Επιστολή προς τον υπουργό Εργασίας απέστειλε η ΓΣΕΕ με τις θέσεις και τις παρατηρήσεις της σχετικά με το Προσχέδιο Υπουργικής Απόφασης για τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας και στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Βασική θέση και απαίτηση της Συνομοσπονδίας είναι ότι ο φορέας αναγνώρισης του δικαιώματος χορήγησης πρέπει να είναι τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ ο ΟΑΕΔ πρέπει να έχει αποκλειστικά την αρμοδιότητα καταβολής του βοηθήματος.
Συγκεκριμένα, στην επιστολή αναφέρονται τα εξής:
«1) Από την παρ. 2. του αρθρ. 44 του ν.3986/2011 δεν προκύπτει ευθέως ότι ο ΟΑΕΔ είναι ο αρμόδιος φορέας της υλοποίησης της σχετικής διάταξης αλλά είναι δυνατόν να αποτελέσει τον φορέα καταβολής του σχετικού βοηθήματος. Η παραδοχή αυτή του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης όχι μόνο δεν προκύπτει από την ανωτέρω διάταξη αλλά με βεβαιότητα θα ταλαιπωρήσει τον ενδιαφερόμενο, επειδή για την ένταξή του στους δικαιούχους του βοηθήματος θα πρέπει να αναζητήσει τα βασικά δικαιολογητικά από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα στον οποίο υπάγεται. Θα πρέπει δηλαδή ο ενδιαφερόμενος να αναγγελθεί σε μια άλλη Υπηρεσία – εν προκειμένω στον ΟΑΕΔ – από αυτή με την οποία μέχρι τώρα συναλλασσόταν. Από την άλλη, ο οικείος σε αυτόν ασφαλιστικός φορέας, ούτως ή άλλως θα ασχοληθεί με την περίπτωσή του, για να εκδώσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά τα οποία ορίζονται με απόφαση του Δ.Σ. του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα.
2) Ο ΟΑΕΔ ασφαλίζει τον κίνδυνο κατά της ανεργίας, όσων παρέχουν εξαρτημένη εργασία και δεν έχει προηγούμενη εμπειρία και εξειδίκευση με τα ειδικότερα ζητήματα της ανεξάρτητης εργασίας και κατά μείζονα λόγο των ελευθερίων επαγγελμάτων. Για τα θέματα αυτά είναι αρμόδιοι και έχουν γνώση και μακρά εμπειρία οι οικείοι ασφαλιστικοί οργανισμοί. Είναι προφανές ότι ο νομοθέτης ήθελε να τηρείται ο λογαριασμός στον ΟΑΕΔ, δεδομένου ότι αμφισβητείται η νομική φύση της ασφάλισης “ανεργίας” των αυτοτελώς απασχολουμένων και ελευθέρων επαγγελματιών ως μεικτής κοινωνικοασφαλιστικής παροχής (με χαρακτηριστικά και ασφαλιστικά και προνοιακά) και όχι να υπεισέλθει ο ΟΑΕΔ στις αρμοδιότητες των ως άνω οργανισμών.
3) Από το σκεπτικό της πρότασης απουσιάζει περιγραφή των χαρακτηριστικών των ανέργου, δεν δίνεται ο ορισμός του ανέργου, η διάθεσή του και η ικανότητά του για αναζήτηση εργασίας, η εγγραφή του στα μητρώα ανέργων από την οποία θα προκύπτει η αξίωσή του για τη λήψη του βοηθήματος. Οι παραπάνω ελλείψεις καθώς και το χαρακτηριστικό της αναδρομικής καταβολής του βοηθήματος αντιμετωπίζει τους ανθρώπους αυτούς όχι ως επιδοτούμενους ανέργους αλλά ως «βοηθηματούχους». Ωστόσο, ο σκοπός της προβλεπόμενης διάταξης είναι η ομοιόμορφη αντιμετώπιση διαφορετικών κατηγοριών ασφαλισμένων. Για την ομοιόμορφη καταβολή του βοηθήματος θα ήταν δυνατό από έναν ασφαλιστικό φορέα να αναγνωριστεί το δικαίωμα λήψης του βοηθήματος και στη συνέχεια, εφόσον έχει αναγνωριστεί το δικαίωμα αυτό, από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα, να αναλάβει ο ΟΑΕΔ την καταβολή του.
4) Για την υλοποίηση της παραπάνω πρότασης θα έπρεπε να έχει προηγηθεί αναλογιστική μελέτη η οποία θα είχε λάβει υπόψη της τα τρέχοντα δεδομένα, προκειμένου να συνυπολογιστούν οι συνέπειες της κρίσης και να συνδεθούν οι εισροές με τις εκροές. Οι ανάγκες για εκροές οι οποίες θα δημιουργηθούν θα είναι σημαντικές, δεδομένου ότι έχουν δημιουργηθεί προσδοκίες για τη λήψη του βοηθήματος από το έτος 2011.
