλλόμενο ποσό. Αναλυτικά οι προτάσεις που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Εργασίας είναι οι εξής:
1) Επιβολή νέας εισφοράς στις συντάξεις. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει η εισφορά να επιβληθεί στις συντάξεις άνω των 700 ευρώ και να είναι κλιμακωτή από 2% έως 15%. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως η εισφορά θα επιβάλλεται από το πρώτο ευρώ της σύνταξης, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη απώλεια για τους ασφαλισμένους. Μάλιστα έχει υπάρξει ένα ακόμα πιο σκληρό σενάριο, με την εισφορά να κυμαίνεται από 5% έως 15%.
Μία τέτοια λύση θα επιβάρυνε ακόμα περισσότερο όσους παίρνουν σύνταξη από 700 έως 2.000 ευρώ. Στο Υπουργείο Εργασίας έχει γίνει επεξεργασία και άλλων τεσσάρων εναλλακτικών σεναρίων για επιβολή της εισφοράς στις συντάξεις άνω των 900, των 1.000, των 1.100 ή των 1.200 ευρώ.
Ωστόσο, οι προτάσεις αυτές δεν θεωρείται πιθανό να υιοθετηθούν, καθώς θα περιοριστούν σημαντικά τα οικονομικά οφέλη των Ταμείων.
2) Αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης από 15 σε 20 για την «έξοδο» στη σύνταξη. Η πρόταση αυτή κερδίζει έδαφος σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η αύξηση του ορίου ηλικίας από το 65ο στο 67ο έτος.
3) Ολοκλήρωση των αυξήσεων στα όρια ηλικίας το 2013 και όχι το 2015. Από το μέτρο θα επηρεαστούν μεταξύ άλλων γυναίκες που ασφαλίζονται στο ΙΚΑ και εργαζόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Στόχος είναι να κλείσουν οι πόρτες εξόδου πριν από τα 65 έτη ή εναλλακτικά τα 60 αλλά με 40 έτη ασφάλισης.
4) Κατάργηση 13ης και 14ης επικουρικής σύνταξης. Η σχετική πρόταση εκτιμάται πως θα περάσει.
5) Επιβολή νέου πλαφόν στις υψηλές συντάξεις. Με βάση τα τελευταία στοιχεία, το μέτρο αυτό θα έχει περιορισμένα αποτελέσματα, καθώς με τη νέα εισφορά μειώνονται έτσι και αλλιώς οι υψηλές συντάξεις. Ετσι, η σχετική πρόταση χάνει έδαφος τις τελευταίες μέρες.
6) Περικοπή της δεύτερης σύνταξης. Στο τραπέζι έχουν τεθεί εναλλακτικά σενάρια, με το επικρατέστερο να προβλέπει μείωση 35% της δεύτερης σύνταξης. Το πρόβλημα είναι πως δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί ποιοι παίρνουν δεύτερη σύνταξη και επομένως πως θα γίνουν οι μειώσεις.
Αυστηρά κριτήρια για τα επιδόματα
Με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας θα καταβάλλεται το ΕΚΑΣ, ενώ θα καθιερωθούν αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση των προνοιακών επιδομάτων. Μάλιστα στόχος είναι να μη λαμβάνεται υπόψη μόνο το εισόδημα αλλά και περιουσιακά στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο δικαιούχος του επιδόματος. Οσον αφορά το ΕΚΑΣ, αυτό καταβάλλεται ήδη στους χαμηλοσυνταξιούχους με αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.
Ωστόσο στις προτάσεις του υπουργείου προβλέπεται η αύξηση του ορίου ηλικίας από το 60ό στο 65ο έτος για την καταβολή του επιδόματος. Τα υπόλοιπα επιδόματα θα χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες:
Στα επιδόματα που δεν είναι ανταποδοτικά, για τα οποία δεν έχουν καταβληθεί εισφορές. Πρόκειται για τα λεγόμενα προνοιακά επιδόματα, στα οποία, όπως αναφέρθηκε, θα υπάρξουν αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Στα σενάρια που αυτήν τη στιγμή εξετάζονται είναι το όριο για την καταβολή των συγκεκριμένων επιδομάτων να πέσει ακόμα και στα 30.000 ευρώ τον χρόνο. Δεν αναμένεται να επηρεαστούν μόνο όσοι έχουν πολύ χαμηλό οικογενειακό εισόδημα, με το όριο πιθανότατα να διαμορφώνεται στα 10.000 ευρώ τον χρόνο. Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους θα υπάρξουν κλιμακωτές μειώσεις ανάλογα με τα εισοδήματά τους.
