Μείωση 76,5% κατέγραψε στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Περιορίστηκε κατά 11,3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 και διαμορφώθηκε στα 3,5 δισ. ευρώ. Το Σεπτέμβριο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα 775 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε κατά 700 εκατ. ευρώ λόγω του περιορισμού του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 512 εκατ. ευρώ και της μείωσης των καθαρών πληρωμών για αγορές καυσίμων και πλοίων κατά 68 και 120 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων και πλοίων περιορίστηκε λόγω της σημαντικής μείωσης της δαπάνης για εισαγωγές κατά 726 εκατ. ευρώ ή 30,3%, παρά το ότι οι εισπράξεις από εξαγωγές μειώθηκαν το Σεπτέμβριο κατά 213 εκατ. ευρώ ή 15,9%.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 75 εκατ. ευρώ λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από λοιπές υπηρεσίες και υπηρεσίες μεταφορών, ενώ οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
Συγκεκριμένα, σε σύγκριση με το Σεπτέμβριο του 2011, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν κατά 0,6% και οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος αυξήθηκαν κατά 5,1%, με αποτέλεσμα μικρή άνοδο των καθαρών εισπράξεων κατά 2 εκατ. ευρώ. Τον ίδιο μήνα οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών μειώθηκαν κατά 2,5%, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) παρουσίασαν πτώση κατά 16,5%, αλλά μειώθηκαν και οι αντίστοιχες πληρωμές κατά 24,1%, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι καθαρές εισπράξεις κατά 63 εκατ. ευρώ.
Το ισοζύγιο εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα 144 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 939 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2011 λόγω βελτίωσης του ισοζυγίου που αφορά τόκους μερίσματα και κέρδη, το οποίο εμφάνισε καθαρές εισπράξεις 160 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο εφέτος, έναντι καθαρών πληρωμών 909 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2011. Η εξέλιξη αυτή με την σειρά της, οφείλεται κυρίως στη μείωση των καθαρών πληρωμών τόκων επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού μετά τη συμμετοχή των ιδιωτών στην περικοπή του δημόσιου χρέους (PSI).
Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 66 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 203 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2011, λόγω, της μείωσης των καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως προς την ΕΕ), σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2011, αλλά και της καταγραφής καθαρών εισπράξεων στο ισοζύγιο των λοιπών τομέων (κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα), έναντι ελλείμματος τον αντίστοιχο ίδιο μήνα του 2011. (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.).
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2012 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 11,3 δισεκ. ευρώ ή 76,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 και διαμορφώθηκε σε 3,5 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά πρωτίστως τη σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 5,3 δισεκ. ευρώ, τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων κατά 4,4 δισεκ. ευρώ, καθώς και την αύξηση των πλεονασμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων (κατά 933 εκατ. ευρώ) και του ισοζυγίου υπηρεσιών (κατά 590 εκατ. ευρώ).
Ειδικότερα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε λόγω της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 3,1 δισεκ. ευρώ (ή 31,8%) και του περιορισμού των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 2 δισεκ. ευρώ, ενώ οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων μειώθηκαν (κατά 257 εκατ. ευρώ ή 3,1%). Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 1,8%, ενώ οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό (15,0%).
Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στο εννεάμηνο οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και δευτερευόντως τόσο στη μείωση των καθαρών πληρωμών για “λοιπές” υπηρεσίες, όσο και στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες.
Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 2,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011, ενώ οι αφίξεις μη κατοίκων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,2% (σύμφωνα με τα στοιχεία της “έρευνας συνόρων” της Τράπεζας της Ελλάδος). Ταυτόχρονα περιορίστηκαν κατά 17,6% και οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος με αποτέλεσμα την άνοδο των καθαρών εισπράξεων κατά 67 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν κατά 3,4%, αλλά οι αντίστοιχες πληρωμές μειώθηκαν περισσότερο (κατά 14,5%), με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις να αυξηθούν κατά 445 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων μειώθηκε κατά 4,4 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, κυρίως λόγω της δραστικής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού. Η μείωση αυτή οφείλεται στην εφαρμογή του PSI, καθώς και στη χρονική μετατόπιση της καταβολής των τόκων που αφορούν δάνεια του μηχανισμού στήριξης μέσω της ΕΚΤ, λόγω αναπροσαρμογής του επιτοκίου, όπως έχει αναφερθεί στο δελτίο τύπου για τα στοιχεία του μηνός Ιουνίου 2012.
Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1,6 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 933 εκατ. ευρώ από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών μεταβιβαστικών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) κατά 721 εκατ. ευρώ και στη μείωση των καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών των λοιπών τομέων (που αφορούν κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) κατά 213 εκατ. ευρώ.
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το Σεπτέμβριο του 2012 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε μικρό έλλειμμα 8,1 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 7,9 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2011, αντανακλώντας κυρίως την εμφάνιση ελλείμματος στο ισοζύγιο των λοιπών (εκτός γενικής κυβέρνησης) τομέων έναντι πλεονάσματος το Σεπτέμβριο του 2011, ενώ οι καθαρές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης διατηρήθηκαν σχεδόν μηδενικές. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία — πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου — και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2012 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1,6 δισεκ. ευρώ, έναντι 1,2 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011.
Η άνοδος αυτή προκύπτει αποκλειστικά από την αύξηση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.
Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 3,2 δισεκ. ευρώ κατά την εξεταζόμενη περίοδο του 2012, κατά 1,4 δισεκ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011, γεγονός που οφείλεται στην προαναφερθείσα θετική εξέλιξη των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ.
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε πλεόνασμα το Σεπτέμβριο του 2012, το οποίο διαμορφώθηκε σε 767 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 1,1 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2012 το έλλειμμα του εν λόγω ισοζυγίου διαμορφώθηκε σε μόλις 1,9 δισεκ. ευρώ, έναντι 13,6 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011, καταγράφοντας μείωση κατά 86,2%, δηλαδή με ρυθμό ταχύτερο από εκείνον της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Το Σεπτέμβριο του 2012 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εκροή (μείωση) ύψους 25 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν (α) την εισροή 30 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της μητρικής Abbott Investment SPRL (Λουξεμβούργο) στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Abbott Laboratories Hellas SA και (β) την εισροή 25 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της μητρικής Abbvie Investment SPRL (Λουξεμβούργο) στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Abbvie Pharmaceuticals Société Anonyme, εισροές οι οποίες όμως υπεραντισταθμίστηκαν από την καταγραφή εκροών λόγω αρνητικών επανεπενδυθέντων κερδών (δηλ. ζημιών αντί κερδών στους ισολογισμούς των εταιρειών άμεσης επένδυσης στην Ελλάδα). Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή (αύξηση) 15 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 41 εκατ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση κατά 803 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού καθώς και στη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων κατά 148 εκατ. ευρώ. Οι κινήσεις αυτές εν μέρει αντισταθμίστηκαν από την εκροή 903 εκατ. ευρώ λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια που έχουν εκδοθεί από κατοίκους Ελλάδος.
Όσον αφορά τις “λοιπές” επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 685 εκατ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην καθαρή μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (εκροή) κατά 1,7 δισεκ. ευρώ αλλά και στη μικρή αύξηση (κατά 33 εκατ. ευρώ) των δανείων που έχουν χορηγηθεί σε μη κατοίκους. Οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την καθαρή μείωση κατά 853 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού (εισροή), αλλά και την πολύ μικρή καθαρή αύξηση κατά 7 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους (εισροή).
Το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2012 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 2,0 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 2,0 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011). Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή 1,8 δισεκ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εισροή 185 εκατ. ευρώ (αποεπένδυση).
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 76,0 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 16,9 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011).
Αναλυτικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων αφενός λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων (περιλαμβανομένων ομολόγων του EFSF) κατά 38,8 δισεκ. ευρώ και αφετέρου λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια που έχουν εκδοθεί από κατοίκους Ελλάδος κατά 36,2 δισεκ. ευρώ.
Επιπλέον, εκροή κεφαλαίων καταγράφηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού κατά 719 εκατ. ευρώ και σε μετοχές εξωτερικού κατά 102 εκατ. ευρώ. Εκροή καταγράφηκε επίσης λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές εσωτερικού κατά 149 εκατ. ευρώ.
Στην κατηγορία των “λοιπών” επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 77,3 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 33,8 δισεκ. ευρώ το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2011) οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 76,0 δισεκ. ευρώ (εισροή) και στη μείωση κατά 13,7 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (εισροή). Ειδικότερα, ο καθαρός δανεισμός του τομέα της γενικής κυβέρνησης ανήλθε σε 75,1 δισεκ. ευρώ και αντανακλά τον ακαθάριστο δανεισμό του δημόσιου τομέα από το EFSF και το ΔΝΤ συνολικού ύψους 75,6 δισεκ. ευρώ. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 11,9 δισεκ. ευρώ (εκροή).
Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2012 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 5,9 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη “συναλλαγματική θέση” στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα “ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα” και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