5) Στο εν λόγω σχέδιο δεν λαμβάνεται μέριμνα σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν στην περίπτωση που το ασφαλιστικό κεφάλαιο υπολείπεται των αξιώσεων για επιδότηση. Εφόσον δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη, η ευθύνη στην περίπτωση αυτή μεταφέρεται στον ΟΑΕΔ -στην περίπτωση που αναλάβει την αναγνώριση του δικαιώματος- και όχι στα οικεία ασφαλιστικά ταμεία που εκ του νόμου έχουν την ευθύνη της συνείσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών. Ο ΟΑΕΔ δεν έχει δικαίωμα ούτε να επιβάλει εισφορές ούτε να προχωρήσει σε αναγκαστικές εκτελέσεις. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για το τι θα συμβεί στην περίπτωση όπου βεβαιώνονται εισφορές αλλά αυτές δεν εισπράττονται.
Στην περίπτωση αυτή θα έχουμε μια διευρυμένη επανάληψη του φαινομένου που συμβαίνει με το ΙΚΑ το οποίο οφείλει στον Οργανισμό αρκετά δις ευρώ. Ωστόσο, αν κληθεί ο Οργανισμός να καταβάλει τα βοηθήματα εις βάρος του προϋπολογισμού του θα δημιουργηθούν φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού και όξυνσης της αντιπαράθεσης μεταξύ των τμημάτων κοινωνικής διαστρωμάτωσης καθώς οι ασφαλιστικές εισφορές μίας επαγγελματικής τάξης (των εργαζομένων με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας) θα χρησιμοποιηθούν για την καταβολή πληρωμών δικαιώματος άλλης επαγγελματικής τάξης. Κατά συνέπεια, ο φορέας είσπραξης των εισφορών πρέπει να είναι και ο φορέας αναγνώρισης του δικαιώματος.
6) Στο κείμενο του σχεδίου υπουργικής απόφασης αναφέρονται προϋποθέσεις οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με διατάξεις νόμων. Παράδειγμα τέτοιας προϋπόθεσης είναι η αναφερόμενη στην παραγρ. 2 εδάφιο στ΄: “στ. Ο δικαιούχος να έχει εξοφλήσει ολοσχερώς τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές ή τυχόν οφειλές από οποιαδήποτε αιτία προς τον ασφαλιστικό φορέα στον οποίο υπάγεται”.
7) Στο κείμενο του σχεδίου υπουργικής απόφασης αναφέρεται ότι: “Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις του Νομοθετικού Διατάγματος 2961/54 με τις ισχύουσες διατάξεις που εφαρμόζει ο ΟΑΕΔ για την χορήγηση επιδόματος ανεργίας”. Ωστόσο, δεν θα μπορούσαν αυτούσιες οι διατάξεις του ν.δ 2961/54 να έχουν εφαρμογή στις περιπτώσεις των επαγγελματικών κατηγοριών τις οποίες θέλει να εντάξει ο νομοθέτης στην ασφάλιση κατά της ανεργίας γιατί έχουν διαφορετικό σημείο εκκίνησης, δηλαδή συστάθηκαν έχοντας ως αφετηρία του σκεπτικού τους την εξαρτημένη εργασία. Κατ’ αναλογία θα πρέπει να θεσπιστούν αντίστοιχες λεπτομερείς διατάξεις με προβλέψεις για τις επαγγελματικές κατηγορίες που θέλει να εντάξει στην ασφάλιση κατά της ανεργίας το αρθρ. 44 του ν.3986/2011.
8) Στο κείμενο του Σχεδίου Υπουργικής Απόφασης αναφέρεται ότι είναι προτιμότερο τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τη λήψη του βοηθήματος, με εξουσιοδοτική διάταξη της Υπ. Απόφασης, να αποφασίζονται από τα Δ.Σ των Ασφαλιστικών Ταμείων. Η πρόταση αυτή αναγνωρίζει έμμεσα την αρμοδιότητα των οικείων ασφαλιστικών ταμείων για την αναγνώριση του δικαιώματος στο σχετικό βοήθημα, επειδή εκείνος ο οποίος καλείται να αναγνωρίσει ένα δικαίωμα εξειδικεύει και τα σχετικά παραστατικά, τα οποία του είναι απαραίτητα για την αναγνώριση. Τα παραπάνω δικαιώνουν τη θέση ότι θα πρέπει, και βάσει του Σχεδίου Υπουργικής Απόφασης, η αναγνώριση του δικαιώματος να παραχωρηθεί στα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν τη συσσωρευμένη εμπειρία των ιδιαιτεροτήτων των επαγγελματικών ομάδων που ασφαλίζουν, στον δε ΟΑΕΔ να παραχωρηθεί η αρμοδιότητα της καταβολής του βοηθήματος».