Πολυτεκνικά
Για παράδειγμα, ένα από τα σενάρια προβλέπει να καταβάλλονται τα 2/3 του επιδόματος σε όσους έχουν εισόδημα από 10.000 έως 20.000 ευρώ και το 1/3 του επιδόματος για εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ.
Σημειώνεται πως οι περικοπές αναμένεται να αγγίξουν ακόμα και τα πολυτεκνικά επιδόματα.
Στα επιδόματα που είναι ανταποδοτικά, δηλαδή οι ασφαλισμένοι έχουν καταβάλει εισφορές. Για τα συγκεκριμένα επιδόματα στόχος είναι να υπάρξει σύνδεση εισφορών και παροχών, δηλαδή το ποσό που παίρνει ο ασφαλισμένος να ανταποκρίνεται στα χρήματα που έχει πληρώσει.
Στόχος η σύνδεση εισφορών και παροχών
«Ψαλιδίζεται» το εφάπαξ σε συνολικά 23 Ταμεία, προκειμένου να υπάρξει σύνδεση εισφορών και παροχών. Η αρχή γίνεται από το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, όπου η μείωση φτάνει το 22,67% σε μία προσπάθεια να αρθεί το οικονομικό αδιέξοδο.
Το επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν οι περικοπές και στα εφάπαξ που χορηγούν άλλα 22 Ταμεία, τα οποία αυτήν τη στιγμή δίνουν υψηλότερο βοήθημα σε σχέση με τις εισφορές που έχουν καταβληθεί.
Στόχος των παρεμβάσεων, σύμφωνα με το υπουργό Εργασίας, Γιάννη Βρούτση, είναι να διασφαλιστούν οι νέοι εργαζόμενοι και ασφαλισμένοι.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν Ταμεία που χορηγούν έως και 83% υψηλότερο εφάπαξ συγκριτικά με τις εισφορές! Στο «επίκεντρο» θα βρεθούν, μεταξύ άλλων, τα Ταμεία των ξενοδοχοϋπαλλήλων, των φαρμακευτικών εργασιών, των νομικών, των εργοληπτών, των υπαλλήλων του ΙΚΑ κ.ά.
Αντιθέτως, 12 φορείς πρόνοιας χορηγούν χαμηλότερα εφάπαξ σε σχέση με τις εισφορές που έχουν καταβάλει οι εργαζόμενοι.
Πρόκειται μεταξύ άλλων για τα Ταμεία των εργαζομένων στα λιπάσματα, του ΟΤΕ, του ΟΣΕ, της Εμπορικής Τράπεζας (όπου τον Νοέμβριο μειώθηκε το βοήθημα) και των συμβολαιογράφων (όπου η απόκλιση φτάνει το 126,53%).
Οι παρεμβάσεις στα εφάπαξ έχουν ουσιαστικά «κλειδώσει», καθώς υπάρχουν φορείς που βρίσκονται στο «κόκκινο» και το επόμενο διάστημα δεν θα μπορούν να καταβάλουν το βοήθημα.Είναι χαρακτηριστικό πως το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων έχει κυριολεκτικά ξεμείνει από ρευστό και εκκρεμούν 52.000 αιτήσεις για το εφάπαξ.
Εναλλακτικά μέτρα
Αρκεί να αναφερθεί πως αυτήν τη στιγμή καταβάλλεται το βοήθημα σε όσους υπέβαλαν αίτηση πριν από μία διετία. Σημειώνεται πως το εφάπαξ είχε μειωθεί κατά 20% πέρυσι τον Νοέμβριο και με τη νέα περικοπή οι απώλειες για τους δημοσίους υπαλλήλους συνολικά φτάνουν έως και τα 23.000 ευρώ.
Μάλιστα εξετάζονται και εναλλακτικά μέτρα, όπως για παράδειγμα η καθιέρωση μίας νέας εισφοράς στους συνταξιούχους του Δημοσίου που έχουν ήδη πάρει το εφάπαξ.
